Fiziksel Performansın Ötesinde: Spor Lisesi Öğrencilerinin Egzersiz Bağımlılığının Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 4, 847 - 863, 28.12.2025

Nurgül Özdemir , Neşe Akpınar Kocakulak

https://doi.org/10.38021/asbid.1827367

Öz

Günümüzde sağlıklı yaşamın anahtarı olarak sunulan egzersiz, sıklığına ve yapılış biçimine bağlı olarak patolojik bir davranış biçimine dönüşme potansiyelini de içinde barındırır. Bu çalışma, profesyonel spor kariyerine hazırlanan spor lisesi öğrencilerinin egzersizin karanlık yüzü olarak tanımlayabileceğimiz egzersiz bağımlılığı düzeylerini ve ilişkili demografik/davranışsal değişkenleri incelemeyi amaçlamaktadır. Tarama modelinde yürütülen çalışmanın evrenini spor lisesi öğrencileri oluşturmaktadır. Evrenden kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 150 öğrenci örneklemi oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında Tekkurşun vd. (2018) tarafından geliştirilen Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği ve araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu kullanılmıştır. 17 madde ve 3 alt boyuttan oluşan ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı ölçeğin bütünü için .88, alt boyutlar için sırasıyla .83, .79, .77 olarak bulunmuştur. Elde edilen bulgular, genel egzersiz bağımlılığı puanlarının normal aralıkta olmasına rağmen, bazı faktörlerin bağımlılık eğilimlerini anlamlı düzeyde yükselttiğini göstermiştir. Araştırma, egzersiz bağımlılığının cinsiyet, kariyer stresi, ekonomik motivasyon ve içsel motivasyon dinamikleriyle şekillenen çok boyutlu bir yapı gösterdiğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

spor lisesi öğrencileri , davranışsal bağımlılık , tolerans gelişimi

Etik Beyan

Araştırma süreci başında İzmir Demokrasi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’ndan 13.12.2021 tarih 2021/12-10 Karar sayısı 2021/94 Protokol Numarası ile araştırmanın Helsinki Sözleşmesi Kriterleri çerçevesinde yürütüleceğine yönelik olarak etik kurul onayı alınmıştır. Eklenmiştir.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Beyond Physical Performance: Assessing Exercise Addiction in Sports High School Students

Öz

Exercise, presented today as the key to healthy living, also has the potential to become a pathological behaviour depending on its frequency and form. This study aims to examine the levels of exercise addiction, which we can define as the dark side of exercise, and the related demographic/behavioural variables among sports high school students preparing for a professional sports career. The population of the study, conducted using a survey model, consists of sports high school students. A sample of 150 students was selected from the population using a convenience sampling method. The Exercise Addiction Scale developed by Tekkurşun et al. (2018) and a personal information form developed by the researchers were used to collect the research data. The Cronbach Alpha reliability coefficient of the scale, consisting of 17 items and 3 sub-dimensions, was found to be .88 for the whole scale and .83, .79, and .77 for the sub-dimensions, respectively. The findings revealed that although overall exercise addiction scores were within the normal range, certain factors significantly increased addiction tendencies. The research demonstrated that exercise addiction is a multidimensional construct shaped by gender, career stress, economic motivation, and internal motivation dynamics.

Anahtar Kelimeler

sports high school students , behavioral addiction , tolerance development , Exercise Addiction

Etik Beyan

Added

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Adams, J. M., Miller, T. W., & Kraus, R. F. (2003). Exercise dependence: Diagnostic and therapeutic issues for patients in psychotherapy. Journal of Contemporary Psychotherapy, 33(2), 93–107.
• Adams, J., & Kirkby, R. J. (2002). Excessive exercise as an addiction: A review. Addiction Research and Theory, 10(5), 415–437.
• Allegre, B., Souville, M., Therme, P., & Griffiths, M. (2006). Definitions and measures of exercise dependence. Addiction Research and Theory, 14(6), 631–646.
• Altın, M. (2025). Examination of exercise addiction and aggression: A cross-sectional study on university students. Advances in Health and Exercise, 5(1), 15–24. https://www.turkishkinesiology.com/ index.php/ahe/ article/view/149
• Arayici, G., Gültekin, S., & Tekinsav Sutcu, S. (2025). The relationship between childhood trauma, exercise addiction, emotion regulation difficulties, and basic psychological needs in Türkiye. Journal of Clinical Sport Psychology, 19(1), 97–118. https://doi.org/10.1123/jcsp.2023-0036
• Bek, N. (2008). Fiziksel aktivite ve sağlığımız. Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cicioğlu, H. İ., Demir, G. T., Bulğay, C., & Çetin, E. (2019). Elit düzeyde sporcular ile spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı düzeyleri. Bağımlılık Dergisi, 20(1), 12–20.
• Çakın, G., Darma, I., Potenza, J., & Szabo, A. (2021). Exercise addiction and perfectionism: A systematic review of the literature. Current Addiction Reports, 8, 144–155. https://doi.org/10.1007/s40429-021-00358-8
• Demir, G. T. (2018). Spor lisesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirel, H. G. (2019). Üst düzey sporcuların egzersiz bağımlılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Dougherty, J. W., III, & Baron, D. (2022). Substance use and addiction in athletes: The case for neuromodulation and beyond. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(23), 16082. https://doi.org/10.3390/ijerph192316082
• García-Tascón, M., Mendaña-Cuervo, C., Sahelices-Pinto, C., Magaz-González, A.-M. (2021). La Repercusión en la calidad de vida, salud y práctica de actividad física del confinamiento por Covid-19 en España. Retos, 42, 684-695.https://doi.org/10.47197/retos.v42i0.88098.
• Hausenblas, H. A., & Downs, D. S. (2002). How much is too much? The development and validation of the Exercise Dependence Scale. Psychology and Health, 17(4), 387–404.
• Jianfeng, H., Xian, Z., & Zexiu, A. (2023). Effects of physical exercise on adolescent short video addiction: A moderated mediation model. Heliyon, 10(8), e29466. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e29466
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayıncılık.
• Kruk, J. (2009). Physical activity and health. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 10(5), 721–728.
• Moreau, N., Quidu, M., & Larocque, E. (2023). On becoming an “exercise addict”: Analyzing exercise addiction processes through the sociology of dispositional and contextual plurality. STAPS, 143(5), 99–121. https://doi.org/10.3917/sta.143.0099
• Nazlıgül, M. D., & Yılmaz, A. E. (2019). Oyun bağımlılığı ve egzersiz bağımlılığına davranışsal bağımlılık çerçevesinden bakış. Bağımlılık Dergisi, 20(2), 97–108.
• Orscelik, A., Büyüklüoğlu, G., & Ercan, S. (2023). The relationship of exercise addiction with alexithymia and orthorexia. Turkish Journal of Sports Medicine, 58(3), 139-145.
• Tekkurşun Demir, G., Hazar, Z., ve Cicioğlu, H.İ. (2018). Egzersiz bağımlılığı ölçeği (EBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(3), 865-874. doi:10.24106/kefdergi.413383
• Tingström, E. (2025). Exploring the Risk of Exercise Dependence: The Analysis of Stress as a Mediator.
• Turhan, M., & Ermiş, E. (2025). Examination of exercise addiction and orthorexia nervosa symptoms. IJSETS, 11(1), 67-75.
• Vardar, E. (2012). Egzersiz bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 21(3), 163–171.
• Wågan, F. A., Darvik, M. D., & Pedersen, A. V. (2021). Associations between self-esteem, psychological stress, and the risk of exercise dependence. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(11), 5577. https://doi.org/10.3390/ijerph18115577
• Wang, G., Wu, K., Gu, J., & Zhang, Z. (2025). The relationship between physical activity and short video addiction among college students: Mediating effects of self-control and social anxiety. Frontiers in Psychology, 16. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1640353
• Weinstein, A., & Szabo, A. (2023). Exercise addiction: A narrative overview of research issues. Dialogues in Clinical Neuroscience, 25(1), 1–13. https://doi.org/10.1080/19585969.2023.2164841