COVID-19 FARKINDALIK ÖLÇEĞİ (COVFÖ) GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 2, 21 - 40, 30.07.2021

Tuba Büyükbeşe Tuğba Dikbaş

https://doi.org/10.11616/basbed.vi.858037

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin COVID-19 salgınında maske, mesafe, hijyen kurallarına ilişkin farkındalıklarını ölçmek için “COVID-19 Farkındalık Ölçeği” (COVFÖ) geliştirmek amaçlanmıştır. Pandemi sürecinde COVID-19 virüsünden korunmak için alınan maske, mesafe, hijyen kurallarına özellikle genç nüfusun uymakta zorluk çektiği ya da uymadığı gözlemlenmiş ve ölçme aracına ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Google formda hazırlanan anket sosyal medyada paylaşılarak Türkiye’deki farklı üniversitelerde okuyan üniversite öğrencilerinin ankete katılımı sağlanmıştır. Toplam 1000 üniversite öğrencisinden elde edilen veriler toplandıktan sonra ölçeğin kapsam ve yapı geçerliliği Spps ve Amos programları kullanılarak test edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı .90’dır. Yapılan DFA sonucu ölçek hijyen (12 madde), mesafe (6 madde) ve maske (3 madde) olmak üzere 21 madde ve 3 boyutta doğrulanmıştır. Elde edilen değerler COVFÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Ölçek, Hijyen, Mesafe, Maske

Kaynakça

• Azlan, A.A., Hamzah, M.R., Tham, J.S., Ayub, H.S.,Mohamad, E. (2020), Public knowledge, attitudes and practices towards COVID-19: A cross-sectional study in Malaysia, PLOS ONE 1(15). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0233668.
• Bozkurt, V. (2020), Pandemi Döneminde Çalışma: Ekonomik Kaygılar, Dijitalleşme ve Verimlilik, İstanbul Üniversitesi Yayınevi 2020. https://doi.org/10.26650/B/SS46.2020.005.08.
• Can, D. ve Karakuzulu, M. (2020), Maske takmayan gençlerin sözleri şaşırttı. https://www.dha.com.tr/yurt/maske-takmayan-genclerin-sozleri-sasirtti/haber-1778239, (Erişim Tarihi: 18.10.2020).
• Crocker, L., ve Algina, J. (1986), Introduction to classical and modern test theory, Holt, Rinehart and Winston, 6277 Sea Harbor Drive, Orlando, FL 32887.
• Cronbach, L. J. (1984), Essentials of physiological testing, New York: Horner & Row Publisher.
• Chaturvedi, K., Vishwakarma, D.K., Nidhi, (2020), COVID-19 and its impact on education, social life and mental health of students: A Survey, Children and Youth Services Review, S0190-7409 (20) 32288-X. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.105866.
• Chen, N., Zhou M.,, Dong, X., Qu J., Gong, F., Han, Y., Qiu, Y., Wang, J., Liu, Y., Wei, Y., Xia, J., Yu, T., Zhang, X., Zhang, L. (2020), Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study, The Lancet, 395(10223). 507-513. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30211-7.
• Chung, J.S., Ling, M.L., Seto, W.H., Ang, B.S.P., Tambyah, P.A. (2014), Debate on MERS-CoV respiratory precautions: surgical mask or N95 respirators?, Singapore Medical Journal. 55(6): 294–297. http://dx.doi.org/10.11622/smedj.2014076.
• Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013), Yapısal Eşitlik Modellemesi Temel Kavramlar Uygulamalar Programlam, Ankara: Ani Yayıncılık.
• Çelik, B. (2020), Toplum Bilim Kurulu'ndan çarpıcı corona virüsü anketi! COVID-19 anketinden çıkan sonuçlar şaşırttı! https://www.sabah.com.tr/yasam/2020/09/26/son-dakika-toplum-bilim-kuruluundan-carpici-corona-virusu-anketi-covid-19-anketinden-cikan-sonuclar-sasirtti, (Erişim Tarihi: 17.11.2020).
• De Vaus, D. (2002), Surveys in Social Research. (5 edition), Australia: Routledge.
• Dominika, G., Dominika, S., and Dominika, G. (2020), Population-Based Study of the Influence of the COVID-19 Pandemic on Hand Hygiene Behaviors- Polish Adolescents’ COVID-19 Experience (PLACE-19) Study, Sustainability, 12-4930. https://doi.org/10.3390/su12124930.
• Erkut, E. (2020), COVID-19 Sonrası Yükseköğretim. Yükseköğretim Dergisi, 125-133. https://doi.org/10.2399/yod.20.002.
• Engür, A. (2020), Corona virüs aşısı olan insanlar maske takmaya devam edecek, https://www.ntv.com.tr/galeri/saglik/corona-virus-asisi-olan-insanlar-maske-takmaya-devam-edecek,h-UdCFQCqE-lXms5DPMqcQ/pYLz0ctMR0m-14CIg9wACw, (Erişim Tarihi: 28.12.2020).
• Field, A. (2013), Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. (4th Edition). Sage.
• Howard, J., Huangb, A., Lik, Z., Tufekcim, Z., Zdimal, V., Westhuizen, H.M., … Rimoin, A.W. (2020), Face Masks Against COVID-19: An Evidence Review. Preprints (www.preprints.org). 1-9, https://doi.org/10.20944/preprints202004.0203.v1.
• Hürriyet, (2020), ABD'nin en yetkin kurumu açıkladı... Ezber bozan maske açıklaması!.https://www.hurriyet.com.tr/galeri-son-dakika-haberi-abdli-bilim-insanlari-acikladi-maske-takmak-covid-19-icin-bagisiklik-sagliyor-41608115, (Erişim Tarihi: 25.11.2020).
• Uzun Bağcı, S. (2020), Salgının belirsizliği huzursuzluğu artırdı. https://www.hurriyet.com.tr/amp/yazarlar/sibel-bagci uzun/salginin-belirsizligi-huzursuzlugu-artirdi-41501744, (Erişim Tarihi: 25.11.2020).
• Keeffe, J.O. (2020), Masking During the COVID-19 Pandemic, National Collaborating Centre for Environmental Health. ISBN: 978-1-988234-46-5.
• Kline, R. B. (2011), Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.), New York/London: The Guilford Press.
• Knotek, E.S., Schoenle, R.S., Dietrich, A.M., Müller, G.J, Kristian, O., Myrseth, R., and Weber, M. (2020), Consumers and COVID-19: Survey Results on Mask-Wearing Behaviors and Beliefs, Economic Commentary is published by the Research Department of the Federal Reserve Bank of Cleveland. 2163-3738 https://doi.org/10.26509/frbc-ec-202020.
• Leung, C.C., Migliori, G.B., Cheng, K.K. (2020), Mask wearing to complement social distancing and save lives during Covıd-19, International Journal Tuberc Lung Dıs 24(6):556–558. https://doi.org/10.5588/ijtld.20.0244.
• Modi, P.D., Nair, G, Uppe, A., Modi, J., Tuppekar, B., Gharpure, A.S., Langade, D. (2020), COVID-19 Awareness Among Healthcare Students and Professionals in Mumbai Metropolitan Region: A Questionnaire-Based Survey, Cureus 12(4): e7514. https://doi.org/10.7759/cureus.7514.
• Nogay, G. (2020), Kovid-19’la maske, sosyal mesafe, hijyen üçlüsüyle mücadele uyarısı, https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/kovid-19la-maske-sosyal-mesafe-ve-hijyen-uclusuyle-mucadele uyarisi-/1882626 (Erişim Tarihi: 10.11.2020).
• OECD (2020a), A framework to guide an education response to the COVID-19 pandemic of 2020, Paris: OECD Publishing. https://globaled.gse.harvard.edu/files/geii/files/framework_guide_v1_002.pdf. (Erişim Tarihi: 10.10.2020).
• OECD (2020b), Education responses to COVID-19: Embracing digital learning and online collaboration, OECD Policy Responses to Coronavirus (COVID-19). http://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/education-responses-to-covid-19-embracing-digital-learning-and-online-collaboration-d75eb0e8/ (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• Olagunju, O.S., Bolarinwa, O.A., Babalola, T. (2020), Social Distancing, Lockdown Obligatory, and Response Satisfaction During COVID-19 Pandemic: Perception of Nigerian Social Media Users, Advanced Journal of Social Science.7(1).44-53. https://doi.org/10.21467/ajss.7.1.44-53.
• Rahimi, F. & Abadi, B. (2020), Criticality of physical/social distancing, handwashing, respiratory hygiene and face-masking during the COVID-19 pandemic and beyond, International Journal of Clinical Practice 74(11):e13656. https://doi.org/10.1111/ijcp.13656.
• Robert Koch Instıtut.(2020), https://www.rki.de/EN/Home/homepage_node (Erişim Tarihi: 28.12.2020).
• Shneider, A., Kudriavtsev, A., Vakhrusheva, A. (2020), Can melatonin reduce the severity of COVID-19 pandemic?, Internatıonal Revıews Of Immunology. https://doi.org/10.1080/08830185.2020.1756284.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020), COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) rehberi, https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf. (Erişim Tarihi: 02.10.2020).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020), https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66935/genel-koronavirus-tablosu.html (Erişim Tarihi: 30.12.2020).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020), https://covid19.saglik.gov.tr/TR-68443/covid-19-durum-raporu.html (Erişim Tarihi: 30.12.2020).
• Topçu, E. (2020), RKI: Aşı bulunsa da maske, hijyen ve sosyal mesafe sürecek. https://www.dw.com/tr/rki-aşı-bulunsa-da-maske-hijyen-ve-sosyal-mesafe-sürecek/a-55263787. (Erişim Tarihi: 29.12.2020).
• UNESCO, UNICEF and the World Bank (2020), What have we learnt? Overview of findings from a survey of ministries of education on national responses to COVID-19, Paris, New York, Washington D.C.: UNESCO, UNICEF, World Bank. http://tcg.uis.unesco.org/survey-education-covid-school-closures/ (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• UNESCO Institute for Statistics (UIS), based on UNESCO-UNICEF-World Bank (2020), Survey on National Education. Responses to COVID-19 School Closures, 1st Iteration. http://tcg.uis.unesco.org/survey-education-covid-school-closures. (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• UNESCO, UNICEF and the World Bank (2020), Survey on National Education Responses to COVID-19 School Closures, round 2. Paris, New York, Washington D.C.: UNESCO, UNICEF, World Bank. (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• Vigdor, J.L. & Ladd, H. F. (2010), Scaling the digital divide: Home computer technology and student achievement, Natıonal Bureau Of Economıc Research. Paper No. 16078. https://doi.org/10.3386/w16078.
• Yükseköğretim Kurulu.(2020), Küresel Salgın Bağlamında Yükseköğretim Kurumlarında Sağlıklı ve Temiz Ortamların Geliştirilmesi Klavuzu, https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/yuksekogretim-kurumlarinda-saglikli-ve-temiz-ortamlarin-gelistirilmesi-kilavuzu-yayimlandi.aspx, (15.11.2020). Yükseköğretim Kurulu.(2020), https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 29.11.2020)
• YÖKAK (2020), Yükseköğretimde uzaktan eğitim ve kalite güvencesi sistemi. https://portal.yokak.gov.tr/makale/pandemi-doneminde-uzaktan-egitim/. (Erişim Tarihi: 29.11.2020)
• World Health Organization. (2020), Advice on the use of masks in the context of COVID-19: Interim guidance WHO reference number: Who/2019-Ncov/Ipc_Masks/2020.4 (Erişim Tarihi: 10.12.2020).
• World Health Organization. (2020), Hand Hygiene: Why, How & When, https://www.who.int/gpsc/5may/Hand_Hygiene_Why_How_and_When_Brochure.pdf, (Erişim Tarihi: 12.12.2020).
• World Health Organization. (2020), Rational use of personal protective equipment for coronavirus disease (COVID-19): interim guidance 19 March 2020. Who Reference Number: Who/2019-Ncov/Ipc Ppe_Use/2020.2, (Erişim Tarihi: 09.12.2020).
• World Health Organization. (2020), Survey Tool And Guıdance Rapid, simple, flexible behavioural insights on COVID-19, Document number: Who/Euro:2020-696-40431-54222, (Erişim Tarihi: 09.09.2020).
• World Health Organization. (2020), Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report–51. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200311-sitrep-51-covid-19.pdf?sfvrsn=1ba62e57_10, (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• World Health Organization. (2020a), Q&A on coronaviruses (COVID-19). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019, (Erişim Tarihi: 09.10.2020).
• World Health Organization. (2020), Who announces COVID-19 outbreak a pandemic. http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/3/who-announces-covid-19-outbreak-a-pandemic, (Erişim Tarihi: 05.12.2020).
• World Health Organization. (2020), Coronavirus disease (COVID-19) training: online training, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/training/online-training, (Erişim Tarihi: 03.12.2020)
• Xie, K., Liang, B., Dulebenets, M.A., Mei, Y. (2020), The Impact of Risk Perception on Social Distancing during the COVID-19 Pandemic in China. International Journal Environ Research and Public Health. 17(17), 6256. https://doi.org/10.3390/ijerph17176256.