2017 İlkokul Birinci Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programı İlk Okuma Yazma Bölümü’nün Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 217 - 255, 15.12.2018

Aysel Ferah Özcan Sevilay Yıldız

Öz

Öğretim programlarının ihtiyaçlara dayalı olarak
geliştirilmesi kadar, geliştirilen programların ihtiyaca cevap verip
veremediğinin değerlendirilmesi konusu da oldukça önemlidir. Bu araştırma, 2017-2018
eğitim yılında uygulanmaya başlanan yeni ilkokul birinci sınıf Türkçe ilk okuma
yazma dersi öğretim programını değerlendirilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada, program değerlendirme modellerinden Eısner’ın Uzmanlık ve Eğitsel
Eleştiri Modeli hareket noktası olarak alınmıştır. İlk okuma yazma öğretim
programının uygulama boyutunu derinlemesine analiz edebilmek için nitel araştırma
yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Örneklem seçiminde amaçlı
örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik yöntemi kullanılarak, programın
uygulanma süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır. Veriler araştırmacılar
tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları, video kayıtları
ve fotoğrafların analizinden elde edilmiştir. Sonuç olarak ilkokul Türkçe dersi
(ilk okuma yazma) öğretiminde program taslaklarının öğretmenler tarafından
incelendiği ve sürece yönelik olarak öğretmenler tarafından bazı iyileştirici
önlemlerin alındığı görülmüştür. Yeni programın yazma bölümü, yazma öğretim
yaklaşımında tercihin (dik temel harflerle ya da bitişik eğik el yazısı ile)
sınıf öğretmenine bırakılması önemli bir gelişme olarak değerlendirilirken;
harf gruplarının sırasının öğretimde sıkıntı oluşturması, kazanım sayısının
fazla oluşu, okulların fiziki koşullarının elverişsizliği, bölgeler arasında
okuma yazmaya geçiş sürecindeki farklılıklar, araç-gereç tedarik etmenin
güçlüğü, değerlendirme araçlarının yetersiz oluşu, öğretmen kılavuz
kitaplarının olmaması programa yönelik olumsuzluklar olarak ön plana çıkmıştır.
Bulgulara dayalı olarak öğretimdeki harf gruplarının gözden geçirilmesi,
araç-gereç ve materyal için e portal hazırlanması, ilk okuma yazma öğretiminin
bağımsız disiplin olması vb. önerilerde bulunulmuştur. 

 

Anahtar Kelimeler

program değerlendirme, Eısner’ın Uzmanlık ve Eleştirel Değerlendirme Modeli, durum çalışması, ilk okuma yazma

Kaynakça

• Akman, E., ve Aşkın, İ. (2012). Ses temelli cümle yöntemine eleştirel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1).
• Akyol, H., ve Temur, T. (2008). Ses temelli cümle yöntemi ve cümle yöntemi ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin okuma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9).
• Alperen, N. (2001). Türkçe okuma ve yazma eğitimi rehberi, Ankara: Alperen.
• Arı, A. (2014). İlkokul birinci sınıfa başlama yaşına ilişkin öğretmen görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1031-1047.
• Arı, A. ve G, Keskin, H . (2016). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı okuma öğrenme alanındaki kazanımlarla ilgili eleştirel bir değerlendirme. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (32), 144-169.
• Arslan, M. (2000). Cumhuriyet döneminde ilköğretim programları ve belli başlı özellikleri. Milli Eğitim Dergisi. 146, 10.01.2018 tarihinde https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/ Milli_Egitim_Dergisi/144/arslan.htm adresinden edinilmiştir.
• Arslantaş, H. İ., ve Cinoğlu, M. (2010). İlkokuma yazma öğretiminde ses temelli cümle yöntemiyle çözümleme yönteminin karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1).
• Atik, S. ve N. Aykaç (2017). 2009 ve 2015 Türkçe öğretim programlarının eğitim programı ögeleri açısından değerlendirilmesi. KEFAD, 18(3), 586-608.
• Başar, M. (2013). Okuma yazma öğrenerek ilkokula başlayan çocukların karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi. Ekev Akademi Dergisi, 56(56), 275-294.
• Bayat, S. (2015). İlkokuma yazma öğretiminde 60-66 aylık çocuklar ile ilgili yaşanan güçlüklere ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 172-185.
• Bayat, S., ve Çelenk, S. (2015). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma becerileri başarı düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 14(1).
• Baydik, B., ve Kudret, Z. B. (2012). Öğretmenlerin ses temelli cümle yönteminin etkilerine ve öğretim uygulamalarına ilişkin görüşleri. Journal of Faculty of Educational Sciences, 45(1).
• Binbaşıoğlu, C. (2004). İlk okuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel.
• Boz, T ve A. Yıldırım (2014). 4+4+4 eğitim sisteminde birinci sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Başkent Universıty Journal of Education,1(2), 54-65.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (çev. Ed. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelenk, S. (2009). İlk okuma yazma öğretiminde ses algısının önemi ve öğretim yöntemleri. Süleyman Çelenk (Ed.), İlk okuma yazma programı ve öğretimi içinde (s. 103-135), Ankara: Eğiten Kitap.
• Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 83-90.
• Çelenk, S. (2003). Okul aile işbirliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24).
• Çelik-Şen, Y. ve Ç. Şahin-Taşkın (2010). Yeni ilköğretim programının getirdiği değişiklikler: birinci sınıf öğretmenlerinin düşünceleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, VII(II), 26-51.
• Çiftçi, F. (2005). İlkokuma yazma programı ve öğretiminin değerlendirilmesi. Yeni ilköğretim programını değerlendirme sempozyumu, Tekışık Vakfı, 14-16.
• Demirel, Ö. (1992). Türkiye’de program geliştirme uygulamaları. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 27-43.
• Durukan, E., ve Alver, M. (2008). Ses temelli cümle yönteminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 274-289.
• Durmuşçelebi M. ve Ö. Y. Avcı. (2014). İlköğretim öğrencilerinin bitişik eğik yazıyı kullanma düzeyleri. Turkish Studies, 9(3), 601-618.
• Erdoğan, T. (2012). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin bitişik eğik yazı yazma gelişimlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(165), 93-103.
• Erdoğan, Ö. (2011). İlk okuma yazma süreci için önemli bir beceri: fonolojik farkındalık. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 161-180.
• Ertürk S. (1982). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan.
• Ferah, A. (1996). İlkokuma Yazmada Görsel Algı ve Zekânın Yeri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ferah, A. (2000). İlk okuma yazmada amaçlar meselesi. Milli Eğitim Dergisi, 146, 55-65.
• Ferah, A (2001). İlk okuma-yazmayı öğrenmede göz hareketleri ve görme algısı. Çağdaş Eğitim, 279, 22-25 .
• Ferah, A (2001b). Okuma-yazmayı öğrenmede ses algısı. Çağdaş Eğitim, 280, 27-34.
• Ferah, A. (2003). Okuma-yazma öğrenme ve çocuk bilinci. Çağdaş Eğitim, 295, 40-48.
• Ferah, A. (2009). Türkçe ilk okuma yazma göstergelerinin irdelenmesi. Türk Dili, 57(688), 348-353.
• Ferah, A. (2011). 2005 Türkçe öğretim programı ve ses temelli cümle yönteminin ses sıklığı ve hece oluşturma bakımından incelenmesi. Çağdaş Eğitim, 36(383), 34-41.
• Güleryüz, H. (2002). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi, Ankara: Pegem A.
• Bee, H. & D. Boyd (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. (çev. Orhan Gündüz), İstanbul: Kaknüs.
• Karadağ, R., ve Gültekin, M. (2007). İlkokuma yazma öğretiminde çözümleme ve bireşim yöntemlerinin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 102-121.
• Karaman, M. K., ve Yurduseven, S. (2008). İlk okuma yazma programına ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008(1).
• Karsak, H. G. O., S., Ada., ve Aşıcı, M. (2014). Bilgisayar destekli öğretimin, okul öncesinde eğitim alma ve anne baba çabasına göre ilkokuma yazma başarısına etkisinin incelenmesi. NWSA-Education Sciences, 1C0618, 9(3), 276-292.
• Susar Kırmızı, F., Özcan, E. ve Şencan, D. (2016). Türkçenin az konuşulduğu bölgelerde ilk okuma yazma sürecinde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 412-445.
• Korkmaz, İ. (2006). Yeni ilköğretim birinci sınıf programının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 419-431.
• MEB (1968). İlkokul programı, İstanbul: Milli Eğitim Matbaası.
• MEB (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (1-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2015). İlkokul Türkçe dersi programı, Ankara: MEB.
• MEB (2017). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. Sınıflar, Ankara: MEB
• Memiş, A., ve Harmankaya, T. (2012). İlköğretim okulu birinci sınıf öğrencilerinin görsel algı düzeyleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 27.
• Merter, F , Şekerci, H ve Bozkurt, E . (2014). Aynı sınıfta öğrenim gören altmış altı ve yetmiş iki aylık öğrencilerin yaşadığı sorunların öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Eğitim Bilim, 9(2), 87-98.
• Ornstein, A. C. & Hunkins F. P. (1988). Curriculum: Foundations, principles, and issues, New Jersey: Prentice Hall.
• Ozan Leymun Ş., Odabaşı H.F. ve Kabakçı Yurdakul İ. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 369-385.
• Öz, F. (1999). Uygulamalı ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Anı.
• Öz, F. (2011). Uygulamalı Türkçe öğretimi, Ankara: Anı.
• Özcan, A.O. (1991). İlk okuma yazma döneminde yazma becerisini öğrenme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Dergisi, 3, 203-207.
• Özcan, A.Ö. (1992). İlk okuma yazma öğretim programlarının geliştirilmesi, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 163-177.
• Özcan, A.O. (1995). İlk okuma yazma öğretiminde rol oynayan psikolojik faktörler. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11), 1-8.
• Özcan, A.O. (1999). İlk okuma yazma ve hafıza. Bilgi ve Toplum Dergisi, 2, 201-215.
• Özcan, A. O., ve Özcan, A. F. (2014). Türk çocuklarının ses gelişim özellikleri ve ilk okuma yazma öğrenme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 67-86.
• Özcan, A. F., ve Özcan, A. O. (2016). İlk okuma yazma öğrenmede çocukların yaşadıkları güçlükler, nedenleri ve çözüm önerileri: nitel bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 69.
• Özdemir, S. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(II), 126-149
• Sağlam, M. ve İ. Yüksel (2014). Eğitimde program değerlendirme, Ankara: Pegem A.
• Şahin, A. (2012). Bitişik eğik yazı öğretiminde karşılaşılan problemler. Eğitim ve Bilim, 37(165), 168-179.
• Tok, Ş., Tok, T. N., ve Mazı, Ö. A. (2008). İlkokuma yazma öğretiminde çözümleme ve ses temelli cümle yöntemlerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53(53), 123-144.
• Turgut, M.F. (1983). Program değerlendirme. Cumhuriyet döneminde eğitim. İstanbul: Milli Eğitim.
• Uşun, S. (2012). Eğitimde program değerlendirme. Süreçler, modeller ve yaklaşımlar, Ankara: Anı.
• Ünsal, H. (2013). Yeni öğretim programlarının uygulanmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. İlköğretim Online, 12(3), 635-658.
• Yıldız, S. (2010). İlkokuma yazma öğretiminde çoklu ortam uygulamalarının okuma becerisi üzerinde etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(21), 31-63.
• Yılmaz, M., ve Ağırtaş, M. N. (2009). İlk okuma yazma öğretiminde ses temelli cümle yönteminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi: Hatay ili örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 164-175.