Duygusal Zekâ Özelliğinin İş Aile Çatışmasına Etkisinde Uyumlu Mükemmeliyetçiliğin Düzenleyici Rolü

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 3, 1282 - 1295, 30.11.2022

Hayri Cengiz

https://doi.org/10.11616/asbi.1156151

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın temel amacı bireylerin sahip olduğu duygusal zekâ özelliğinin iş aile çatışmasına olan etkisini ve bu ilişkide uyumlu mükemmeliyetçilik eğiliminin düzenleyici rolü üstlenip üstlenmediğini ortaya çıkarmaktır. Bu doğrultuda kolayda örnekleme yöntemiyle 217 hastane çalışanına anket yaptırılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve AMOS programıyla analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki düzenleyici etkiyi ortaya çıkarmak amacıyla gözlenen değişkenlerle yol analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre duygusal zekâ özelliğinin iş aile çatışmasına negatif yönde ve anlamlı bir etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Duygusal zekanın iş aile çatışmasına olan etkisinde ise uyumlu mükemmeliyetçiliğin düzenleyici bir etkisinin olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlar önceki araştırmaların sonuçlarıyla karşılaştırılarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Duygusal zekâ, iş aile çatışması, uyumlu mükemmeliyetçilik, mükemmeliyetçilik, düzenleyici etki.

The Moderator Role of Adaptive Perfectionism in The Effect of Trait Emotional Intelligence on Work Family Conflict

Öz

The main purpose of the study is to determine the effect of trait emotional intelligence of individuals on work-family conflict and whether the adaptive perfectionism tendency plays a moderating role in this relationship. In this direction, data were collected by making surveys of 217 hospital employees using convenience sampling method. The obtained data were analyzed with SPSS and AMOS programs. Path analysis was carried out with the observed variable in order to reveal the moderator effect between variables. According to the results of the research, it has been revealed that emotional intelligence has a negative way significant effect on work-family conflict. And it was observed that adaptive perfectionism had a moderating effect on the effect of emotional intelligence on work-family conflict. The obtained resuts are dissussed by comparing them with the results of previous studies.

Anahtar Kelimeler

Emotional intelligence, work-family conflict, adaptive perfectionism, perfectionism, moderator effect.

Kaynakça

• Akgündüz, Y. (2021). Örgütsel Davranış Teorileri. Nobel Akademik Yayıncılık. 1. Basım. Ankara
• Allen, T. D., Golden, T. D., ve Shockley, K. M. (2015). How effective is telecommuting? Assessing the status of our scientific findings. Psychological Science in the Public Interest, 16(2), 40–68.
• Ashby, J. S., Noble, C. L., ve Gnilka, P. B. (2012). Multidimensional perfectionism, depression, and satisfaction with life: Differences among perfectionists and tests of a stress‐mediation model. Journal of College Counseling, 15(2), 130-143.
• Baltes B, Clark M, ve Chakrabarti M (2009). Work-life balance: The Roles of Work-Family Conflict and Work-Family Facilitation: Oxford Handbook of Positive Psychology and Work (Oxford Library of Psychology). New York: Oxford University Press.
• Bieling, P. J., Israeli, A. L., ve Antony, M. M. (2004). Is perfectionism good, bad, or both? Examining models of the perfectionism construct. Personality and individual differences, 36(6), 1373-1385.
• Biggart, L., Corr, P., O’Brien, M., ve Cooper, N. (2010). Trait emotional intelligence and work–family conflict in fathers. Personality and individual Differences, 48(8), 911-916.
• Carmeli, A. (2003). The relationship between emotional intelligence and work attitudes, behavior and outcomes: An examination among senior managers. Journal of managerial Psychology. Vol. 18 No. 8, 788-813.
• Cheung, F. Y. L., ve Tang, C. S. K. (2012). The effect of emotional dissonance and emotional intelligence on work–family interference. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue canadienne des sciences du comportement, 44(1), 50-58.
• Can, A. (2017). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. 5.Basım. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çarıkçı, İ. H., ve Çelikkol, Ö. (2009). İş–Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 153-170.
• Deniz, M. E., Özer, E., ve Işık, E. (2013). Duygusal zekâ özelliği ölçeği–kısa formu: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169).407-419.
• Deuling, J. K., ve Burns, L. (2017). Perfectionism and work-family conflict: Self-esteem and self-efficacy as mediator. Personality and Individual Differences, 116, 326-330.
• Efeoğlu, İ. E., ve Özgen, H. (2007). İş-aile yaşam çatişmasinin iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlilik üzerindeki etkileri: ilaç sektöründe bir araştirma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 237-254.
• Egan, S. J., Wade, T. D., Shafran, R., ve Antony, M. M. (2014). Cognitive-behavioral treatment of perfectionism. Guilford Publications.
• Ekmekci, O. T., Metin Camgoz, S., ve Bayhan Karapinar, P. (2021). Path to well-being: Moderated mediation model of perfectionism, family–work conflict, and gender. Journal of Family Issues, 42(8), 1852-1879.
• Erdoğdu, M.Y. (2008). Duygusal Zekânın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 62–76.
• Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C., ve Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive therapy and research, 14(5), 449-468.
• Gao, Y., Shi, J., Niu, Q., ve Wang, L. (2013). Work–family conflict and job satisfaction: Emotional intelligence as a moderator. Stress and Health, 29(3), 222-228.
• Gençöz, T., ve Dİnç, Y. (2006). Moderator role of perfectionism between negative life events and depressive symptoms among Turkish youth. International journal of social psychiatry, 52(4), 332-342.
• Giao, H. N. K., Vuong, B. N., Huan, D. D., Tushar, H., ve Quan, T. N. (2020). The effect of emotional intelligence on turnover intention and the moderating role of perceived organizational support: Evidence from the banking industry of Vietnam. Sustainability, 12(5), 1857,1-25.
• Gnilka, P. B., Ashby, J. S., ve Noble, C. M. (2013). Adaptive and maladaptive perfectionism as mediators of adult attachment styles and depression, hopelessness, and life satisfaction. Journal of Counseling & Development, 91(1), 78-86.
• Goleman, D. (1995), Duygusal Zekâ, (Çev.Banu Seçkin Yüksel), İstanbul: Varlık Yayınları. 29.Basım
• Goleman, D. (2019). Duygusal Zeka ve Liderlik. Harvard Business Review. İstanbul: Optimist Yayın
• Goode, W. J. (1960). A theory of role strain. American Sociological Review, 483-496.
• Greenhaus, J. H., ve Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of management review, 10(1), 76-88.
• Gül, H., İnce, M. ve Korkmaz, O. (2014). Çalışma yaşamında duygusal zekâ ve bireylerin duygusal zeka düzeylerini kullanabilme becerileri üzerine bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 30-49.
• Gürbüz, S. (2021). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hamachek, D. E. (1978). Psychodynamics of normal and neurotic perfectionism. Psychology. A Journal of Human Behavior. 15(1), 27–33.
• Hewitt, P. L., Flett, G. L., ve Mikail, S. F. (2017). Perfectionism: A relational approach to conceptualization, assessment, and treatment. Guilford Publications.
• Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44,513–524.
• İşler, S. D. (2018). Uyumlu ve uyumsuz mükemmeliyetçilik özellikleri ve bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile depresyon arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karababa, A. (2018). The relationship between adaptive-maladaptive perfectionism and life satisfaction among secondary school students. Research on Education and Psychology, 2(2), 166-175.
• Kundi, Y. M., Hollet-Haudebert, S., ve Peterson, J. (2021). Career adaptability, job crafting and subjective career success: the moderating roles of lone wolf personality and positive perfectionism. Personnel Review, 51(3), 945-965.
• Langan-Fox, J., ve Canty, J. M. (2010). Implicit and self-attributed affiliation motive congruence and depression: The moderating role of perfectionism. Personality and Individual Differences, 49(6), 600-605.
• Lenaghan, J. A., Buda, R., & Eisner, A. B. (2007). An examination of the role of emotional intelligence in work and family conflict. Journal of Managerial Issues, 76-94.
• Lopes, P. N. (2021). Thriving on Emotional Intelligence? Brdging Research and Practice. The Oxford Handbook of Positive Psychology. Edited by Snyder C.R., Lopez, S. J. Edwards, L. M., Marques, S. C.
• Martin, S. (2019). The CBT workbook for perfectionism: evidence-based skills to help you let go of self-criticism, build self-esteem, and find Balance. New Harbinger Publications.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., ve McMurrian, R. (1996). Development and validation of work–family conflict and family–work conflict scales. Journal of applied psychology, 81(4), 400-410.
• Netemeyer, R.G., J.S. BOLES ve R. MCMURRIAN (1996), “Development and Validation of Work-Family Conflict and Family-Work Conflict Scales”, Journal of Applied Psychology, 80: 400-409.
• Panorama, M., ve Jdaitawi, M. T. (2011). Relationship between emotional intelligence and work family conflict of university staff in Indonesia. In Proceeding of the International Conference on Social Science, Economics and Art. 272-277.
• Park, H. J., ve Jeong, D. Y. (2016). Moderation effects of perfectionism and meaning in life on depression. Personality and Individual Differences, 98, 25-29.
• Petrides, K. V., ve Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15(6), 425-448.
• Rice, K. G., Richardson, C. M. E. ve Tueller, S. (2014). The Short Form of The Revised Almost Perfect Scale, Journal of Personality Assessment, 96(3): 368–379.
• Sağlam, K. (2017). Sağlık personelinin iş/aile çatışmalarının ruh sağlığına etkisi: Duygusal zekanın aracılık rolü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bozok Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Salovey, P., ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185–211.
• Salovey, P., Brackett, M. A. ve Mayer, J. D. (2004). Emotional Intelligence: Key Readings on the Mayer and Salovey Model. USA: NPR Inc
• Silgado, J., Timpano, K. R., Buckner, J. D., ve Schmidt, N. B. (2010). Social anxiety and bulimic behaviors: The moderating role of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 34(5), 487-492.
• Slade, P. D., ve Owens, R. G. (1998). A dual process model of perfectionism based on reinforcement theory. Behavior Modification, 22, 372–390.
• Stoeber, J. (2012). Perfectionism and performance. In S. M. Murphy (Ed.), The Oxford handbook of sport and performance psychology (pp. 294-306). New York: Oxford University Press.
• Stoeber, J., ve Stoeber, F. S. (2009). Domains of perfectionism: Prevalence and relationships with perfectionism, gender, age, and satisfaction with life. Personality and Individual Differences, 46, 530-535.
• Taslak, S. (2007). İş-aile çatışmalarının bireysel ve örgütsel sonuçları üzerine uygulamalı bir araştırma, Yönetim, 18(58) 67-75.
• Teber, D. (2021). Mükemmeliyetçilik ve işkolik olma durumunun psikolojik iyi olma haline etkisi: bir alan çalışması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wei, C., ve Zhang, L. (2022). Mechanisms of knowledge workers’ adaptive perfectionism on taking charge. Chinese Management Studies, (Yayın aşamasında).
• Weinzimmer, L. G., Baumann, H. M., Gullifor, D. P., ve Koubova, V. (2017). Emotional intelligence and job performance: The mediating role of work-family balance. The Journal of social psychology, 157(3), 322-337.