RUMLARIN AKRİTAS SOYKIRIM PLANLARI VE KIBRIS'TA ÇÖZÜMSÜZLÜĞÜN BAŞLANGICI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 19, 71 - 87, 01.11.2021

Ayhan Cankut

Öz

1950’lerden itibaren Türkiye’nin milli davalarından biri haline gelen Kıbrıs meselesinin kökeni, Kıbrıs’ı da Büyük Yunanistan’ın sınırları içerisinde gösteren 1796 tarihli “Megali İdea” haritasına dayanmaktadır. Meselenin özü, Rumların Enosis emellerine karşı Kıbrıs Türklerinin varolma mücadelesidir.
1959 yılında yapılan Zürih ve Londra antlaşmaları neticesinde, 16 Ağustos 1960’ta, Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Rumların 21 Aralık 1963 tarihinden itibaren “Akritas” soykırım planını devreye sokmaları üzerine ada fiilen ikiye bölünmüştür. BM Güvenlik Konseyi’nin 4 Mart 1964’te aldığı bir kararla Kıbrıs’ta, BM Barış Gücü kurulmuş, Kıbrıs Hükümetinden de şiddet ve kan dökülmesini önleyici önlemleri alması istenmiştir. Bu karar Rum Yönetiminin meşru Kıbrıs Hükümeti olarak tanınmasına ve Kıbrıs Türk toplumunun da asi bir topluluk olarak görülmesine neden olmuştur.
Rumlar 1 Mayıs 2004’de Avrupa Birliği’ne girmiş ve Avrupa Konseyi ile Avrupa Parlamentosunda da temsil hakkı kazanmışlardır. Rumlar kazandıkları bu hakları ve tek başlarına sahiplendikleri devleti federasyon olarak paylaşmayı istememektedirler. Tarihi gerçeklerin, verilen mücadelenin ve yaşanılan acıların genç kuşaklara aktarılması, ders alınarak aynı acıların bir daha yaşanmaması için gereklidir. Bu makalede, bugüne kadar süren çözümsüzlüğün asıl sebebinin Rumların Enosis hedefleri olduğunun bilinmesi ve bu maksatla uygulamaya koydukları Akritas soykırım planının kamuoyuna anlatılması hedeflenmiştir. O günlere ait yazılı kaynaklar ve gazete haberleri incelenerek alınabilecek dersler ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, Megali İdea, Rum-Yunan, Akritas, Enosis.

Kaynakça

• AKÇORA, E. (2009). “Kıbrıs Türkünün Bağımsızlık Mücadelesi ve Rumların Türklere Uyguladıkları Katliam”. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 179, 35-62.
• AKGÜN, S. (2018). “Kıbrıs’ta Birleşmiş Milletler Arabuluculuğu ile Siyasal Çözüm Modelleri ve Analizi”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 5 (11), 89-107.
• ARMAOĞLU, F. (1987). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914–1980. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı.
• ARMAOĞLU, F. Londra ve Sonrası, Cumhuriyet Gazetesi, 11 Şubat 1964, s. 2.
• BİLGE, A. S. (1987). Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Türkiye Sovyetler Birliği Münasebetleri. Olaylarla Türk Dış Politikası (1), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• BOZKURT, İ. (2001). “Kıbrıs’ın Tarihine Kısa Bir Bakış”. Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi (Bugünü ve Yarını), Ankara: HD Yayıncılık Matbaacılık, 9-15.
• CUMALIOĞLU, Y. (2001). “Kıbrıs Türklerinin Bağımsızlık ve Özgürlük Mücadelesi”. Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi (Bugünü ve Yarını), Ankara: HD Yay. Mat., 16-20
• ÇAY, A. (1989). Kıbrıs’ta Kanlı Noel–1963. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• DENKTAŞ, R. R. (2000). Hatıralar Toplayış. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• DENKTAŞ, R. R. (2004). Kıbrıs Girit Olmasın. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• FETTAHOĞLU, E. (1995). Baf’ta Direniş. Lefkoşa: Dilhan Ofset.
• GÖKHAN, M. (2003). Kıbrıs’ta Rum-Yunan Katliamları. Ankara: Yeni Avrasya Yayınları.
• GÜREL, Ş. S. (1993). Tarihsel Boyut İçinde Türk Yunan İlişkileri (1821–1993). Ankara: Ümit Yayıncılık.
• GÜRSES, Ö. Sözcü, 5 Aralık 2016. https://www.sozcu.com.tr/2016/gundem/yunanistanin-egede-isgal-ettigi-18inci-ada-adimiza-tescilli-cikti-1546450/(E. T.: 19.06.2020)
• HALİLOĞLU, R. (1990). Atina ile Lefkoşe Arasındaki Savaşın İçyüzü (1960–1974). Ankara: Kök Yayınevi.
• İSMAİL, S. (1992). Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Doğuşu-Çöküşü ve Unutulan Yıllar (1964-1974). İstanbul: Başbakanlık Basımevi.
• İSMAİL, S. (2000). Kıbrıs Sorununun Kökleri. Lefkoşa: Akdeniz Haber Ajansı.
• MANİSALI, E. (2000). Dünden Bugüne Kıbrıs. İstanbul: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A. Ş..
• MANİZADE, D. (1975). Kıbrıs Dün Bugün Yarın. İstanbul: Kıbrıs Türk Kültür Derneği İstanbul Bölgesi Yayınları.
• SOMUNCUOĞLU, S. (2003). Sorularla Belgelerle Kıbrıs-Çözüm mü? Çözülme mi?. Ankara: Zembil Basım Yayın Limited Şirketi.
• SARICA M., TEZİÇ E., ESKİYURT Ö. (1975). Kıbrıs Sorunu, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası, 1975.
• TOLGAY, A. (1998). Fırtına ve Şafak. Lefkoşa: KTMD Yayınları.
• ÖNALP, E. (20007). Geçmişten Günümüze Kıbrıs, Ankara: Berikan Yayınevi.
• Yenidüzen, (25 Aralık 2017). http://www.yeniduzen.com/2017de-cozume-cok-yaklasildi-muzakereler-sonucsuz-kaldi-97317h.htm (Erişim Tarihi: 20.06.2020).
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri, Fon Kodu: 30..1.0.0, Yer No: 8.45..3.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri,, Fon Kodu: 30..1.0.0, Yer No: 71.452..4.
• KKTC Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı, “Tarihi Perspektif”. https://mfa.gov.ct.tr/tr/kibris-meselesi/tarihi-perspektif/ (Erişim Tarihi:20.06.2020)