2013 4. Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nın Ünite Bazlı Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 156 - 192, 22.06.2018

Mecit Aslan Kayahan Çökük

Öz

Bu
çalışmanın amacı ilkokul 4. sınıf fen bilimleri öğretim programının Tyler’ın
Hedefe Dayalı Program Değerlendirme modeline uygun olarak değerlendirilmesidir.
Araştırmada desen olarak tek grup ön test-son test deseni kullanılmıştır.
Çalışma 2016-2017 öğretim yılında Van ili Gevaş ilçesindeki bir ilkokulda
öğrenim gören 36 4. sınıf öğrencisi ve 1 öğretmen ile yürütülmüştür.
Araştırmada araştırmacılar tarafından geliştirilen çalışmada ön test ve son
test olarak uygulanan akademik başarı testi, süreçte kullanılan gözlem formu ve
sürecin sonunda öğretmene uygulanan yarı yapılandırılmış görüşme formu veri
toplama aracı olarak kullanılmıştır. Akademik başarı testinin KR-20 güvenirliği
.88 ve ortalama güçlüğü .52 olarak bulunmuştur. Nicel verilerin analizi için
betimsel istatistikler, bağımlı gruplar t-testi ve Cohen’s d testi
kullanılırken; nitel verilerin analizi için betimsel analiz tekniği kullanılmıştır.
Çalışma sonucunda, öğrencilerin toplam 11 kazanımın sadece 2’sine ulaştıkları,
öğretim sürecinde öğretmen merkezli eğitim yapıldığı, geleneksel öğretim yöntem
ve tekniklerinin kullanıldığı, materyal olarak sadece ders kitabının
kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca, fiziki alt yapı ve velilerin eğitim
sürecine katkısı ile ilgili sorunlar yaşandığı belirlenmiştir. Bununla
birlikte, ön test-son test sonuçları karşılaştırıldığında 11 kazanımın 6’sında
ve testten alınan toplam puanda son test lehine anlamlı bir farklılık
bulunmuştur. Ulaşılan sonuçlar doğrultusunda, program geliştirme sürecinde
farklı koşullarda başarılı olacak programların geliştirimesi, öğretmenlerin
geliştirilen programın felsefesine uygun olarak olarak hareket etmeleri için
hizmet içi ve hizmet öncesi eğitim çalışmalarının yapılması, ailelerin
programdaki rolleri ile ilgili bilgilendirilmeleri ve eğitim sürecine daha
fazla katılmalarının sağlanması, programın etkili şekilde yürütülebilmesi için
okulun fiziki koşullarının uygun hale getirilmesi önerilmektedir. Ayrıca,
geliştirilmiş olan programların farklı koşullardaki etkisinin belirlenebilmesi
için farklı değerlendirme modellerinin kullanıldığı değerlendirme
çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri öğretim programı, program geliştirme, program değerlendirme

Kaynakça

• Akdeniz, A. R., Yiğit., N. & Kurt, Ş. (2002). Yeni fen bilgisi öğretim programı ile ilgili öğretmenlerin görüşleri, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Akgül, N. İ. & Sezer, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde kullandıkları yöntemler ve yöntem seçiminde karşılaşılan sorunlar (Niğde ili örneği), VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitim Sempozyumu, Bildiriler Kitabı.
• Akyıldız, H. & Atabeyoğlu, Ö. (2001, Eylül). Fen Bilgisi Öğretmenliği I. ve IV. Sınıf Öğrencilerinin İdeal-Pratik Düzeyde Öğretmen Özelliklerinin Değerlendirilmesi, Yeni Bin Yılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı.
• Anıl, D. (2009). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler, Eğitim ve Bilim, 34(52), 87-100.
• Arslan, A. & Demirel, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersi yeni öğretim programının değerlendirilmesi, Milli Eğitim, 36(175), 198-208.
• Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11), 149-155.
• Aydın, A. (2013). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Aykaç, N. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersi eğitim-öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 46-73.
• Balcı, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler (12. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Berk, Ş. (2012). Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında uygulanan modüler sistemin provus’un farklar modeli ile değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Camkurt, M. Z. (2007). İş yeri çalışma sistemi ve iş yeri fiziksel faktörlerinin iş kazaları üzerindeki etkisi, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(6), 80-106.
• Cancio, E. J., West, R. P. & Young, K.R. (2004). Improving mathematics homework completion and accuracy of students with EBD through self-management and parent participation, Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 12(1), 9-22.
• Çetin, O., Hamurcu, H. & Günay, Y. (2001). İlköğretim fen bilgisi öğretiminde deney yapma etkinliği ,laboratuar kullanımı ve güvenliğine yönelik öğrenci tutumları, Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı.
• Demirel, Ö. (1990). Yabancı dil öğretmenlerinin yeterlikleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(5), 133-163.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya (24. Baskı.), Ankara: Pegem Akademi.
• Dewey, J. (2014). Deneyim ve Eğitim (S. Akıllı, Çev.), Ankara: ODTÜ Yayıncılık (1998).
• Erden, M. (1998). Eğitimde Program Değerlendirme, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ersoy, A. & Anagün, Ş. S. (2009). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi ödev sürecine ilişkin görüşleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 58-79.
• Fitzpatrick, J. L., Sanders, J.R. & Worthen, B.R. (2004). Program evaluation. Alternative approaches and practical guidelines, Boston: Allyn and Bacon.
• Genç, H. & Küçük, M. (2004). Öğrenci merkezli öğretim programının uygulanması üzerine bir durum tespit çalışması, XII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Görgen, İ. (2003). Mikroöğretim uygulamasının öğretmen adaylarının sınıfta ders anlatımına ilişkin görüşleri üzerine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 56-63.
• Güven, B. & Karataş, İ. (2004). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının sınıf ortamı tasarımları, İlköğretim Online 3(1), 25-34.
• Güzel, H. (2004). Fizik derslerindeki başarı ile matematiğe karşı tutum arasındaki ilişki, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2),74-78.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö. & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 80-88.
• Karaer, H. (2003). Amasya ili merkez ilçede bulunan ortaöğretim öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutumlarının belirlenmesi, XVII. Ulusal Kimya Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Karaer, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin ilköğretim II. kademedeki fen bilgisi öğretimi hakkındaki görüşleri (Amasya ÖRNEĞİ), Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 97-111.
• Klenowski, V. (2010). Curriculum evaluation: Approaches and methodologies. International Encyclopedia of Education, Elsevier Ltd. https://eprints.qut.edu.au/33190/ Klenowski_curriculum_evaluation.pdf Erişim Tarihi: 01.04.2017
• Koç, S. & Yayla, A. (2015). Fizik dersi öğretim programının 10. sınıf elektrik ve manyetizma ünitesinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 125-134.
• Küçüközer, H., Bostan, A., Kenar, Z., Seçer, S. & Yavuz, S. (2008). Altıncı sınıf fen ve teknoloji ders kitaplarının yapılandırmacı öğrenme kuramına göre değerlendirilmesi, İlköğretim Online, 7(1), 111-126.
• Mala, N. & Gürbüztürk, O. (2006), İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde “Adım Adım Türkiye Ünitesinin” yapılandırmacı anlayışa göre etkililiğinin değerlendirilmesi, 15. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (3.baskı), (S. Turan, Çev.), Ankara: Nobel Yayın.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, Sage.
• Morgil, İ. & Seçken, N. (2002). Kimya eğitiminde öğrenci tutumlarını etkileyen faktörlerin ölçülmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Ornstein, A. C. & Hunkins F. P. (2014). Eğitim Programı: Temeller, İlkeler ve Sorunlar (A. Arı, Çev.), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Özdemir, M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2). 126-149.
• Özmen, H. & Yıldırım, N. (2005). Çalışma yapraklarının öğrenci başarısına etkisi: Asitler ve bazlar örneği, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 2(2), 124-143.
• Öztürk, B. (2001). Derse giriş davranışlarının öğretmenler tarafından kullanılma durumu, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(25), 107-124.
• Patton, M. Q. (2008). Qualitative research and evaluation methods, Thousand Oaks: SAGE.
• Punch, K.F. (2014). Sosyal Araştırmalara Giriş. Nicel ve Nitel Yaklaşımlar (3.baskı) (D. Bayrak, H.B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.), Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Reinhardt, D., Theodore, L.A., Bray, M.A. & Kehle, T.J. (2009). Improving homework accuracy: Interdependent group contingencies and randomized components, Psychology in the Schools, 46(5), 471-488.
• Semenderelioğlu, F. (2002). 2001-2002 Öğretim yılında uygulanan ilköğretim 2. kademe fen bilgisi müfredatının müspet ve menfi noktaları, V. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Senemoğlu, N. (1990). Öğrenci giriş nitelikleri ile öğretme-öğrenme süreci özelliklerinin matematik derslerindeki öğrenme düzeyini yordama gücü, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(5), 259-270.
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim (24. Baskı), Ankara: Yargı Yayın Evi.
• Serin, A. (2002). Fen eğitiminde laboratuar. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Sönmez, V. (1992). İlkokul öğretmenlerinin sınıf içi etkinlikleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 97-106.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F.G. (2015). Örnekleriyle Eğitimde Program Değerlendirme, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stufflebeam, D. (2001). Evaluation models. New directions for evaluation, Jossey-Bass, A Publishing Unit of John Wiley & Sons, Inc. (89), 7-98.
• Tyler, R. W. (2014) Eğitimde Programlarının ve Öğretimin Temel İlkeleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Uşun, S. (2016). Eğitimde Program Değerlendirme: Süreçler-Yaklaşımlar ve Modeller, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ünal, F. (2011). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler “Demokrasinin Serüveni” ünitesinin değerlendirilmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 33-50.
• Ünal, S., Coştu, B. & Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 183-202.
• Üstündağ, T., Ayvaz, Z., Tuncel, İ. & Çobanoğlu, İ. T. F. (2008). İlköğretim 2. sınıflarda öğrenme-öğretme sürecinin betimlenmesine ilişkin bir durum çalışması, İlköğretim Online, 7(2), 349-360.
• Varış, F. (1988). Eğitimde Program Geliştirme: Teori ve Teknikler (2. Baskı), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yağbasan, R. & Gülçiçek, A. G. Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 102-120.
• Yeşil, R. (2006). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf içi öğretim yeterlikleri (Kırşehir örneği), Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 61-78. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştirma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yuladır, C. İ. & Doğan, S. (2009). Fen ve teknoloji dersinde öğrencilerin ev ödevi performansını arttırmaya yönelik bir eylem araştırması, Journal of Arts and Sciences, 12, 211-238.
• Yurdakul, B. (2004). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin problem çözme becerilerine, bilişötesi farkındalık ve derse yönelik tutum düzeylerine etkisi ile öğrenme sürecine katkıları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yüksel, İ., ve Sağlam. M. (2014). Eğitimde Program Değerlendirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık.