Examination of The Relationship Between Physical Education and Sports Teachers' Burnout Levels and Self-Respect (Trabzon Province)

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 1261 - 1279, 29.10.2023

Süleyman Samet Kırkbir , Murat Kul

https://doi.org/10.38021/asbid.1374683

Öz

The main purpose of this research is to examine the relationship between burnout levels and self-esteem of physical education and sports teachers. While the universe of the research consists of physical education and sports teachers working in Trabzon. the sample group consists of people who are reached from the universe by the method of facilitation. The “Burnout Scale” was used to measure the burnout levels of the participants. and the “Rosenberg Self-Esteem Scale” was used to measure the self-esteem levels. For the analysis of the data. Kruskal Wallis Test and Mann Whitney U Test were used for comparisons between groups. while Spearman Correlation analysis. which is one of the relationship tests. was used. According to the findings obtained; While the burnout levels of physical education teachers did not differ depending on gender. type of school. having a gym in the school where they worked and the status of the region where they worked. it differed between the groups depending on their marital status. monthly income level and having a sports history. It was also concluded that there are negative relationships between burnout levels and age. average income level and length of service. Self-esteem levels did not differ depending on gender. marital status. monthly income level. type of school. having a gym in the school where they worked. the status of the region where they worked and having a sports background. As a result of the correlation analysis for self-esteem levels. it was determined that there was no relationship between age. average income level and length of service. As a result; It was concluded that there is a negative relationship between the burnout level of physical education teachers and their self-esteem levels

Anahtar Kelimeler

Physical Education And Sports, Teacher, Self-Esteem, Burnout

Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Trabzon İli Örneği)

Öz

Bu araştırmada. beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın evrenini Trabzon ilinde görev yapmakta olan beden eğitimi ve spor öğretmenleri oluştururken örneklem grubunu evrenden kolaylama yöntemi ile ulaşılan kişiler oluşturmaktadır. Katılımcıların tükenmişlik düzeylerini ölçmek için “Tükenmişlik Ölçeği”. benlik saygısı düzeylerinin ölçülmesi için ise “Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi için gruplar arası karşılaştırmalarda Kruskal Wallis Testi ve Mann Whitney U Testi kullanılırken. ilişki testlerinden Spearman Korelasyon analizinden faydalanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri cinsiyet. çalışılan okul türü. görev yapılan okulda spor salonu olma durumu ve görev yapılan bölge durumuna bağlı olarak farklılık göstermezken. medeni durumları. aylık gelir düzeyleri ve spor geçmişine sahip olma durumlarına bağlı olarak gruplar arasında farklılık göstermiştir. Tükenmişlik düzeyleri ile yaş. ortalama gelir düzeyi ve hizmet süreleri arasında negatif yönde ilişkilerin olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Benlik saygısı düzeyleri cinsiyet. medeni durum. aylık gelir düzeyi. çalışılan okul türü. görev yapılan okulda spor salonu olma durumu. görev yapılan bölge durumu ve spor geçmişine sahip olma durumlarına bağlı olarak farklılık göstermemiştir. Benlik saygısı düzeylerine yönelik korelasyon analizi sonucunda da yaş. ortalama gelir düzeyi ve hizmet sürelerinde ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak; beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyi ile benlik saygısı düzeyleri arasında negatif yönde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi ve Spor, Öğretmen, tükenmişlik, benlik saygısı

Kaynakça

• Abbasoğlu, E., ve Öncü, E. (2013). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının benlik saygıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 407-425.
• Abhilash, S. S. (2019). Explicit self-esteem of physical education teachers: a cross-sectional study. International Journal Of Physical Education, Sports And Health, 6(1), 181-183.
• Aksoy, B. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarında gelecek zaman algısı ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesinde Bursa Uludağ üniversitesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dalı, Bursa.
• Alarcon, G., Eschleman, K., ve Bowling, N. (2009). Relationships between personality variables and burnout: a meta-analysis. Work&Stress, 23(3), 244-263.
• Aslan, Ş. (2021). Özel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin benlik saygısı ve özyeterlik düzeylerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 109-127.
• Avcı, Ü., ve Seferoğlu, S. (2011). Bilgi toplumunda öğretmenin tükenmişliği: teknoloji kullanımı ve tükenmişliği önlemeye yönelik alınabilecek önlemler. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 13-26.
• Bakır, S. (2020). Profesyonel futbolcuların benlik saygıları ile zihinsel dayanıklılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Bastuğ, G., Say, M., ve Dereceli, Ç. (2019). Gençlik ve spor il müdürlüğü yöneticilerinin mesleki benlik saygısı düzeylerine göre zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutumlarının incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 105-120.
• Bleidorn, W., Schwaba, T., Denissen, J. J., ve Hopwood, C. J. (2021). Charting self‐esteem during marital dissolution. Journal Of Personality, 89(1), 9-22.
• Bosson, J. K, ve Swann, Jr, W. B. (2009). Self-liking, self-competence, and the quest for self-verification. Personality and Social Psychology Bulletin, 25(10), 1230-1241.
• Çankıran, S. (2019). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş doyumlarının mesleki benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Konya.
• Çapulcuoğlu, U., ve Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 12-24.
• Çelik, A. , Zengin, S. & Baş, M. (2017). Sporcu lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin belirlenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2 (4) , 20-31.
• Cemaloğlu, N., ve Erdemoğlu Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 463-484.
• Chandler, A. B., ve Lawrence, E. (2022). Covariations among attachment, attributions, self-esteem, and psychological aggression in early marriage. Journal of Family Psychology, 36(1), 46-56.
• Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve işitme engelliler okulunda görev yapan yönetici ve öğretmenlerde tükenmişliğin kestirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda benlik saygısı. Uzmanlık tezi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Demir, F. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin fiziksel aktivite ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilimdalı, Bursa.
• Demir, K., ve Duman, S. (2019). Bireylerin spor yapma durumlarıyla, benlik saygıları ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(4), 437-449.
• Dugani, S., Afari, H., Hirschhorn, L. R., Ratcliffe, H., Veillard, J., Martin, G., Lagomarsino, G., Basu, L., ve Bitton, A. (2018). Prevalence and factors associated with burnout among frontline primary health care providers in low- and middle-income countries: A systematic review. Gates Open Research, 2, 4. https://doi.org/10.12688/gatesopenres.12779.3
• Durdudiler, A. A. (2019). Birleştirilmiş sınıfta görev yapan sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyi ile yaşam doyumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Temel Eğitim Anabilim Dalı, Konya.
• Er, Y., Aktaş, S., Türker, A., Güven, F., ve Alkan, N. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin benlik saygısı ile problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 16-29.
• Erdur, B., Ergin, A., Turkcuer, I., Parlak, I., Ergin, N., ve Boz B. (2006) A study of depression and anxiety among doctors working in emergency units in Denizli, Turkey. Emergency Medicine Journal, 23(10), 759-763.
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 157-172.
• Gençay, Ö. A. (2007) Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 765-780.
• Gögercin, T. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş tatmini ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (İstanbul Başakşehir ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Güler, G., ve Bedel, A. (2018). Benlik saygısı geliştirme programı'nın benlik saygısı ve genel öz-yeterlik üzerine etkisi. Journal of International Social Research, 11(56), 521-528.
• Hallaç, N. (2019). Spor yapan ve yapmayan kadınların problemli yeme davranışı ve benlik saygısı bakımından irdelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Karaaslan, İ., Uslu, T., ve Esen, S. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Journal of Health and Sport Sciences, 3(1), 7-18.
• Karakaya, B. (2019). Resmi ve özel okullarda beden eğitimi öğretmenlerinde örgütsel sinizm ve tükenmişlik düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2014) Bilimsel Araştırma Yöntemleri (15. Baskı). Nobel. Ankara
• Kaya, Y. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin benlik saygısı ve mesleki benlik saygısı düzeylerinin çeşitli değişkenlere bağlı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Ağrı.
• Kırkbir, H. (2019). Fitness sporu ile ilgilenen sporcuların benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Rize.
• Kırkbir, F. ve Zengin, S. (2022). Investigation of life satisfaction and psychological health of unıversity students according to their sports participation experiences. International journal of eurasian education and culture, 7(18), 1499-1512. DOI: http://dx.doi.org/10.35826/ijoecc.612
• Kırkbir, F., Zengin S. (2022). Investigation of social appearance concerns of university students. Journal of Educational Issues, 8(1), 2377-2263.
• Leavitt, C. E., Lefkowitz, E. S., ve Waterman, E. A. (2019). The role of sexual mindfulness in sexual wellbeing, relational wellbeing, and self-esteem. Journal of Sex ve Marital Therapy, 45(6), 497-509.
• McEwen, B. S. (1998). Stress, adaptation, and disease. allostasis and allostatic load. Annals of the New York Academy of Sciences, 840, 33-44.
• Medeni, M. B. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Balıkesir İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Özkara, A. (2020). Social appearance anxiety of university students from urban andrural backgrounds. Ambient Science, 7, 30-32.
• Özkara, A. B. (2019). Spor lisesi öğrencilerinin, sportif etkinliklere katılımlarına göre girişimcilik yeterliliklerinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1304-1312.
• Pepe, Ş. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin karar verme stilleri benlik saygısı ve iyimserlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Pines, A. M. (1993). Burnout – An existential perspective. İçinde W. Schaufeli, C. Maslach ve T. Marek (Eds.), Professional burnout: Developments in theory and research (1.Baskı., ss. 33-52), Taylor ve Francis.
• Pines, A. M. (2000). Treating career burnout: A psychodinamic existential perspective. Psychotherapy in Practice, 56 (5), 633-642.
• Purvanova, R. K., ve Muros, J. P. (2010) Gender differences in burnout: A Meta-Analysis. Journal of Vocational Behavior, 77(2), 168-185.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton University Press.
• Şahin, Ş. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Mersin.
• Selye, H. (1976). Stress Without Distress. In Psychopathology of human adaptation (ss. 137-146), Springer.
• Somoğlu, M. B. (2022). Sporcu öğrencilerin algıladıkları sosyal destek düzeylerin belirlenmesi. Journal of ROL Sport Sciences, 3(1), 40-51.
• Somoğlu, M. B. ve Zengin, S. (2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ düzeylerinin belirlenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi , 6(3) , 817-834 . https://doi.org/10.38021/asbid.1292381
• Tekeli, Ş. C. (2017). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adayları ile diğer öğretmen adaylarının sosyal görünüş kaygısı ve akademik öz-yeterlik düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Yönetimi Anabilim Dalı, Bartın.
• Tümkaya, S., Çam, S., ve Çavuşoğlu, I. (2009). Tükenmişlik ölçeği kısa versiyonu’nun türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 387-398.
• Tuna M, ve Çimen, Z. (2013). Ankara’da görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 60-78.
• Türkçapar, Ü. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin farklı değişkenlere göre tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 135-146.
• Türker, A., Er, Y., Yavuz Eroğlu, S., Şentürk, A. ve Durmaz, M. (2018). Spor yapan bireylerin sosyal görünüş kaygısı ve benlik saygısının incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 8-15.
• Tüzün, S., ve Kamuk, Y. U. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin fiziksel aktivite, kendini sabotaj ve benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Journal of Global Sport and Education Research, 4(2), 1-14.
• Üçüncü, K. (2016). İş tatmini ve motivasyon. Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, Trabzon.
• Yıldırım, Y., Kırımoğlu, H., ve Temiz, A. (2010). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi (Hatay il örneği). Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 12(1), 29-35.
• Yıldız, M. E., Gürer, B., ve Esentaş, M. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin spora ilişkin tutumları ile tükenmişlik düzeyleri ilişkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 14-26.
• Yılmaz, A., Esentürk, O. K., ve İlhan, E. L. (2018). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik durumları ve öğretim sürecinde bu duruma yol açan nedenler: Karma araştırma yaklaşımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2091-2103.
• Yılmaz, A., Tonga, Z., Esentürk, O. K., ve İlhan, E. L. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerinin duygusal emek düzeyleri ve mesleki tükenmişliklerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 487-502.