Peter L. Berger ve Anton C. Zijderveld’in “Şüpheye Övgü” Kitabı Üzerine Eleştirel Bir Okuma

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 407 - 416, 27.12.2018

Abdulbaki Dede

Öz

Bu inceleme yazısında Peter L. Berger ve Anton C. Zijderveld'in "Şüphe'ye Övgü: Fanatikleşmeden İnançlarımızı Nasıl İfade Edebiliriz?" kitabı üzerine eleştirel bir okuma yapılmıştır.  Çalışma ilk olarak 2009 yılında tamamlanmış olmakla birlikte Türkçe'ye Kadir Canatan, Raşit Bal ve Hasan Yar tarafından çevrilerek 2018'de Açılım Kitap tarafından yayımlanmıştır. Berger ve Zijderveld çalışmalarında kısaca, fundamentalizm ve rölativizm karşısında, referanslarını şüpheci ve agnostik  tutumdan alan bir "ılımlılık siyaseti" öneriyorlar. Rölativizmin "şüpheden şüphe" etmeksizin diğer her türlü ahlaki tutuma karşı bilinmezci ve öznel bir yaklaşımı temsil etmesi bakımından ahlâki dekadansa varabilecek tutumu ile bunun zıddı olarak görülen fundamentalizmin mutlak inançlılığının bir arada yaşamanın erdemlerine karşı tehditleri eleştirel bir biçimde ele alınıyor. Buna karşın "ılımlılık siyaseti" kaynağını liberal demokrasiden alması bakımından bir tür Batı merkezlilik algısı yaratırken, sınırları çok belli olmayan muğlak bir öneri olarak kalıyor. Son olarak çalışma boyunca postmodernizme yönelik işlevsel bir yaklaşımla yöneltilen bazı güncel eleştiriler de ayrıca akademik açıdan ilgi çekici yönler barındırıyor. 

Anahtar Kelimeler

Şüphe, Fundamentalizm, Rölativizm

Kaynakça

• Bauman, Zygmunt, Postmodern Etik, çev. Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011
• Bauman, Zymunt, Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları, çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013
• Berger, Peter. L., "Dinin Krizinden Sekülerizmin Krizine". Sekülerizm Sorgulanıyor, ed. Ali Köse, 75-93. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2002.
• Berger, Peter. L. "Sekülerizmin Gerilemesi". Sekülerizm Sorgulanıyor, ed. Ali Köse, 11-32. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2002.
• Berger, Peter. L. ve Luckmann, Thomas, Modernite, Çoğulculuk ve Anlam Krizi: Modern İnsanın Yönelimi. çev. Mustafa Derviş Dereli. Ankara: Heretik Yayınları, 2016
• Berger, Peter. L., & Zijderveld, Anton. C., Şüpheye Övgü: Fanatikleşmeden İnançlarımızı Nasıl İfade Edebiliriz? çev. Kadir Canatan, Raşit Bal, & Hasan Yar, İstanbul: Açılım Kitap, 2018.
• Gellner, Ernest, Postmodernizm İslâm ve Us, çev. Bülent Peker. Ankara: Ümit Yayıncılık, 1994.
• Hoffer, Eric.. Kesin İnançlılar, çev. Erkıl Günur. İstanbul: Plato Film Yayınları, 2011.
• Lyotard, Jean-François, Postmodern Durum, çev. İsmet Birkan. Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2014.
• Sayyid, Selman, Fundamentalizm Korkusu: Avrupamerkezcilik ve İslâmcılığın Doğuşu, çev Ebubekir Ceylan, Nuh Yılmaz. Ankara: Vadi Yayınları, 2000.
• Zijderveld, Anton C., Soyut Toplum, çev. Cevdet Cerit. İstanbul: Pınar Yayınları, 1985.