Ghazali and Ibn Taymiyyah

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 151 - 170, 12.12.2016

Abbâs Zeryâb Hûyî Naim Döner

Öz

Ibn Taymiyyah's (d.728 / 1328) thought about Ghazali (d. 505/1111)
contains a comprehensive survey. This thought dates back to the Akaid conflict
between Ash'ari and Hanbalis, Sufis and their opponents. Ghazali has a high
distinction in Theology, Philosophy, Fıqh, İslamic jurisprudence, Morals and
Sufism. Ibn Taymiyya is also one of the great people of the Islamic world.
Through his political activities and incentives Muslims fought with the
Mongols army, he participated in the "Shahab" (704/1304) war too and this war
has resulted in the victory of the Muslims. Beside criticizing philosophers, Ghazali is a quite deep thoughtful person. After spiritual crisis, he engaged to
clean his inner world and limited his social relationships. Unlike Ghazali, Ibn
Taymiyya was a social and energetic man and he has shown a lot of interest to
social and political issues of his time.
Ibn Taymiyyah, in his book named er-Redd ale’l-mantıkîyyîn, has criticized
Aristotle and his followers in the Islamic world harshly. In many places of his
rebuttal against Ghazali Ibn Taymiyya has engaged in demagogouery. He also
has criticized Ghazali on the grounds that he has included Logic in Fıqh and
Theology for the first time. He criticizes Ghazali due to his evaluation of
property world as physical world and malakut and ceberut world as nafs
world. According to him, malakut and ceberut which the Messenger of Allah
mentioned is different from what the philosophers, wise men and esoterics say.
According to The Prophet Muhammed and the Muslim, there is no such thing
as world of the soul and mental realm.

Anahtar Kelimeler

Ghazali, Ibn Taymiyyah, Logic, Logic criticism

Gazzâlî ve İbn Teymiyye

Öz

: İbn Teymiyye (ö.728/1328)’nin Gazzâlî (ö. 505/1111) ile ilgili düşüncesi
kapsamlı bir araştırmayı içerir. Bunun boyutları, Hanbeliler ile Eş‘arîler ve
tasavvuf ehli ile ona muhalif olanlar arasındaki akaid ihtilafına kadar uzanır.
Gazzâlî, Kelam, Felsefe, Fıkıh, Fıkıh Usûlü, Ahlak ve Tasavvuf’ta yüksek bir
mevkiye sahiptir. İbn Teymiyye de İslam dünyasının büyük şahsiyetlerinden
birisidir. Onun siyasî faaliyetleri ve teşvikleriyle Müslümanlar, Moğol
ordusuyla savaşmış, kendisi de “Şahab” (704/1304) savaşına katılmış ve bu
savaş, Müslümanların zaferiyle sonuçlanmıştır. Gazzâlî, filozofları eleştirmekle
birlikte oldukça derin düşünceli bir şahsiyettir. Ruhî bunalımdan sonra iç
âlemini temizlemeye girişmiş, sosyal ilişkilerini sınırlamıştır. Buna karşı İbn
Teymiyye, sosyal ve hareketli bir insandır, kendi dönemindeki sosyal ve siyasal
meselelere oldukça ilgi duymuştur.
İbn Teymiyye, er-Redd ale’l-mantıkîyyîn kitabında Aristo (m. ö. 384-322)’yu ve
İslam dünyasındaki takipçilerini sert bir şekilde eleştirmiştir. İbn Teymiyye,
Gazzalî’yi reddederken çoğu yerde demagojide bulunur. O, ilk defa Mantık
ilmini usulu’d-dine ve fıkha dâhil ettiği gerekçesiyle Gazzâlî’yi eleştirir. İbn
Teymiyye, Gazzâlî’nin mülk âlemini, maddî âlem; melekût ve ceberut âlemini
nefs âlemi olarak değerlendirmesini de eleştirir. Ona göre Allah Resulü’nün
sözünü ettiği ceberut ve melekûtun filozofların, ariflerin ve Bâtıniler’in
söyledikleriyle bir irtibatı bulunmamaktadır. Hz. Peygamber (s.a.v.) ve
Müslümanlara göre nefis âlemi, akıl âlemi diye bir şey yoktur.

Anahtar Kelimeler

: Gazzâlî, İbn Teymiyye, Mantık, Mantık eleştirisi

Kaynakça

• Laoust, Henry, Nazariyyatu Şeyhi’l-İslam İbn Teymiyye fi’s-siyaseti ve’l-ictima’, Arapçaya Terceme: Muhammed Abdulazim Ali, Kahire,1988.
• İbn Teymiyye, Takyuddin Ebu’l-Abbas, Ahmed b. Teymiyye el-Harrânî, Kitabu’r-redd ale’l-mantıkiyyîn, Takdim: Süleyman en-Nedvî, (1.Baskı), Bombay, 1368/1949.