Bilişim Felsefesinde Bir Etik Tartışma: Yapay Zekâda Birden Fazla Etik Teoriyi Ortak Bir Perspektifte Birleştirmek ya da Uzlaştırmak Mümkün Mü?

Yıl 2024, , 1 - 14, 30.06.2024

Nesibe Kantar

https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1467142

Öz

Milyonlarca veri setinin oluşturduğu bir siber evrende yaşıyoruz. Zaman-mekân kısıtlamalarının neredeyse hiç olmadığı bu evren, insanların daha önce hayal bile edemeyecekleri bir rahatlıkla inter kardinal faaliyetler gerçekleştirmesine olanak tanımaktadır. Aynı zamanda bu çok kültürlü ve küresel dünya (infosfer) etik zorlukların da kaynağıdır. Her geçen gün küreselleşen dünyamızda, kendine özgü kültürümüzü yaşarken ortak etik değerleri paylaşmak mümkün müdür? Yoksa karmaşık siber evrende bu giderek imkansızlaşmakta mıdır? Bu makale, farklı etik yaklaşımlara sahip olsak bile insanları yapay zekâ gibi akıllı sistemler için geliştirilen etik uygulamalarda bazı ortak değerler etrafında birleştirme potansiyeli taşıyan şemsiye kavramını taşıyan Bynum'un Gelişen Etik teorisine dikkat çekmektedir. Bu makalenin temel amacı, farklı yaklaşımlar olsa da insanın ortak doğasını temel alan teorilerin aynı amaç doğrultusunda nasıl birleştirilebileceğini ve etik şemsiye altında oluşturdukları 'etik aile birliği' yapısı sayesinde, nasıl bir perspektif oluşturduklarını tartışmaktır. Bilişim çağının ortak sorunlarının çözümü için yapay zekâ gibi akıllı sistemlere uygulanabilecek etik bileşenlerin imkânı sorgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

bilişim felsefesi, gelişim etiği, yapay zeka etiği, bilişim etiği, bilişim çağı, şemsiye kavramı

An Ethical Debate in the Philosophy of Information: Is It Possible to Combine or Reconcile Multiple Ethical Theories in a Common Perspective in Artificial Intelligence?

Öz

We live in a cyber-universe created by millions of data sets. This universe, where there are almost no time-space constraints, allows people to perform activities in the intercardinal direction in a comfort they could not imagine before. At the same time, this multicultural and global world (infosphere) is a source of ethical challenges. While living in our unique culture, is it possible to share common ethical values in our world, which is becoming more global with each passing day? Or is it getting more and more impossible in this complex cyber universe? This article draws attention to Bynum's Emerging Ethics theory, which carries the umbrella concept that has the potential to unite people around some common values in ethical practices developed for intelligent systems such as artificial intelligence, even if we have different ethical approaches. The main purpose of this article is how, although different approaches they are, theories based on the common nature of human beings can be combined for the same purpose and Thanks to the 'ethical family unity' structure they have created under the ethical umbrella, it is questioned how they will determine the ethical components that can be applied to intelligence systems like AI for the solution of the common problems of the information age.

Anahtar Kelimeler

The Philosophy of Information, Floursihing Ethics, Information ethics, Information Age, umbrella concept, Artificial Intelligence Ethics

Kaynakça

• Ainsworth, T., Form vs. Matter, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2016. https://plato.stanford.edu/entries/form-matter/
• Aristotle, H. and Rackham, The Athenian Constitution: The Eudemian Ethics, On Virtues and Vices. Cambridge: Harvard University Press W. Heinemann, 1961.
• Bentham, J., An Introduction to the Principles of Morals and Legistation (ed. Burns JH Hart HLA) Calrendon: Oxford University Press, 1996.
• Bynum, T. W., Flourishing ethics, Ethics and information technology, 8, 2006, 157-173.
• Bynum T.W., Aristotle's Theory of Human Action, The Graduate Faculty in Philosophy. Doctoral Dissertation. New York: The City University of New York, 1986.
• Falcon, A., Aristotle on causality, Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2008. https://plato.stanford.edu/entries/aristotle-causality/
• Falikowski, A. F., Moral Philosophy: Theories, Skills, and Applications, New Jersey: Prentice Hall, 1990.
• Gert B., Morality: Its Nature and Justification, Revised ed. New York: Oxford University Press, 2005.
• Goldin, P. R., Confucianism, London: Routledge, 2011.
• Ivanhoe, P. J. and Norden, B. W. V., Readings in Classical Chinese Philosophy, (Second Edition,2 edition), Massachusetts: Hackett Publishing Company, 2005.
• Joachim H. H., Aristotle: The Nicomachean Ethics, (Reissued edition) Oxford World’s Classic, New York: Oxford University Press, 1998.
• Kılıç E., Metafiziksel İyi’den Değer’e Ahlakın Yolculuğu, Ankara: İlem Yayınları, 2022, 387.
• Kant, I., Critique of the Power of Judgment, Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
• Kant, I. and Walker, N., Critique of Judgement, Oxford: OUP Oxford, 2007.
• Kantar, N., An Information Ethics Theory In The Context Of Information Philosophy: Flourishing Ethics, Faculty of Human and Social Sciences/Philosophy, Doctoral Dissertation, Turkey: Ankara Yildirim Beyazit University, 2021.
• Kantar, N., An Information Ethics Theory in the Context of Information Philosophy: Flourishing Ethics, Entelekya Logico-Metaphysical Review, 6(1), 2022, 37-45.
• Kantar, N., Bilişim Felsefesinde Etik Arayışlar ve Gelişim Etiği, Ankara: Aktif Düşünce Yayıncılık, 2022.
• Kantar, N. and Bynum, T. W., Global Ethics for the Digital Age–Flourishing Ethics, Journal of Information, Communication and Ethics in Society, 19(3), 2021, 329-344.
• Kantar, N. and Bynum, T. W., "Flourishing Ethics and Identifying Ethical Values to Instill into Artificially Intelligent Agents", Metaphilosophy, 2022. Komjathy, L., Daoism: A guide for the perplexed, London: Bloomsbury Publishing, 2014.
• Koller, J. M., Asian Philosophies (6 edition), London: Pearson Higher Education, 2011.
• Landau R.S., The Ethical Life, Oxford: Oxford University Press USA, 2010. Louden, Robert B., Kant’s Human Being: Essays on His Theory of Human Nature, New York, US: Oup Usa, 2011.
• Ni, P., Confucius: the Man and the Way of Gongfu, Lanham: Rowman & Littlefield, 2016.
• Pojman, L., and Fieser, J., Cengage advantage books: Ethics: Discovering right and wrong, Toronto: Nelson Education, 2011.
• Rawls, J., A Theory of Justice, Harvard: Harvard University Press, 1999.
• Rohlf, M., Immanuel Kant. E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2018). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/sum2018/entries/kant/ )
• Schofield, P., Bentham: a guide for the perplexed, London: Bloomsbury Publishing, 2009.
• Shambhala, The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion: A Complete Survey of the Teachers, Traditions, and Literature of Asian Wisdom (1st ed edition). Boulder: Shambhala, 1989.
• Sommers, C. H., Right and wrong: Basic readings in ethics, Boston: Houghton Mifflin Harcourt Press,1986.
• Wood, A. W. and Schneewind, J. B., Kant, Groundwork for the Metaphysics of Morals. London: Yale University Press, 2002.