TÜRKİYE’NİN SEÇİLMİŞ BEŞ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKESİYLE OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİNİN İNCELENMESİ (2008-2017)

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 13, 31 - 54, 30.04.2019

Sumru Bakan Hakan Selci

Öz

Endüstri içi ticaret, çok uluslu şirketlerin etkisi, ölçek ekonomileri ve ürün farklılaştırması gibi faktörlerin de etkisi ile öne çıkan Yeni Dış Ticaret Teorileri arasında yer almaktadır. Dünya ticaretinde önemli bir yeri olan otomotiv sektörü ürün farklılaştırması ile tüketici tercihlerinin firmalar tarafından etkilenmeye çalışıldığı sektörlerden biridir. Üreticiler, ürettikleri araçların tasarım, motor gücü, konfor, güvenlik, yakıt tüketimi vb. özellikleri ile diğerlerinden daha farklı ve üstün olduğuna tüketicileri inandırarak pazar paylarını arttırmaya çalışmaktadırlar. Türkiye de son yıllarda yabancı markaların açtığı üretim tesisleri ile dünyada otomotiv ticaretinde kendine önemli bir yer edinmiştir.

Çalışmada Türkiye’nin seçilmiş beş AB ülkesi ile otomotiv sektörününbirbirine benzer malların ülkeler arasında karşılıklı dış ticareti anlamına gelen endüstri içi ticareti Grubel-Lloyd endeksi yardımıyla ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu amaçla konuyla ilgili tez, makale, kitap vb. yazılı ve elektronik kaynaklardan ve TÜİK tarafından yayınlanan istatistiklerden faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Avrupa Birliği, Otomotiv Sektörü, Endüstri İçi Ticaret

Kaynakça

• Akçay, B. (2017). Teşvik Sistemi ve Otomotiv Sektörü Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Ayaz, T. (2010). Otomotiv Endüstrisinde Stratejik Yönetim. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Aydın, A. (2008). Endüstri İçi Ticaret: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. YayımlanmamışDoktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Aydın, A. (2008) Türkiye Endüstrisinde Endüstri İçi Ticaretin Yapısı. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/203510, (Erişim Tarihi: 11.06.2018). Başbuğ, A. K. (2017). Türkiye’de Milli Gelir Artış Hızının Otomotiv Sektörünün Büyümesine Etkisi. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Başkol, M. O. (2005). Endüstri İçi Ticaret Teorisi Açısından Dış Ticaret Yapımızın Değerlemesi. YayımlanmamışDoktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Başkol, M. O. (2009). “Türkiye’nin Endüstri İçi Ticaretinin Analizi.”Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(2):1-24. Başkol, M. O. (2010). Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Endüstri İçi Ticaretin Analizi. International ConferanceOn EurasianEconomies. 386-391. Batman, K. (2014). Türkiye’de Otomotiv Sektörüne Yapılan Yatırımlar. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Bedir, A. (2002). Türkiye’de Otomotiv Sanayi Gelişme Perspektifi. http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/3310/gelisme.pdf, (Erişim Tarihi: 15.06.2018). Bilici, Ö. (2007). Türkiye ile Avrupa Birliği Ülkeleri Arasında Endüstri İçi Ticaretin Analizi. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Can, M. (2011). Türkiye’nin Bölge Ülkeleriyle Endüstri içi Ticaretinin Gelişimi: 1995-2009. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Diken, A. Ö. (2015). Endüstri İçi Ticaret Kavramı: Nedenleri, Ölçüm Yöntemleri ve Türkiye ile AB Arasında Endüstri İçi Ticaretin Gelişimi. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman. Grimwade, N. (1989). “Intra-IndustryTradeandSpecialization”, http://ls-tlss.ucl.ac.uk/course-materials/ECON1005_71959.pdf, (Erişim Tarihi: 13.06.2018). Han, K., Lee, J. (2012). FDI andVerticalIntra-IndustryTradeBetweenKoreaandChina. Koreaandthe World Economy, 13(1):115-139. Hellvin, L. (1996). VerticalIntra-IndustryTradeBetweenChinaand OECD Countries. OECD developmentCentreWorkingPaper, 114:6-35. Lindqvist, R. (2006). Intra-IndustryTrade An Analyses of Measurements. Master Thesis, Lund University School of Economicsand Management, İsveç. İçingür, Y., Çengelci, A. (2016). Türkiye’de Otomotiv Endüstrisinin Sektörel Analizi. http://sutod.selcuk.edu.tr/sutod/article/view/316/297, (Erişim Tarihi: 15.06.2018). Kalaycı, C. (2013). “Rusya Federasyonu ile Ticarette Türkiye’nin Açmazları.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1):37-57. Korkmaz, M. (2016). Otomotiv Sektör Raporu. İzmir Ticaret Odası AR&GE Bülten. sf. 18-23. Küçükahmetoğlu, O. (2001). “Endüstri İçi Ticaret ve Türkiye.”Avrupa Araştırmaları Dergisi, 9(2):129-153. Küçükefe, B. (2009). Türkiye’nin Endüstri İçi Ticareti. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Otomotiv Sanayii Genel ve İstatistik Bülteni. (2018) http://www.osd.org.tr/, (Erişim Tarihi: 15.06.2018). Otomotiv Sektöründe Gündem, Ocak-Eylül 2013. https://www.vergidegundem.com//tr/c/document_library/get_file?uuid=db7c180b-7023-4e1e-adb4-b3683860a435&groupId=10156 (Erişim Tarihi: 13.06.2018). Öcal, Ö. (2004). Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Olan Endüstri İçi Ticareti. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Özel, H. A., (2011). “Türkiye’de Ticari Serbestleşmenin Tarihsel Gelişimi.” Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(2): 73-92. Özel, E. (2012). Türk Tekstil Sanayi Endüstri İçi Ticaretin Yapısı ve İncelenmesi. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. Özkaya, M. H. (2010). “Tekstil Sektöründe Endüstri İçi Ticareti Etkileyen Faktörler Üzerine Ampirik Çalışma.” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2):136-157. Özörnek Tunç, Ş. (2012). Türkiye’nin OECD Ülkeleri ile Endüstri İçi Ticaretinin Değerlendirilmesi (2000-2010). YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Malatya. Pişkin, S. (2017). Otomotiv Sektör Raporu: Türkiye Otomotiv Sanayii Rekabet Gücü ve Talep Dinamikleri Perspektifinde 2020 İç Pazar Beklentileri. http://www.osd.org.tr/sites/1/upload/files/otomotiv_sektor_raporu_tskb-2208.pdf, (Erişim Tarihi: 15.06.2018). Saraçoğlu, S. ve Kortan, I. (2014). “Türkiye ve Seçilmiş Geçiş Ekonomilerinin İkili Ticaret Bazında Endüstri-İçi Ticaretinin Analizi.” Pamukkale Avrasya Sosyoekonomik Çalışmalar Dergisi, 1(2):45-70. Şahin, D. (2015). “Türkiye’nin ve G-8 Ülkelerinin Endüstri-İçi Ticaretinin Statik Analizi.” İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(3):98-107. Şahin, D. (2016a). “Faktör Yoğunluğuna Göre Endüstri-İçi Ticaretin Statik Ölçümü: Türkiye Örneği.” Akademik Bakış Dergisi, 54:174-187. Şahin, D. (2016b). “Türkiye Beyaz Eşya Sektörünün Dış Ticaret Yapısı: Seçilmiş Ülkelerle Karşılaştırmalı Bir Analiz.” Kesit Akademi Dergisi, 2(4):104-125. Şentürk, C. (2014). Endüstri içi Ticaretin Belirleyicileri: Türkiye’nin İmalat Sanayi Endüstri İçi Ticaretine Yönelik Panel Veri Analizi. YayımlanmamışDoktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Şimşek, N. (2005). “Türkiye’nin Yatay ve Dikey Endüstri-İçi Dış Ticareti.”Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(1):43-62. Xing, Y. (2007). Foreign Direct InvestmentandChina'sBilateralIntra-IndustryTradeWith Japan andthe US. Bank of Finland BOFIT DiscussionPapers, 1:1-27. Yılmaz, E. (2016). Türk Otomotiv Sanayinin Gelişimi ve İkinci El Otomobil Fiyatının Belirleyicileri. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat. Yılmaz, E. Ş. (2014). Dış Ticaret Kuramlarının Evrimi. Efil Yayınevi, Ankara. Yılmaz, S., Taştan, K., Ecek, N., Çınar, E. (2017). “Otomotiv Sektörünün Dünyadaki ve Türkiye’deki Değişimi.”Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3):685-695. Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2013). “Türkiye’nin AB Pazarında Endüstri-İçi Ticaret Açısından Avantajlı Olduğu Ürünlerin Belirlenmesi.”Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1):1-22. http://www.osd.org.tr/facts-about-automotive-industry, (Erişim Tarihi: 28.07.2018). http://www.oica.net/category/economic-contributions/, (Erişim Tarihi: 11.07.2018). https://www.britannica.com/technology/automotive-industry#ref65778, (Erişim Tarihi: 10.07.2018). https://www.acea.be/automobile-industry/facts-about-the-industry, (Erişim Tarihi: 10.07.2018). https://ec.europa.eu/growth/sectors/automotive_en, (Erişim Tarihi: 10.07.2018). https://blog.ford.com.tr/yarim-yuzyillik-yerli-efsane-anadol/, (Erişim Tarihi: 11.07.2018). https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul, (Erişim Tarihi: 13.07.2018). http://www.oib.org.tr/tr/default.html, (Erişim Tarihi: 13.07.2018). https://www.cnnturk.com/otomobil/rakamlarla-turkiyede-otomotiv-sektoru?page=1, (Erişim Tarihi: 15.07.2018).