Özneyi Anlamak ve Karakteri Eğitmek: Kant Düşüncesinde Özgür Ahlaki Bir Varlık Olarak İnsan

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 207 - 222, 30.12.2022

Eyüp Aktürk

https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1143092

Cited By: 2

Öz

Kişinin kendisini ahlaklı hale getirmekle yükümlü olduğu düşüncesi Kant felsefesinde önemli bir yer edinmektedir. Bunun yolu da kişinin rasyonel-özerk bir birey olmasından; yani özgürlüğünü kullanmasından geçmektedir. Kişinin kendisine karşı ahlaki ödevleri vardır ve kişi ancak bu ödevlere uygun yaşarsa ahlaki bir özne olabilir. Ancak, bazen kusurlu yapısı gereği bazen de kasıtlı bir şekilde, kişinin bu doğrultuda eylemde bulunmadığı görülmektedir. Bu durum kişinin iradesinin ahlak yasası tarafından mı yoksa kendi çıkarını düşünme ilkesi tarafından mı belirlendiğiyle ilgilidir. Kant, insanların özgürlük fikrine göre hareket etmeleri gerektiğini ve iradelerinin duy(g)usal eğilimler veya dışsal unsurlar tarafından değil de ahlak yasası tarafından belirlenmesi gerektiğini söyler. Kant’ın sözü edilen ahlak felsefesi ile eğitime yönelik yaklaşımı arasında doğrusal bir ilişki vardır. İnsanın ahlaki karakterinin nasıl gelişeceğine yönelik bir arayış eğitsel açıdan son derece önemlidir. O nedenle Kant, akademik yaşamının temel amacının iyi karakterler yetiştirmek olduğunu belirtir. Kant’ın bu konudaki yaklaşımı bu makalenin temel tartışma alanını oluşturmaktadır. Bu çalışma, Kantçı bir perspektiften hareketle sorunu irdelemeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kant, Ahlaki Yasa, Özerklik, Ahlaki Özne, Eğitim

Kaynakça

• Adams, Robert Merrihew. “Moral Arguments for Theistic Belief”, Readings in the Philosophy of Religion. ed. Kelly James Clark. Toronto: Broadview Readings in Philosophy, 2008.
• Aktürk, Eyüp. Ahlaktan Tanrı’ya: Ahlak Kanıtı Üzerine Bir İnceleme. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2016.
• Cohen, Alix. “Enabling the Realization of Humanity: The Anthropological Dimension of Education”. Kant and Education. ed. Klas Roth and Chris W. Surprenant, 152-162. New York: Routledge, 2012.
• Dickerson, Adam B. “Immanuel Kant, 1724–1804”. Fifty Major Thinkers on Education: From Confucius to Dewey. ed. Joy A. Palmer. London and New York: Routledge, 2001.
• Formosa, Paul. “From Discipline to Autonomy: Kant’s Theory of Moral Development”. Kant and Education. ed. Klas Roth and Chris W. Surprenant, 163-176. New York: Routledge, 2012.
• Giesinger, Johannes. “Kant on Dignity and Education”. Educational Theory 62/6 (2012), 609-620. Herbert, Gary B. “Bringing Morality to Appearances: Kant’s Theory of Education”. Kant and Education. ed. Klas Roth and Chris W. Surprenant, 81-93. New York: Routledge, 2012.
• Heimsoeth, Heinz. Kant’ın Felsefesi. çev. Takiyettin Mengüşoğlu. Ankara: Doğu Batı Yay., 2019. Herman, Barbara. “Training to Autonomy: Kant and the Question of Moral Education”. Philosophers On Educatıon. ed. Amélie Oksenberg Rorty. London and New York: Routledge, 2005.
• Immanuel Kant. The Metaphysics of Morals. Trans. Mary Gregor. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
• ___ Groundwork of the Metaphysics of Morals. Trans. Mary Gregor, Christine M. Korsgaard. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• ___ Lectures on Ethics. ed. Peter Heath and J.B. Schneewind. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• ___ “Lectures on Pedagogy”. Translated by Robert B. Louden. Anthropology, History, and Education. ed. Gunter Zoller, Robert B. Louden. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
• ___"Anthropology from a Pragmatic Point of View". Translated by Robert B. Louden. Anthropology, History, and Education. ed. Gunter Zoller, Robert B. Louden. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
• ___ “General Introduction”. Translated by Robert B. Louden, Anthropology, History, and Education. ed. Gunter Zoller, Robert B. Louden. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
• ___ Critique of Practical Reason. Trans. and ed. Mary Gregor. Cambridge: Cambridge University Press, 2015.
• ___ Eğitim Üzerine. çev. Ahmet Aydoğan. İstanbul, Say Yay., 2017.