AN OVERVIEW OF THE SOCIO-ECONOMIC AND CULTURAL SITUATION OF SOUTHERN LYCAONIA ACCORDING TO THE INSCRIPTIONS AND ANCIENT LITERARY SOURCES

Yıl 2025, Sayı: 32, 1 - 17

Mehmet Kurt

https://doi.org/10.33404/anasay.1732073

Öz

Southern Lycaonia can roughly be defined as the region encompassing the Karaman Central District, the Kazım Karabekir District, and the northern parts of the Ayrancı District. It is clear that geographical features play a crucial role in shaping a region's historical, social, economic and cultural development. In this context, the most characteristic feature of Southern Lycaonia is its predominantly lowland topography. However, the region also includes significant elevations such as Hacıbaba Dağı, Karadağ, and Bozdağlar. The key factors that determined the social, economic and cultural structure of Southern Lycaonia in antiquity were strategic location, agricultural potential and religion. The region is strategically located on the main road connecting the Aegean coast to Southern Anatolia and Syria. Surface surveys indicate that Southern Lycaonia's economy in antiquity was based on agriculture and animal husbandry, just as it is today. Religion, on the other hand, played an important role in the social life of the region's inhabitants during both the pagan and early Christian eras. This study aims to examine the socio-economic and cultural structure of Southern Lycaonia, drawing upon ancient literary sources and inscriptions.

Anahtar Kelimeler

Southern Lycaonia , Agricultural Life , Cultural Structure , Peisandros , Nestor

Yazıtlar ve Antik Edebî Kaynaklar Işığında Güney Lykaonia’nın Sosyoekonomik ve Kültürel Durumuna Genel Bir Bakış

Öz

Bilindiği üzere Güney Lykaonia Bölgesi, kabaca Karaman merkez ile Kazım Karabekir ilçesi ve Ayrancı ilçesinin kuzey kesimlerini içine alan sahalardır. Bir bölgenin tarihinin şekillenmesinde ve sosyal, ekonomik ve kültürel yapısının oluşumunda coğrafi unsurların en temel belirleyici olduğu bilinen bir gerçektir. Bu cümleden olmak üzere Güney Lykaonia’nın en karakteristik özelliği de ovalık bir yapıya sahip olmasıdır. Bununla birlikte söz konusu ovalık saha içerisinde Hacıbaba Dağı, Karadağ ve Bozdağlar gibi yükseltiler de bulunmaktadır. Antik Dönem’de Güney Lykaonia Bölgesi’nin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısı için temel belirleyiciler, stratejik konum, zirai potansiyel ve din olmuştur. Bölge, Ege kıyılarından Güney Anadolu ve Suriye’ye ulaşan ana yol üzerinde stratejik bir konumdadır. Ayrıca yapılan yüzey araştırmaları ile elde edilen veriler, bugün olduğu gibi Antik Dönem’de de Güney Lykaonia ekonomisinin temelini tarım ve hayvancılığın oluşturduğunu bütün açıklığıyla ortaya koymaktadır. Öte yandan gerek pagan dönemde ve gerekse Erken Hristiyanlık dönemlerinde din, bölge insanının sosyal hayatında önemli bir yere sahip olmuştur. İşte bu çalışmada Antik edebi kaynaklar ve yazıtlar ışığında Güney Lykaonia Bölgesi’nin sosyoekonomik ve kültürel yapısı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güney Lykaonia , Kültürel Yapı , Peisandros , Nestor.

Kaynakça

• Diodoros. (1947). Bibliotheka Historika. Kullanılan Metin ve Çeviri: Library of History, Ed. T. E. Page, Cambridge University Press, London 1947. (The Loeb Classical Library)
• Geoponica. (1805). ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ Anricultural Pursuits I, Kullanılan metin ve Çeviri: ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ Anricultural Pursuits I, Translated from the Greek, T. Owen, Printed For The Author, By W. Spilabury, 57, Snowhill; And Sold By J. White, Fleet-Street, London 1805.
• ICG. Inscriptiones Christianae Graecae (https://icg.uni-kiel.de/icg/ICG_webapp/ Erişim Tarihi: 25.06.2025)
• IG (1890). Inscriptiones Christianae Graecae, Inscriptiones Italiae Et Siciliae, Georgivs XIV, Ed. Georg Kaibel, Berlin.
• IGR (1906). Inscriptiones Graecae ad Res Romanas Pertientes, Ed. R. Cagnat, Paris.
• ILS (1892). Inscriptionum Latinarum Selectarum, Ed. H. Dessau, Berlin.
• Ksenephon (1998). Anabasis. Kullanılan Metin ve Çeviri: Anabasis Onbinlerin Dönüşü, Çev. T. Gökçöl, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• MAMA VII (1956). Monumenta Asiae Minoris Antiqua Monuments From Eastern Phrygia, Ed. William M. Calder, The Manchester University Press, Manchester.
• MAMA VIII (1962). Monumenta Asiae Minoris Antiqua Monuments From Lycaonia, The Pisido-Phrygian Borderland, Aphrodisias, Eds. William M. Calder, J. M. R. Cormack, The Manchester University Press, Manchester. MAMA XI (2013). Monumenta Asiae Minoris Antiqua Monuments From Phrygia and Lykaonia, Ed. P. Theoneman, Society For The Promotion Of Roman Studies, London.
• Suda (1854). Suidae Lexicon, Kullanılan Metin: Suidae Lexicon, Ed. Immanuelis Bekkeri, Typis Et Impensis Georgii Reimeri, Berlin.
• Modern Kaynaklar
• Alkan, M. (2014). Some Isaurian and Lycaonian inscriptions in the museum of Karaman. Gephyra, 11, 51-63.
• Alkan, M. ve Doğanay, O. (2020). Zengibar Kalesi (Isaura) Araştırmaları 1 Antik Kaynaklar ve Epigrafik Buluntular, İstanbul: Ege Yayınları.
• Alkan, M. ve Kurt, M. (2016). Hacıbaba Dağı Isauria Bölgesi’nde Bir Epigrafi ve Eskiçağ Tarihi Araştırması. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Aşkın, E. ve Kurt, M. (2019a). Antik Dönem’de Karadağ (Boratinon Oros) ve Çevresinde Tarımsal Üretim. Selevcia, IX, 111-146.
• Aşkın, E. ve Kurt, M. (2019b). Sidamaria Antik Kenti Üzerine Gözlemler. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2 [1], 1-14.
• von Aulock, H. (1976). Münzen und Städte Lykaoniens, Tübüngen: Verlag Ernst Wsmuth.
• Bahar, H. & Koçak, Ö. (2004). Eskiçağ Konya Araştırmaları 2 Neolitik Çağ’dan Roma Dönemi Sonuna Kadar. Konya: Kömen Yayınları.
• Baird, D. (2012). Pınarbaşi: From Epi-Paleolithic Camp-Site to Sedentarising Village in Central Anatolia. The Neolithic in Turkey: New Excavations & New Research, vol. 3: Central Turkey içinde (ss. 181-218), M. Özdoğan, N. Başgelen, P. Kuniholm (eds.), İstanbul.
• Baird, D., Carruthers, D., Fairbairn, A. & Pearson, J. (2011). Ritual in the Landscape: Evidence from Pınarbaşı in the Seventh-Millennium cal BC Konya Plain. Antiquity 85, 380-394.
• Ballance, M. H. (1957). Derbe and Faustinopolis. Anatolian Studies, 7, 139-141.
• Bowie, E. L. (1989). Poetry And Poets In Asia and Achaia. Bulletin Supplement (University of London. Institute of Classical Studies), 55, 198-205.
• Bowie, E. L. (2008). Literature and sophistic. Cambridge Ancient History, XI The High Empire A.D. 70-192 içinde (ss. 898-921), Alan K. Bowman, Peter Garnsey, Dominic Rathbone (eds.), Cambridge: Cambridge University Press.
• Breytenbach, C. & Zimmermann, C. (2018). Early Christianity in Lycaonia and Adjacent Areas From Paul to Amphilochius of Iconium, Leiden: Brill.
• Callander, T. (1906). Explorations in Lycaonia and Isauria, 1904. Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire içinde (ss. 157-180), W. M. Ramsay (Ed.), Eberdeen.
• Casabonne, O. (2004). La Cilicie à l’Epoque achéménide, Paris: Editions De Boccard.
• Cramer, J. A. (1832). Geographical And Historical Description of Asia Minor II, Oxford: At The University Press.
• Cronin, H. S. (1902). First Report of a Journey in Pisidia, Lycaonia, and Pamphylia. The Journal of Hellenic Studies, 22, 94-125.
• Davis, E. J. (1879). Life in Asiatic Turkey. A Journal of Travel In Cilicia (Pedias And Trachea), Isauria, And Parts Of Lycaonia And Cappadocia, London: Edward Stanford.
• Denniston, J. D. & Hornblower, S. & Spawforth A. J. S. (1999). Septimius Nestor, Lucius. The Oxford Classical Dictionary içinde (ss. 1390), Simon Hornblower, Antony Spawforth (Eds.), New York: Oxford University Press.
• Destephen, S. (2008). Prosopographie Chrétienne Du Bas-Empire 3, Prosopographie Du Diocèce D’Asie (325-641), Paris.
• Engelmann, H. & Üner, A. B. (1992). Inschriften aus e-dem Museum von Karaman (Lycaonia). Anzeiger der philosophisch-historischen Klasse der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 129, ss. 1-24.
• Fairbairn, A. S., Jenkins, E., Baird, D. & Jacobsen, G. (2014). 9th Millennium Plant Subsistence in the Central Anatolian Highlands: New evidence from Pınarbaşı, Karaman Province, Central Anatolia. Journal of Archaeological Science 41, 801-812.
• Festugière, A.-J (1975). Évagre “Histoire Ecclésiastique”. Byzantion, 45 [2], 187-471, 475-488.
• Fornaro, S. vd. (2007). Peisander. Brill’s New Pauly. Antiquity 10, H. Cancik, H. Schneider (Eds.), Leiden/Boston: Brill.
• Ganfloff, M. A. (2007). Les poètes dans les inscriptions grecques de Rome: esquisse d’une approche socioculturelle. Chaiers du Centre Gustave Glotz, 18, 349-374.
• Hazel, J. (2000). Nestor, Lucius Septimius (C2 3 AD). Who’s Who Greek World, New York: Routledge, 164.
• Howland, R. L. (1999). Pisander (3). The Oxford Classical Dictionary içinde (s. 1186), Simon Hornblower, Antony Spawforth (Eds.), New York: Oxford University Press.
• Hussein, E. (2014). Power and Identy in Roman Cyprus. A thesis submitted in partical fulfilment of the requirements fort he degree of Doctor of Philosophy in Classics, The University of Warwick, Department of Classics and Ancient History, Warwick.
• Hussein, E. & Raffa, M. (2016). A Musical Note from Roman Cyprus. Trends in Classics, 8 [1], 124-138.
• Karauğuz, G. (2005). Arkeolojik ve Filolojik Belgeler Işığında M.Ö. II. Binde Orta Anadolu’nun Güney Kesimi. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Keydel, R. (1935). Die Dichter mit Namen Peisandros. Hermes, 70 [3], 301-311.
• Keydel, R. (1936). Nestor 11. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswissenschaft, XVII [1], 125-126.
• Keyser, P. T. (2008). Nestor of Laranda, Septimius (195-210 CE). Encyclopedia Of Ancient Natural Scientists The Greek Tradition And Its many Heirs içinde (s. 572), Paul Keyser, Georgia Irby-Massie (Eds.), New York: Routledge.
• Kurt, M. (2007). Eskiçağda Karaman. Ankara: Murat Kitabevi.
• Kurt, M. (2011). Antik Çağda Karaman (Laranda) ve Yakın Çevresi, Tarihi Coğrafya-Yerleşimler-Kalıntılar-Buluntular, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kurt, M. (2018). Antik Lykaonia’da Tarımsal Üretim ve Malikâneler. Anadolu’nun Eskiçağlarında İktisadi ve Zirai Hayat, L. Gürkan GÖKÇEK, Ercüment YILDIRIM, Okay PEKŞEN (Eds.), İstanbul: Değişim Yayınevi, ss. 597-638.
• Kurt, M. (2019). Yazılı Kaynaklara Göre Eski Çağda Karaman (Landa/Laranda) Kenti. Karaman Araştırmaları – I Arkeoloji Sanat Tarihi Tarih, Prof. Dr. Hüseyin MUŞMAL, Dr. Öğretim Üyesi Erol YÜKSEL, Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Ali KAPAR (Eds.), Konya: Palet Yayınevi, ss. 381-392.
• Kurt, M. ve Bulut, E. (2019). Antik çağda Lykaonia-Isauria Sınır Bölgesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, ss. 100-124.
• Kurt, M. (2020). Roma’nın Anadolu’daki Düzenlemeleri Çerçevesinde Lykaonia’nın Siyasal ve İdari Yapısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 65, ss. 142-160.
• Kurt, M. (2022). Karadağ’ın (Boratinon Oros) Karaman Tarihi ve Arkeolojisi Bakımından Önemi. KARTAP Kültür Sanat ve Şehir Dergisi, 3, ss. 8-18.
• Kurt, M. (2024). Yazıtlar Işığında Antik Lykaonia’da Zeus Kültü Ve Sosyal Hayata Etkileri. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 11 [1], ss. 2-26.
• Laminger-Pascher, G. (1985). Römische Soldaten In Isaurien. Römische Geschichte, Altertumskunde Und Epigraphik Festschrift Für Artur Betz Zur Vollendung Seines 80. Lebensjahres, Ekkehard Weber, Gerhard Dobesch (Ed.), Wien: Im selbstverlag Der Österreichischen Gesellsxhaft Für Archäologie, ss. 381-392.
• Laminger-Pascher, G. (1992). Die kaiserzeitlichen Inschriften Lykaoniens I, Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Latacz J. (2006). [L] Septimius N. Brill’s New Pauly. Antiquity 9, H. Cancik, H. Schneider (Eds.), Leiden/Boston: Brill. s. 683
• Levick, B. (1967). Roman colonies in southern Asia Minor, London: Oxford University.
• Lloyd-Jones, H. (2002). Curses and Divine Anger in Early Greek Epic: The Pisander Scholion. The Classical Quarterly, 52 [1], ss. 1-14.
• Luz, C. (2010). Technopaignia, Formspiele in der griechischen Dichtung (Mnemosyne Supplements 324, Leiden/Boston: Brill.
• Ma, J. (2007). The worlds of Nestor poet. Severan Culture içinde (ss. 83-113) Simon Swain, Stephen Harrison, Jas Eslner (Eds.), Cambridge: Cambridge University Press.
• Maciver, C. A. (2012). Quintus Smyrnaeus’ Posthomerica Engaing Homer In Late Antiquity, Leiden: Brill. Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor, Princeton: Princeton University Press.
• Merkelbach, R. & Stauber, J. (2001). Steinepigramme Aus Dem Griechischen Osten, 2, Die Nordküste Kleinasiens (Marmarameer Und Pontos), Leipzig: K.G. Saur Verlag München.
• Mitchell, S. (1993). Anatolia, Land, Men and Gods in Asia Minor: The Celts and the Impact of Roman Rule, Oxford: Clarendon Press.
• Mutafian, C. (1988). Cilicie Au Carrefour Des Empires I, Paris: Les Belles Lettres.
• Nissen, C. (2006). Prosopographie Des Médecins De L’Asie Mineure Pendant L’Antiquité Classique I. Catalogue Des Médecins, Paris: Thèse de doctorat, École Pratique Des Hautes Études Sciences historiques et philologiques.
• Paris, P. & Radet, G. A. (1886). Inscriptions de Pisidie, de Lycaonie et Isaurie. Bulletin de Corraspondance Hellenique, X, 500-514.
• Ramsay, W. M. (1890). The Historical Geography of Asia Minor, London; John Murray.
• Ramsay, W. M. (1901). Deux jours en Phrygie. Revues des Études Anciennes, 3 [3], 269-279.
• Ramsay, A. M. (1904). The Early Christian Art of Isaura Nova. The Journal of Hellenic Studies, 24, 260-292.
• Ramsay, A. M. (1905). Topography and Epigraphy of Nova Isaura. The Journal of Hellenic Studies, 25, 163-180.
• Ramsay, W. M. & Bell, G. L. (1909). The Thousand and One Churches, London: Hodder And Stoughton.
• Ramsay, W. M. (1918). The Utilisation of Old Epigraphic Copies. The Journal Hellenic Studies, 38, 124-192.
• Rémy, B. (1986). L’Évolution Administrative De L’Anatolie Aux Trois Premiers Siècles De Notre Ére, Lyon: Centre d’études romaines et gallo-romaines.
• Robert, L. (1965). Hellenica Recueil D’Épigraphie De Numismatique Et D’Antiquites Grecques XIII, D’Aprodisias A Lycaonie, Librairie D’Amérique et D’Orient Adrien-Maisonneuve, Paris: Imp. A. Bontemps.
• Samama, É. (2003). Les Médecins Dans le Monde Grec Sources Épigraphiques Sur La Naisance D’un Corps Médical, Génève: Librairie Droz S. A.
• Schubert, P. (2007). From teh Epics to the Second Sophistic, from Hecuba to Aethra, and finally from Troy to Athens: Defiting the Position of Quintus Smyrnacus in his Posthomerica. Quintus Smyrnaeus: Transforming Homer in Second Sophistic Epic, Manuel Baumbach, Silvio Bär (Eds.), Berlin; De Gruyter.
• Smith, W. (1872). Dictionary of Greek and Roman Geography, London.
• Sterrett, J. R.S. (1888). Wolfe Expedition to Asia Minor. Papers of the American School of Classical Studies at Athens, III (1884-1885), Boston.
• Swain, S. (2007). Introduction. Severan Culture içinde (ss. 1-28), Simon Swain, Stephen Harrison, Jas Elsner, Cambridge: Cambridge University Press.
• Swoboda, H. & Keil, J. & Knoll, F. (1935). Denkmaler aus Lykaonien, Pamphylien, und Isaurien. Prag: Verlag Rudolf M. Rohder.
• Syme, R. (1939). Observations on the Povince of Cilicia. Anatolian Studies Presented W. H. Buckler, W. M. Calder, J. Keil (Eds.), s. 299-332.
• Syme, R. (1987). Isaura And Isauria. Some Problems. Sociétés urbains, sociétée rurales dans l’Asie Mineure et la Syrie hellénistiques et romaines, içinde (ss. 131-147), Edmand Frézouls (Ed.), Strasburg: AECR.
• Syme, R. (1995). Anatolica Studies in Strabo, Oxford: A Clarendon Press.
• Şahin Akyürek, N. E. (2001). Büyük Çiftçi Tanrısı Zeus Bronton Arkeolojik ve Epigrafik belgeelrle Phrygia’da Bir Zeus Kültü. Olba, 4, 163-182.
• Vecchiato, S. (2024). Reassessing Pisander of Camirus, Fr. Dub. 2 Egef. Heracles in Early Greek Epic, içinde (ss. 240-258), Christos C. Tsagalis (Ed.), Leiden: Brill.
• Wagner, B. & Wilson, M. (2019). Why Derbe? An Unlikely Lycaonian City for Paul’s Ministry. Tyndale Bulletin, 70 [1], 55-84.
• Weiss, P. (1990). Myten, Dichter und Münzen von Lykaonien. Chrion, 20, 221-238.
• Elektronik Kaynaklar https://icg.uni-kiel.de/icg/ICG_webapp/inscription/ (Erişim: 25.06.2025) Harita ve Resimler