Diabetes Mellitus Hastalarının Diyet Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, , 453 - 459, 30.09.2019

Elif Fatma Özkan Pehlivanoğlu , Hüseyin Balcıoğlu İlhami Ünlüoglu Goknur Yorulmaz

https://doi.org/10.17098/amj.624389

Öz

Giriş:
Diabetes Mellitus (DM); genetik, yaşam
tarzı değişiklikleri ve çevresel faktörlerin etkileşimi nedeniyle insülin
etkisi, insülin salınımı veya her ikisinin de birlikte olduğu defektlerden
köken alan hiperglisemi ile karakterize bir metabolik hastalıktır. Diabetli
hastalarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi tedavi etkinliğinin göstergesi
olarak kabul edilir. Bu çalışmada amacımız; birinci ve üçüncü basamak sağlık
sunucularına başvuran DM hastalarının yaşam tarzı değişikliklerini
değerlendirmek ve DM tedavisinde, tedavi hedeflerine ulaşma oranlarını
belirlemektir.

Materyal
ve Metot: Çalışmamıza
Üniversite Hastanesi İç Hastalıkları Poliklinikleri’ne ve Eskişehir Halk
Sağlığı Müdürlüğü’ne bağlı Aile Sağlığı Merkezleri’ne 1 Haziran 2017 ile 15
Ocak 2018 tarihleri arasında başvuran 631 DM hastası dahil edildi. Araştırmacılar
tarafından oluşturulan anket formu DM hastalarına yüz yüze görüşme yöntemi ile
uygulanmıştır.

Bulgular: Olguların 337’si (% 53,40) Üniversite Hastanesi İç
Hastalıkları polikliniklerinde (Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetleri), 294’ü ( % 46,60)
Eskişehir Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne bağlı Aile Sağlığı Merkezleri’nde (Birinci
Basamak Sağlık Hizmetleri)  takipli olan
hastalardır. Katılımcıların % 92,23’ü (n=582) takip edildikleri birimlerde
diyetisyene yönlendirildiğini ve diyet önerileri aldıklarını belirtirken,
diyetisyene yönlendirilenlerin % 49,31’i (n=287) diyet uyumlarının olduğunu
belirtmiştir. Katılımcılara egzersiz bilgileri sorulduğunda ise % 18,85’i
(n=119) daha önceden hekimleri tarafından egzersiz konusunda bilgi aldıklarını
belirtirken, % 81,14’ü (n=512) egzersiz hakkında bilgilendirilmediklerini
belirtmiştir.

Sonuç: DM hastalarının takibi sırasında hedeflere ulaşmak için,
hastalar her kontrolde yaşam tarzı değişiklikleri için motive edilmeli ve hastaların
bu değişiklikleri benimseyerek uygulamaları sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Diabetes mellitus, diyet alışkanlıkları, yaşam tarzı değişiklikleri

Evaluation of Dietary Habits in Patients with Diabetes Mellitus

Öz

Objectives: Diabetes Mellitus (DM); is a metabolic disease
characterized by hyperglycemia arising from defects in insülin effect, insulin
secretion or both, due to genetic factors, lifestyle changes, and interaction
of environmental factors. Assessment of quality of life in diabetic patients is
considered as an indicator of treatment efficacy. The aim of this study is to
evaluate the lifestyle changes of DM patients presented to primary and tertiary
health care providers and to determine the rates of achieving treatment goals
in DM.

Materials and Methods: The study included 631 patients with DM who were
admitted to Family Health Centers of Eskişehir Public Health Directorate and Internal
Medicine Clinics of University Hospital, between 1^st June 2017 and
15^th January 2018. The questionnaire form which was created by the
researchers was applied to the patients with DM by face-to-face interview
method.

Results: The 337 (53.40 %) of the patients were followed-up in the Internal Diseases Outpatient Clinics of the University Hospital (Third Step Health Services) and the 294 (46.60 %) of them were followed-up at the Family Health Centers of Eskişehir Public Health Directorate. While 92.23 % (n = 582) of the participants stated that they were directed to the dietitian in their departments and they took dietary recommendations, 49.31% (n = 287) of those who were referred to the dietitian stated that they had dietary compliance. When the participants were asked about the information for exercise, 18.85 % (n = 119) stated that they had already given information for exercise by their physicians and 81.14 % (n = 512) stated that they were not informed for exercise.

Conclusion: In order to achieve the goals
during the follow-up of DM patients, patients should be motivated and adopted for
lifestyle changes in any control visits.

Anahtar Kelimeler

Diabetes mellitus, dietary habits, lifestyle changes

Kaynakça

• 1. Acemoğlu H, Ertem M, Bahçeci M, Tuzcu A. Levels of health care utilization in patients with type 2 diabetes mellitus. The Eurasian Journal of Medicine 2006;38:89-95.
• 2. Gücük S, Boztaş G. Aile hekimliği uygulamasının diyabetli hastaların takibine etkileri. Konuralp Tıp Dergisi 2013;5(2):12-6.
• 3. Atalay M, Laaksonen DE. Diabetes, oxidative stress and physical exercise. Journal of Sports Science and Medicine 2002;1,1-14.
• 4. Tümer G, Çolak R. Medical nutrition therapy in type 2 diabetes mellitus. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2012;29:12-5.
• 5. Yılmaz, M. Obezite ve diabetes mellitus. 45. Ulusal Diabet Kongre Kitabı 2009.
• 6. Sönmez B, Aksoy H, Öztürk Ö, Öztürk Z, Kasım İ, Özkara A. Oral anti diyabetik ilaç kullanan tip 2 diyabetes mellitus hastalarında diyet ve egzersizin hemoglobin A1c düzeylerine etkisi. Konuralp Tıp Dergisi 2015;7(2):93-8.
• 7. Akturan S, Kaya AÇ, Ünalan CP, Akman M. The effect of the BATHE interview technique on the empowerment of diabetic patients in primary care: A cluster randomised controlled study. Primary Care Diabetes 2017;11:154–61.
• 8. Johnstone MT, Nesto R. Diabetes mellitus and heart disease. In: Pickup JC, Williams G, editors. Joslin's Diabetes Mellitus. 14th ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins 2005:975-98.
• 9. Özkan Y, Çolak R, Koca SS, Dağ S, Kılıç Kan E, Sırma N. Diabet ve hiperlipidemi: tedavide ne kadar başarılıyız?. F.Ü. Sağ. Bil. Derg 2008;22(2):97–100.
• 10. Watkins JP. ABC of Diabetes. 5th ed 2003:74.
• 11. Goldberg IJ. Diabetic dyslipidemia: causes and consequences.The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 2001;86(3):965-71.
• 12. Expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults. Executive summary of the third report of the national cholesterol education program (NCEP) expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (adult treatment panel). JAMA 2001;285:2486-97.13. Akalın A. Prediyabetin önlenmesi ve tedavisi. Türk Diyabet Yıllığı 2016-2017;27-33.
• 14. Polat MG. Diabette egzersiz tedavisi. Turkiye Klinikleri Journal of Nutrition and Dietetics-Special Topics 2017;3(3):155-63.
• 15. Baykal A, Kapucu S. Type II diabetes mellitus patients’ adherence to treatment . Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2015;2(2):44–58.