Estimation Model for Shelter Supply in Disaster Logistics

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 32, 409 - 422, 25.06.2025

Hakan Özkan , Mehmet Özkan

https://doi.org/10.31455/asya.1643141

Öz

An earthquake is the shaking of the Earth's surface caused by fractures in the Earth's crust. The intensity of this shaking can cause damage to or destruction of buildings on the surface. This situation leads to various emotions such as fear and anxiety among the local population, which negatively affects them psychologically. People affected by such disasters require temporary shelter in places where they can feel safer, meet their basic human needs, and have access to necessary infrastructure. Therefore, it is essential to improve the living conditions of people who have been affected by the earthquake, even temporarily. However, the insufficient provision of temporary shelter materials (such as tents and containers) for those affected by the earthquake leads to further hardships, preventing the improvement of their living conditions, even on a temporary basis. To prevent such issues, it is crucial to focus on preparedness before the disaster and take necessary precautions in advance. One of these precautions is addressing the issue of temporary shelter. This study focuses on predicting temporary shelter locations during the preparedness phase of the disaster, aiming to prevent the temporary shelter problem and create insights for future academic research in this area. In this context, a mathematical model proposal has been developed using the simple linear regression method. The study is limited to the 10 provinces affected by the Maraş earthquake on 06.02.2023, as well as tents, one of the temporary shelter materials. The data required for the study was obtained from TÜİK, AFAD, and media sources.

Anahtar Kelimeler

Disaster Logistics , Temporary Shelter , Logistics Management , Forecasting , Supply Chain Management

Afet Lojistiğinde Barınma Malzemesi Tedariki İçin Tahmin Modeli

Öz

Deprem, yer kabuğundaki kırılmaların yeryüzünde oluşturduğu sarsıntıdır. Bu sarsıntının şiddetli olması ise yeryüzündeki binaların hasar görmesine veya yıkılmasına neden olmaktadır. Bu durum bölge insanın, korku ve endişe gibi farklı duygular yaşamasına neden olmakta ve psikolojik olarak olumsuz bir şeklide etkilemektedir. Bu tür olumsuzluklarla karşılaşan insanlar; kendilerini daha güvende hissedebilecekleri, insani temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri ve gerekli altyapıya sahip olan yerlerde geçici olarak barınma ihtiyaç duymaktadır. Dolayısıyla depremden farklı şekilde etkilenen insanların, yaşam koşullarını geçici bir süreliğine de olsa iyileştirmek gerekmektedir. Ancak depremden etkilenen insanların ihtiyaç duyduğu geçici barınma malzemesinin (çadır, konteyner gibi) yeterli sayıda gönderilmemesi birtakım mağduriyetleri de beraberinde getirmektedir. Bu da deprem nedeniyle zor durumda olan insanların yaşam koşullarının, geçici de olsa, iyileştirilmesine engel olmaktadır. Bu tür olumsuzlukların önüne geçebilmek içinse afet öncesi hazırlık sürecine önem verilmesi ve gerekli önlemlerin önceden alınması gerekmektedir. Bu önlemlerden birisi de geçici barınma sorunudur. Bu kapsamda yapılan söz konusu çalışma, afet öncesi hazırlık sürecinde geçici barınma yeri tahminine odaklanarak geçici barınma yeri sorununun önüne geçmeyi ve gelecek dönemlerde bu alanda yapılabilecek akademik çalışmalara yönelik öngörü oluşturmayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda basit doğrusal regresyon yöntemi kullanılarak matematiksel bir model önerisi geliştirilmiştir. Çalışma, 06.02.2023 tarihinde Maraş depreminden etkilenen 10 ilin yanı sıra geçici barınma yeri malzemelerinden birisi olan çadır ile sınırlandırılmıştır. Çalışma için gerekli olan veriler ise TÜİK, AFAD ve medya organlarından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet Lojistiği , Geçici Barınma , Lojistik Yönetimi , Tahminleme , Tedarik Zinciri Yönetimi

Kaynakça

• [Talep Tahmin Yöntemleri] (tarih yok). [Ondokuz Mayıs Üniversitesi Akademik Veri Yönetim Sistemi].https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/aysel.cetindere/131686/10.%20Hafta%20Talep%20Tahmin%20Y%C3%B6ntemleri.pdf (Erişim Tarihi: 17.03.2023).
• AFAD. (2018). Afet ve acil durum yönetim başkanlığı. Türkiye deprem tehlike haritası. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/turkiye-deprem-tehlike-haritasi (Erişim Tarihi: 03.04.2023)
• AFAD. (tarih yok). Afet ve acil durum yönetim başkanlığı. Afet türleri. Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/afet-turleri (Erişim Tarihi: 22.03.2023).
• Avdar, R., & Avdar, R. (2022). Türkiye’de yaşanan doğa kaynaklı afetlerin sosyo-ekonomik etkileri. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 1-12. https://doi.org/10.35341/afet.1032084
• Avlar, E., Limoncu, S., & Tızman, D. (2023). Post-earthquake temporary housing unit: CLT E-BOX. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 38(1), 471-482. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1027894
• BDTİM (tarih yok). Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi. http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/buyuk-depremler/ (Erişim Tarihi: 22.03.2023).
• Dayanır, H., Çınar , A., Akgün, Y., & Çorumluoğlu, Ö. (2022). Delphi yöntemi kullanarak afet sonrası geçici barınma alanı seçimi ve planlaması ölçütlerinin belirlenmesi: İzmir/Seferihisar örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1), 87-102. https://doi.org/10.21324/dacd.936585
• Derse , O. (2022). Dematel tabanlı topsis yöntemi ve küme kapsama modeli ile afet lojistiği için depo yeri seçimi: Ege bölgesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(4), 702-713. https://doi.org/10.17780/ksujes.1159925
• Ergün, M., Korucuk, S., & Memiş, S. (2020). Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik ideal afet depo yeri seçimi: Giresun ili örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 144-165. https://doi.org/10.28979/comufbed.686301
• Erkan, O. (2023). Serbestiyet. https://serbestiyet.com/serbestiyet-in-english/ozel-haber-cadir-ureticileri-gunde-toplam-100-bin-cadir-uretimine-ulastik-sorun-koordinasyonda-119595/ (Erişim Tarihi: 29.05.2025).
• Fırat, S., & Dabak, R. (2023). Afetlerde yardım malzemeleri ulaştırmasında insansız hava aracı kullanımı. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 7(özel Sayı), 35-58. https://doi.org/10.54707/meric.1325462
• Güler, E., Avcı, S., & Aladağ, Z. (2022). Dematel-Swara yöntemleri ile geçici barınma alanlarının seçimine etki eden kriterlerin değerlendirimesi. Uluslararası Batı Karadeniz Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), 57-74. https://dergipark.org.tr/tr/pub/umufed/issue/74945/1088789
• İSKA. (2013, Ocak 31). İstanbul kalkınma ajansı İstanbul ili afet lojistik planı klavuzu. https://www.istka.org.tr/media/24626/%C4%B0stanbul-%C4%B0li-afet-lojistik-plan%C4%B1-k%C4%B1lavuzu.pdf (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
• Kalkan, M. (2022). Uşak kentinde belirlenen afet ve acil durum toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi. Dirençlilik Dergisi, 6(2), 269-285. https://doi.org/10.32569/resilience.1195076
• Limoncu, S., & Bayülgen, C. (2005). Türkiye'de afet sonrası yaşanan barınma sorunları. YTÜ Mim. Fak. e-Dergisi, 1(1), 18-27. https://jag.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON-97720-ARTICLE-LIMONCU.pdf (Erişim Tarihi: 29.05.2025).
• Memiş, L., & Babaoğlu, C. (2020). Acil durum ve afet yönetiminde süreç yaklaşımı ve teknoloji. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 776-791. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.731103
• Ömürgönülşen, M., & Menten, C. (2021). Bulanık Topsis yöntemi ile Ankara ili için olası afet sonrası geçici barınma alanlarının seçimi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 7(1), 159-175. https://doi.org/10.21324/dacd.691088
• Özdemir, A. (2023). Afet yönetiminde belediyelerin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 828-839. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1275745
• Sayğı, H. (2022). Çoklu doğrusal regresyon analizi. A. Aksoy, & H. Akgül (Dü) içinde, Fen bilimleri ve matematik alanında teori ve araştırmalar (s. 37-75). Serüven Yayın Evi.
• Şekkeli, Z. H. (2020). Afet ve acil durum lojistiği kapsamında acil durum toplanma merkezi seçiminde Ahp yöntemi: Kahramanmaraş On İki Şubat Belediyesinde bir uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 904-930. https://doi.org/10.15869/itobiad.689756
• Tanyaş, M., & Baskak, M. (2017). Üretim planlama ve kontrol. İrfan Yayıncılık.
• TMMOB. (2023, Şubat 17). Türk mühendis ve mimar odaları birliği. Geçici barınma alanlarına ilişkin standartlar. https://www.tmmob.org.tr/icerik/gecici-barinma-alanlarina-iliskin-standartlar (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
• TRT HABER. (2023, Şubat 16). Deprem bölgesinde acil yıkılacak bina sayısı 61 bini geçti. https://www.trthaber.com/haber/gundem/deprem-bolgesinde-acil-yikilacak-bina-sayisi-61-bini-gecti-746750.html
• TÜİK. (2021). Türkiye istatistik kurumu. İllere ve hanehalkı tiplerine göre hanehalkı sayısı. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-ve-Konut-Sayimi-2021-45866#:~:text=Ortalama%20hanehalk%C4%B1%20b%C3%BCy%C3%BCkl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%203%2C23,3%2C23%20ki%C5%9Fiye%20d%C3%BC%C5%9Ft%C3%BC%C4%9F%C3%BC%20g%C3%B6r%C3%BCld%C3%BC (Erişim Tarihi: 28.05.2025).
• Vikipedi. (2024, Ekim 30). Deprem: Ölçümü ve yerlerinin belirlenmesi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Deprem#:~:text=Depremin%20kesin%20b%C3%BCy%C3%BCkl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%20Moment%20magnit%C3%BCd,(2%2D12%20%C5%9Fiddeti (Erişim Tarihi: 22.03.2023).
• Yaman Yüce, M., & Bostan, S. (2020). Afetlerde lojistik yönetimi: Çanakkale depremi örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(37), 499-519. https://dergipark.org.tr/tr/pub/comuybd/issue/56269/568269
• Yavuz, A. (tarih yok). Talep tahminleri [Ders notu]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi. http://www.mku.edu.tr/files/339-fe1f52d7-578f-4b4f-b078-bbcbae358b91.pdf (Erişim Tarihi: 17.03.2023).