Anlam ve Değer Bağlamında Halk İnançları ve Ziyaret Mekânlarının İşlevselliği (Mardin Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 251 - 269, 27.12.2018

Halit Yeşilmen

Öz

Değer kavramı, genellikle mübadele, eylem ve anlamlı
farklılık yaklaşımlarıyla ele alınmaktadır. Aynı zamanda bu kavram, “değmek”
ile ilişkili olarak da değerlendirilmektedir. Makalede değer kavramı, “anlama
değmek” vurgusuyla ön plandadır. Bu bağlamda çalışmanın temel konusu halk
inançları ve ziyaret mekânlarıdır. Amaç, anlam olgusu üzerinden farklı etnik
gruplar arasındaki değerin inşa edilmesinde halk inançları ve ziyaret mekânlarının
önemine/rolüne işaret etmektir. Bu mekânlar ve sağaltıcı yöntemler, farklı
etnik ve dini gruplardaki insanlar için değer üreten çekim merkezi özelliği
kazanabilmiştir. Süreç farklı gruplar arasında karşılaşmayı ve tanışmayı
beraberinde getirmiştir.  Tanışma, ortak
değer ufkunun oluşmasına da aracılık etmiştir. Aynı zamanda makalede
işlevselliğin anlam üzerinden değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Değer, Halk İnançları, Ziyaret/Kutsal Mekânlar, Mardin, Etnik Kimlik

Kaynakça

• Arslan, Ahmet, Felsefeye Giriş, 3.bs. Ankara: Vadi Yayınları,1998.
• Arslantürk, Zeki ve Amman, Tayfun, Sosyoloji, 8.bs. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2012.
• Aydın, İnayet. “Değer Kavramı ve Değer Yükleme”, Eğitim Yönetimi, Denetimi ve Politika Yazıları, ed. İnayet Aydın, Kürşat Yılmaz, 42-52. Ankara: Pegam Akademi Yayınları, 2014.
• Berry, Lohn W. vd. Kültürlerarası Psikoloji, 3.bs. Ankara: Nobel Yayınları, 2015.
• Bilgin, Nuri, “Fiziksel Mekândan İnsani Ya Da İnsanlı Mekâna”, Mimarlık, 28/3 (1990): 62-65.
• Bilgin, Nuri, Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları, 1999.
• Bozkurt, Veysel, Sosyoloji, 12.bs. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2015.
• Cuche, Denys, Sosyal Bilimlerde Kültür Kavramı, çev. Turgut Arnas. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2013.
• Eliade, Mircea, Kutsal ve Dindışı, çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: Gece Yayınları, 1991.
• Eroğlu, Ahmet Hikmet. “Türk Halk İnançlarının Güncel Değeri”, I. Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, 25-26 Mayıs 2016. Ankara: Hacattepe Üniversitesi Türkiyat Araştırma Enstitüsü Yayınları, 87-97.
• Fichter, Joseph, Sosyoloji Nedir?, çev. Nilgün Çelebi. Ankara: Atilla Kitabevi, 1994.
• Fredrik Barth, “Giriş”, Etnik Gruplar ve Sınırlar, der. Fredrik Barth, çev. Ayhan Kaya, Seda Gürkan, 11-40. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2001.
• Geertz, Clifford, Kültürlerin Yorumlanması, çev. Hakan Gül. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2010.
• Göktaş, Hüseyin Rahmi, Bensenoğ. İstanbul: Külliyat Yayınları, 2016.
• Göktaş, Hüseyin Rahmi, Runasimi: İnsan Dili. İstanbul: -ki Yayınları, 2018.
• Graeber, David, Değer Teorisi, çev. Başak Kıcır. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2017.
• Günay, Ünver vd. Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilimi Araştırması. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2001.
• Gündüz, Şinasi, Mitoloji ile İnanç Arasında. Samsun: Etüt Yayınları,1998.
• Hançerlioğlu, Orhan, “Değer”, Felsefe Ansiklopedisi, 5. bs., (İstanbul: Remzi Kitabevi, 2012), I, 275-277.
• Kalafat, Yaşar, “Türk Dünyası Tarihi Çalışmalarında Halk İnançlarının Önemi”, Millî Folklor, 6/44 (1999):88-91.
• Kandemir, Fatih, “Halk İnançlarının Psiko-Sosyal Nedenleri ve Türkiye’deki Halk İnançlarının Tarihi Temelleri”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE), 9/1 (2016): 97-114.
• Moore, Jerr D. Kültür Teorileri, çev. A. Erkan Koca. Ankara: Atıf Yayınları, 2015.
• Morris, Brian, Din Üzerine Antropolojik İncelemeler, çev. Tayfun Atay. İstanbul: İmge Kitabevi, 2004.
• Özbudun, Sibel ve Şafak, Balkı ve Altuntek, N. Serpil. Antropoloji: Kuramlar ve Kuramcılar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2016.
• Sahlins, Marshall. Taş Devri Ekonomisi, çev. Taylan Doğan, Şirin Özgün, 2 bs. İstanbul: bgst Yayınları, 2016.
• Smith, Christian ve Woodberry, Robert D. “Din Sosyolojisi”, çev. İhsan Çapçıoğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (AÜİFD), 2/47 (2006), 215-235.
• Su, Süreyya, Hurafeler ve Mitler. İstanbul: İletişim yayınları, 2009.
• Subaşı, Necdet “Kutsal Tarih’in Dînî Sosyolojisi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(2000):63-83.
• Tanyu, Hikmet, “Dinî Folklor veya Dinî-Manevî İnançların Çeşit ve Mahiyeti Üzerinde Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21 (1976): 123-142.
• Tezcan, Mahmut, Sosyolojiye Giriş, 9. bs. Ankara: Anı Yayınları, 2016.
• Uygur, Hatice Kübra. “Kültürel Doku İçinde Mardin Süryanilerin Mekân Efsaneleri”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2015.