İŞGÜCÜ PİYASASINDA GÜVENLİK ANLAYIŞININ DÖNÜŞÜMÜ: İŞ GÜVENCESİNDEN İSTİHDAM GÜVENCESİNE

Yıl 2019, ASSAM ULUSLARARASI HAKEMLİ DERGİ 13. ULUSLARARASI KAMU YÖNETİMİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ ÖZEL SAYISI, 84 - 90, 23.09.2019

Merve Kayaduvar

Öz

1980lerden itibaren tüm dünyada
uygulanmaya başlayan neoliberal politikalar kapsamında işgücü piyasalarında
esneklik, kuralsızlaştırma, atipik istihdam biçimleri egemen olmaya başlamış,
sosyal devlet anlayışının en önemli araçlarından biri olan iş güvencesi
kavramının içi boşaltılmaya başlamıştır. Bu çerçevede Esping-Anderson’ın
“dekomodifikasyon” (decommodification) şeklinde tanımladığı işgücünün yeniden
üretiminde piyasaya olan bağımlılığının artırıldığını bu şekilde işsizlik,
hastalık ve sakatlık gibi durumlarda işgücünün aktif olarak piyasada yer almasa
da pasif olarak hayatını sürdürmesini sağlayan mekanizmalardan mahrum
edildiğini görüyoruz. Bu kapsamda işsizlik sigortası, kıdem tazminatı vs. gibi
pasif istihdam politikalarından işgücünün piyasaya entegrasyonunu artırmayı
amaçlayan aktif istihdam politikalarına doğru bir dönüşümün başladığını
görüyoruz.

 

Bu çalışma işgücü piyasasında yaşanan bu
neoliberal dönüşümün istihdam politikalarını nasıl etkilediğini, bu bağlamda
pasif istihdam politikalarından aktif istihdam politikalarına geçişin refah
devleti döneminin en önemli araçlarından biri olan iş güvencesinin istihdam
güvencesine nasıl dönüştürdüğünü ortaya koymaktadır. Bu tartışma yapılırken Bob
Jessop’ın kavramsallaştırmasıyla gelişmiş kapitalist ülkelerdeki işgücü
piyasalarının refah (welfare) anlayışından neoliberal politikalarla birlikte
çalıştırmacı (workfare) anlayışa nasıl dönüştürüldüğüne bakılacak, bu dönüşümün
Türkiye işgücü piyasasındaki izdüşümlerine özellikle odaklanılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

İş güvenliği, İşgücü Piyasası, İstihdam Güvencesi, Pasif İstihdam Politikaları

Kaynakça

• Avrupa Komisyonu (t.y.), “Flexicurity” http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=102, (Erişim Tarihi 5.02.2019)
• Buğra, A., & Adar, S. (2008). “Social Policy Change in Countries without Mature Welfare States: The Case of Turkey.” New Perspectives on Turkey, 38: 83-106.
• Çelik, A. (2012, Nisan 13). “Ulusal İstihdam Stratejisi: Ucuzluk, Esneklik, Güvencesizlik.” Ulusal İstihdam Stratejisi: Eleştirel Bir Bakış, Ulusal İstihdam Stratejisi Sempozyumu, Ankara: Türk-İş.
• Dar, A., & Tzannatos, Z. (1999). “Active Labor Market Programs: A Review of the Evidence from Evaluations.” Social Protection Discussion Paper Series, No. SP 9901. Washington, D.C.: The World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/1999/01/437973/active-labor-market-programs-review-evidence-evaluations
• Duménil, G., & Lévy, D. (2004). “Neo-liberal Dynamics: Toward a New Phase?” Global Regulation. Managing Crises after the Imperial Turn. (Der.) K. van der Pijl, L. Assassi, & D. Wigan. New York: Palgrave Macmillan. http://www.jourdan.ens.fr/levy/dle2004c.htm
• Duménil, G., & Lévy, D. (2005). From Prosperity to Neoliberalism. Europe before and after the Structural Crisis of the 1970s. http://jourdan.ens.fr/levy/dle2002d.pdf
• Esping-Andersen, G., (1990), The Three Worlds of Welfare Capitalism, Princeton, N.J.: Princeton University Press.
• Jessop, B. (1993). “Towards a Schumpeterian Workfare State? Preliminary Remarks on Post-Fordist Political Economy.” Studies in Political Economy, 40: 7-39. http://spe.library.utoronto.ca/index.php/spe/article/view/11871/8774
• Jessop, B. (1999). “The Changing Governance of Welfare: Recent Trends in its Primary Functions, Scale, and Modes of Coordination.” Social Policy and Administration, 33(4): 348-359.
• Jessop, B. (2003). “Changes in Welfare Regimes and the Search for Flexibility and Employability.” The Political Economy of European Employment European Integration and the Transnationalization of the (Un)Employment Question. (Der.) H. Overbeek. London: Routledge. 29-51
• Kayaduvar, M. (2015). Neoliberal Yönetişimin Sınırları: Aktif İşgücü Piyasası Politikaları Ve Ankara’da Mesleki Eğitim Kursları. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lapavitsas, C. (2005). “Mainstream Economics in the Neoliberal Era.” Neoliberalism A Critical Reader. (Der.) D. Johnston & A. Saad-Filho. London: Pluto Press. 30-40.
• Özdemir, A., & Yücesan-Özdemir, G. (2004). “Living in Endemic Insecurity: An Analysis of Turkey’s Labour Market in the 2000s.” South East Europe Review, 7(2): 33-42.
• White, D. (2001). “To Market, to Market: Employability in the Liberal Investment State.” The Conference on Social Cohesion, Université de Montréal, 21-22 Haziran, Montreal, Canada. http://www.cccg.umontreal.ca/pdf/wp15.pdf
• Wilthagen, T., & Muffels, R. (2013). “Flexicurity: A New Paradigm for the Analysis of Labor Markets and Policies Challenging the Trade-Off Between Flexibility and Security.” Sociology Compass, 7(2): 111-122.