Mutfak Eğitimi Alan ve Almayan Z Kuşağı Bireyler Tarafından Türk Mutfağında Yenilen Yemeklerin Bilinme Durumunun Tespiti: İstanbul Örneği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 12, 86 - 107, 31.08.2024

Ayşe İrem Yirmibeş , Mehmet Erkan

Öz

Yemek, her ülkede ulusal kültürün önemli parçalarından biridir. Küreselleşmeyle birlikte yaşanan gelişmeler ve değişen düşünce yapısı çerçevesinde Z kuşağı bireylerin Türk mutfak kültürü algısının ele alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, herhangi bir mutfak eğitimi almış olmalarına ya da olmamalarına göre Z kuşağı bireyler tarafından Türk mutfağına ilişkin yemeklerin bilinme düzeylerini araştırmaktır. Araştırmaya yönelik bir anket hazırlanmış ve bu anketi internet üzerinden yanıtlayan 454 kişi bu çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Katılımcıların yöresel yemeklere ilişkin bilme düzeyleri frekans analizi ile incelendiğinde; genel olarak akıtmaç, bulamaç, kaygana, tutmaç ve oğmaç yemeklerinin bilinmediği, etli ekmek, kısır, kokoreç, kuymak, mantı ve iç pilav gibi yemeklerin ise bilindiği tespit edilmiştir. Yirmi yedi çeşit yemeğin bölgelere göre sınıflandırılması uygun görüldü ve bölgelere göre ayrılan yöresel yemekler esas alınarak Z kuşağı bireyler tarafından bilinme düzeyleri araştırıldı. Bölgelere göre yöresel yemeklerin mutfak alanında eğitim alan ve almayan kişilere göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesinde ise Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Alınan sonuçlar farklılaşmayı doğrulamış olup mutfak eğitimi alan kişilerin yöresel yemekleri daha çok bildiğini ortaya koymuştur.
Bu makale, TÜBİTAK-2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı tarafından sağlanan mali destekle gerçekleştirilmiş proje çalışmasının çıktısıdır. Bu kapsamlı destek, çalışmanın başarılı bir şekilde yürütülmesine olanak tanımıştır. TÜBİTAK'a, genç araştırmacıların bilimsel sorgulama ve analiz becerilerini geliştirme fırsatı sunduğu ve bu araştırmanın Türk mutfağına dair genç nesil algıları üzerine değerli bilgiler elde etmemize imkân verdiği için başta sn. TÜBİTAK başkana ve tüm emeği geçenlere derin minnettarlığımızı ifade ederiz.

Anahtar Kelimeler

Z Kuşağı, Yöresel Yemek, Mutfak Eğitimi

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

TÜBİTAK-2209 /1919B012300950 Nolu başvuru

Teşekkür

TÜBİTAK-2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı tarafından sağlanan mali destekle gerçekleştirilmiş proje çalışmasının çıktısıdır. Bu kapsamlı destek, çalışmanın başarılı bir şekilde yürütülmesine olanak tanımıştır. TÜBİTAK'a, genç araştırmacıların bilimsel sorgulama ve analiz becerilerini geliştirme fırsatı sunduğu ve bu araştırmanın Türk mutfağına dair genç nesil algıları üzerine değerli bilgiler elde etmemize imkân verdiği için başta sn. TÜBİTAK başkana ve tüm emeği geçenlere derin minnettarlığımızı ifade ederiz.

Kaynakça

• Albayrak, A. (2013). Farklı milletlerden turistlerin Türk mutfağına ilişkin görüşlerinin saptanması üzerine bir çalışma. Journal of Yasar University, 30(8), 5049-5063.
• Akın, G., Özkoçak, V., & Gültekin, T. (2015). Geçmişten günümüze geleneksel Anadolu mutfak kültürünün gelişimi. Antropoloji, 30, 33-52.
• Armutcu, B., Giritlioğlu, İ., & Düzgün, M. (2016). Geleneksel Gaziantep mutfağının kuşaklararası bilinirliğine yönelik bir araştırma - A research attended for intergeneration unity of traditional Gaziantep cuisine. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 126-138.
• Başaran, B. (2017). Gastronomi turizmi kapsamında Rize yöresel lezzetlerinin değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3), 135-149.
• Bozagcı, E. C., & Gök, İ. (2021). Osmanlı mutfağında yumurta ve yumurtalı yemekler. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 102-112.
• Cantimer, M. A., & Bilgiçli, İ. (2015). Turizm eğitimi alan üniversite öğrencilerinin Osmanlı-Türk mutfak ve tarih kültürü üzerine bir araştırma; Sakarya Üniversitesi örneği. ICQH2015 International Conference On Quality in Higher Education.
• Çakici, A. C., & Eser, S. (2016). Yabancı mutfak şefleri gözüyle Türk mutfağına ilişkin bir değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(Special issue 1), 215-227.
• Cebeci, Z. (2019). R ile parametrik olmayan istatistik analiz. İstanbul: Abaküs Kitap Yayın Evi.
• Çelik, M., Aksoy, M., & Durlu-Özkaya, F. (2017, May 4-6). Bozok Üniversitesi öğrencilerinin Yozgat yemeklerini tanıma düzeyi. II. Uluslararası Bozok Sempozyumu.
• Demir, Y. (2021). Türk mutfağında yenilen yemeklerin mutfak eğitimi alan bireyler tarafından bilinme durumunun tespiti. International Journal of Humanities and Education, 7(16), 529-549.
• Öztürk, A., & Yılmaz, G. (2018, July 19-21). Unesco somut olmayan kültürel miras listesinde yer alan gastronomik unsurlara ilişkin öğrencilerin bilgi düzeyi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Sempozyumu, Kastamonu, Türkiye.
• Seçim, Y. (2018). Yöresel bir ürün olan Konya Etliekmeği ve genel özellikleri hakkında nitel bir çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 197-209.
• Serçeoğlu, N. (2014). Yöre halkının mutfak kültürünü tanıma durumunun tespit edilmesi: Erzurum ili. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(4), 36-46.
• Şanlıer, N., Cömert, M., & Durlu Özkaya, F. (2008, May 21-23). Türk mutfağındaki geleneksel tatlı ve helvaları gençlerin tanıma durumu. Türkiye 10. Gıda Kongresi.
• Şanlıer, N., Cömert, M., & Durlu Özkaya, F. (2012). Gençlerin Türk mutfağına bakış açısı. Milli Folklor, (94), 152-161. Talas, M. (2005). Tarihi süreçte Türk beslenme kültürü ve Mehmet Eröz’e göre Türk yemekleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(18), 273-283.