The Religious Wave In The Context Of David Rapoport’s “The Four Waves Of Modern Terror” Theory

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 55 - 66, 20.06.2025

Damla Taşdemir Kaderli

https://doi.org/10.54186/arhuss.1692235

Öz

There are many different definitions of the concept of “terror” in international literature. David Rapoport has classified modern terror into four waves. The fourth of these waves, the “religious wave”, is expected to end around 2026. In this context, the aim of the article is to explain the predictions that the religious wave will soon end and to examine the centrality of Islamic-disguised terrorism within the religious wave. There are publications in the international literature on the development of Islamic-disguised terrorism, but the subject has not been sufficiently examined within the framework of Rapoport’s theory. In addition, the reason for writing this article is to fill the information gap caused by the lack of sufficient discussion in the literature about the prediction that the religious wave will end in a few years.

Anahtar Kelimeler

David Rapoport , Terror , the fourth wave , The Religious Wave , Al-Qaeda

David Rapoport’un “Modern Terörün Dört Dalgası” Teorisi Çerçevesinde Dinî Dalga

Öz

Uluslararası literatürde pek çok farklı tanımlaması yapılan “terör” kavramı David Rapoport tarafından dört aşamada sınıflandırılmıştır. Rapoport’un teorisine göre; 1880’li yıllarda başlayan “anarşist dalga”, 1920’lerde başlayan “sömürge karşıtı dalga”, 1960’lı yıllarda başlayan “yeni sol dalga” ve 1979’da başlayan “dinî dalga”nın her biri yaklaşık 40 yıllık periyotlarda gelişmiş ve sonlanmıştır. Rapoport’a göre; bu periyodik döngünün sabit olması halinde, günümüzde hâlâ devam eden dinî dalga yaklaşık 2026 yılı civarında sona erecektir. Bu bilgiler ışığında çalışmanın amacı; dinî dalganın yakında sona ereceğine dair öngörüleri ve İslam dininden kaynaklandığı iddia edilen terörün dinî dalga içindeki konumunu incelemektir. Uluslararası literatürde İslamî görünümlü terörün gelişimine dair çalışmalar bulunmakla birlikte, konunun Rapoport’un dinî dalga modeli çerçevesinde yeterince ele alınmadığı görülmüştür. Bununla birlikte, içinde bulunduğumuz birkaç yıl içinde dinî dalganın sona ereceğine dair öngörünün Türkçe literatürde tartışılmamasından kaynaklanan bilgi eksikliğinin giderilmesine katkı sunmak gayesi bu çalışmanın hazırlanmasında etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler

David Rapoport , Terör , Dördüncü Dalga , Dinî Dalga , El-Kaide

Teşekkür

Makalenin yüksek lisans tezimden üretilmesi sebebiyle, tez danışmanım Prof. Dr. Sezgin KAYA'ya teşekkür ederim.

Kaynakça

• Allen, T. (2023). Joseph Kony and the Lord’s ResistanceArmy. Oxford research encyclopedia of African history. Oxford University Press.
• Arıboğan, D. Ü. (2003). Tarihin sonundan barışın sonuna. Timaş Yayınları.
• Aydın, A. H., & Türkoğlu, M. E. (2015). Dini motifli terör kavramı. 163-171. https://ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/AYDIN-Ahmet-Hamdi-T%C3%9CRKO%C4%9ELU-Mehmet-Emin-D%C4%B0N%C3%8E-MOT%C4%B0FL%C4%B0-TER%C3%96R-KAVRAMI.pdf
• Ayubi, N. (1995). Stating the Arab state-politics and society in the Middle East. Tauris.
• Başeren, S. (1998). Terörizm; kavramsal bir değerlendirme ve mücadele. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1).
• Beşe, E. (2002). Terörizm, Avrupa Birliği ve insan hakları. Seçkin Yayıncılık.
• Biçer, R. S. S. (2020). Modern terörizmin beşinci dalgası: Devletlerin uluslararası terörist örgütlerle iş birliğinin sebepleri ve sonuçları. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 16(36), 915-945.
• Bilgesam. (2015). Terörün geldiği yeni boyut: Işid örneği (Rapor No.67).
• Celso, A. (2015). The Islamic State and Boko Haram: Fifth wave jihadist terror groups. Orbis, 59(2), 249-265.
• Chaliand, G., & Blin, A. (2007). Zealots and Assassins. In G. Chaliand, & A. Blin (Eds.), The history of terrorism (pp. 55-78). University of California Press.
• Chomsky, N. (1999). Terör ne? Terörist kim?. Ütopya Yayınları.
• Cirhinlioğlu, Z., & Bulut, E. (2010). Terör, din ve siyaset. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 301-322.
• Dedeoğlu, B. (2006). Terörizm ve terörizmle mücadelenin paradoksal olguları. Avrasya Dosyası, 12(3), 5-20.
• Dinçyürek, A. (2004). Uluslararası terör, Türkiye ve dünya siyaseti: 11 Eylül ve İstanbul’a ikiz terör saldırıları. İçinde U. Demiray, & O. Gökçe (Ed.), Terörün görüntüleri, görüntülerin terörü. Çizgi Kitapevi.
• Ergil, D. (1992). Uluslararası terörizm. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47(3), 139-143.
• Fromkin, D. (1975, July 1). The strategy of terorism. Foreign Affairs, 53(4). https://www.foreignaffairs.com/articles/1975-07-01/strategy-terrorism
• Gökçe, O. (2004). 11 Eylül terör eyleminin Türk basınında algılanış ve işleniş biçimi. İçinde U. Demiray, & O. Gökçe (Ed.), Terörün görüntüleri, görüntülerin terörü. Çizgi Yayınları.
• Hardt, M., & Negri, A. (2001). İmparatorluk. A. Yılmaz (Çev.), Ayrıntı Yayınevi.
• Kaplan, J. (2008). Terrorism’s fifth wave: A theory, a conundrum and a dilemma. Perspectives on Terrorism, 2(2), 12-24.
• Kirman, M. A. (2004). Küresel bir sorun olarak din ve şiddet. Dini Araştırmalar Dergisi, 7(20), 315-332.
• Kongar, E. (2002). Küresel terör ve Türkiye. Remzi Kitapevi.
• Öktem, E. (2004). Uluslararası hukukta terörizm tanım sorunu ve milli bağımsızlık hareketleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 3(5), 133-147.
• Özerkmen, N. (2004). Terör, terörizm ve radikal İslamcı terör. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 44(2), 247-265.
• Özman, R. & Açıl, O. (2019). Sicarii örgütü ve faaliyetleri. Tarih Araştırmaları Dergisi, 21-42.
• Rapoport, D. C. (2022). Waves of global terrorism. Columbia UniversityPress.
• Rapoport, D. C. (2013). The four waves of modern terror: International dimensions and consequences. In J. M. Hanhimaki, & B. Blumenau (Eds.), An international history of terrorism. Routledge.
• Rapoport, D. C. (2006). Modern terror: History and special features. In A. T. H. Tan (Ed.), The politics of terrorism. Routledge.
• Rapoport, D. C. (2004). The four waves of modern terrorism. In A. K. Cronin vd. (Eds.), Attacking terrorism (pp. 46-73). Georgetown University Press.
• Rapoport, D. C. (2003). Generations and waves: The keys to understanding rebel terror movements. Seminar on global affairs. Columbia University Press.
• Rapoport, D. C. (2001). September 11 and the history of terrorism. Current History, 100(650), 419-424.
• Rapoport, D. C. (1984). Fear and trembiling: Terrorism in three religious traditions. American Political Science Review, 78(3), 658-677.
• Taslaman, C. (2014). Terörün ve cihadın retoriği. İstanbul Yayınevi.
• The Runnymade Trust. (1997). Islamophobia a challenge for us all. https://mcislamofobia.org/wp-content/uploads/2016/02/Islamophobia-a-challenge-for-us-all-without-cartoons-1.pdf
• Ritzer, G. (1983). The McDonaldization of society. Journal of American Culture, 6(1), 100-107.
• Seydi, S. (2003). İslamî terör. Strategma Dergisi, (8).
• Simon, J. (2011). Technological and lone operator terrorism: Prospects for a fifth wave of global terrorism. In J. E. Rosenfeld (Ed.), Terrorism, identity and legitimacy (pp. 44-65). Routledge.
• Temizel, M. (2011). Terörizmde yeni milad: 11 Eylül 2001. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, 14(1-2), 329-348.
• Terörle Mücadele Kanunu. (1991). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.3713.pdf
• Tür-Kavli, Ö. (2001). Protest in the name of God: Islamist movements in the Arab world. Perceptions Journal of International Affairs, 6(2).
• Öztürk, O. M. (2003). Uluslararası ilişkiler ve terörizm. 2023 Dergisi.
• Walls, E. (2017). Waves of modern terrorism: Examining the past and predicting the future (Master thesis, Goergetown University).
• Wıther, J. (2008). Al-Qaeda and global jihad: Disaggregating or disintegrating?. In N. Çabuk-Kaya, & A. Erdemir (Eds.), Social dynamics of global terrorism and prevention policies (pp. 105-118). IOS Press.
• Wright, L. (2006). The master plan. The New Yorker. https://www.newyorker.com/magazine/2006/09/11/the-master-plan