THE DELIVERANCE OF ANATOLIAN RAILWAY LINE TO ANKARA AND ITS INAUGURATION

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 278 - 293, 30.04.2019

Hashim Totonjı , Özlem Gülenç İğdi

Öz

In the last period of the Ottoman
Empire, serious investments has been made to improve the transportation and
communication infrastructure. One of the most important investments is the
Anatolian Railway Project. The purpose of the railway is to connect many
provinces of the empire with Istanbul. One of the most important stages of the
railway is its extension to Ankara. Railway laying in Izmir and its
surroundings, which was initially contracted to the British, was later extended
from Istanbul to Central Anatolia. The Istanbul-Ankara railway, which was
awarded to the Germans, was successfully implemented despite many obstacles. The
purpose of this study is to rediscover the process of delivering the Anatolian
railway line to Ankara through the newspapers of Ankara Vilayet Newspaper,
Saadet Newspaper, Tarik Newspaper, Tercüman-ı Hakikat Newspaper and Servet-i
Fünun. The details discovered in the newspapers of the time which closely
following the project, which has political, economic and social consequences,
reveal that serious work has been done even before the project is implemented.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Anatolian Railway, İzmit, Ankara, Abidin Pasha

ANADOLU DEMİRYOLU HATTININ ANKARA’YA ULAŞMASI VE AÇILIŞI

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ulaşım ve
iletişim altyapısının iyileştirilmesine yönelik ciddi şekilde yatırımlar
yapılmıştır. Bu yatırımlardan en önemlilerinden biri de Anadolu Demiryolu
projesidir. Demiryolunun amacı İmparatorluğun birçok vilayet merkezini başkent
İstanbul’a bağlamaktır. Demiryolunun en önemli aşamalarından biri de onun
Ankara’ya kadar uzatılmasıdır. İlk önceleri İngilizlere ihale edilen İzmir ve
çevresinde yapılan demiryolu döşemeleri daha sonrasında İstanbul’dan İç
Anadolu’ya uzatılmıştır. Almanlara ihale edilen İstanbul-Ankara demiryolu
birçok engele rağmen başarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı Anadolu
demiryolu hattının Ankara’ya ulaştırılma sürecinin dönemin önemli
gazetelerinden olan Ankara
Vilayet Gazetesi, Saadet Gazetesi, Tarik Gazetesi, Tercüman-ı Hakikat
Gazetesi,  Servet-i Fünun gazeteleri
üzerinden yeniden keşfedilmesidir. Siyasi,
iktisadi ve sosyal sonuçları olan bu proje sanılanın aksine ön çalışmaları
yapılmış ve ayrıntılı bir şekilde planlanmıştır. Projeyi yakından takip eden
dönemin gazetelerinde keşfedilen ayrıntılar proje henüz hayata geçirilmeden
dahi üzerinde ciddi şekilde çalışıldığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Anadolu Demiryolu, İzmit, Ankara, Abidin Paşa

Kaynakça

• Aktepe, M. (1969), Osmanlı İmparatorluğunun Islahı Hakkında İngiltere Elçisi Henry Layard’ın II. Abdülhamit’e Verdiği Rapor, Belgelerle Türk tarihi Dergisi, 4(22). Dinçer, C. (1968-1971), Osmanlı Vezirlerinden Hasan Fehmi Paşa’nın Anadolu’nun Bayındırlık İşlerine Dair Hazırladığı Layiha, Türk Tarih Kurumu Belgeler, V-VIII, 9-12.Efe, A. (2006). Zaman Tünelinde İstanbul-Ankara Demiryolu Yapım ve İşletme Projesi”, I. Uluslararası Demiryolları Sempozyumu, Ankara.Gavriel, A. Anadolu ve Bağdat Demiryollarının İç yüzü, (Dersaadet, 1327).İğdi, Özlem G. (2013). Abidin Paşa’nın Ankara Valiliği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 53, s. 225-248.Kaynar, İhsan S., Koraltürk, M. (2016). Ankara’ya Demiryoluyla Göçler ve İskân Siyaseti (1890-1910), Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-12. Mcmurray, Jonathan S. (2001). Germany, the Ottoman Empire and The Construction of the Baghdad Railway, Connecticut Praeger.Onur, A. (1953). Türk Demiryolları Tarihi (1860-1953), Ankara, s.12.Özyüksel, M. (1988). Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişimi Sürecinde Anadolu ve Bağdat Demiryolları, İstanbul, s.14.Tunalı, Ayten C. (2009). Hasan Fehmi Paşa, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, XXVIII, 46, s.71-87.
• Arşiv Kaynakları Ankara Vilayet Gazetesi, (1886, 21 Temmuz), No: 668.Ankara Vilayet Gazetesi, (1886, 4 Ağustos), No: 670.Ankara Vilayet Gazetesi, (1886, 11 Ağustos), No: 671.Ankara Vilayet Gazetesi, (1887, 5 Ocak), No: 686.Ankara Vilayet Gazetesi, (1887, 23 Şubat), No: 692.Ankara Vilayet Gazetesi, (1887, 24 Ağustos), No: 771.Ankara Vilayet Gazetesi, (1888, 4 Mayıs). No: 778.Ankara Vilayet Gazetesi, (1888, 21 Haziran), No: 782.Ankara Vilayet Gazetesi, (1888, 17 Ekim), No: 746.Ankara Vilayet Gazetesi, (1889, 16 Ekim), No: 795.Ankara Vilayet Gazetesi, (1890, 12 Şubat), No: 811.Ankara Vilayet Gazetesi, (1890, 12 Mart), No: 815.Ankara Vilayet Gazetesi, (1891, 30 Temmuz), No: 929.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 1 Şubat), No: 933.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 7 Şubat), No: 934.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 22 Şubat), No: 935.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 31 Mayıs), No: 944.Ankara Vilayet Gazetesi, (1894, 1 Ocak), No: 960.Defteri-i Abidin Paşa, CD-ROM No: 83, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi, CD Koleksiyonu.Servet-i Fünun, (1892, 29 Haziran), No: 88.Servet-i Fünun, (1892, 29 Aralık), No: 94.