Turizm Rehberliği Lisansüstü Eğitiminde Alan Dışı Öğrenci Alımı Paradoksu

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 2, 184 - 200, 01.12.2021

Caner Ünal Özlem Güzel Muhammedali Yaşar Fatma Nur Keleş

https://doi.org/10.17123/atad.890039

Öz

Turist Rehberliği Mesleği Yönetmeliği’nde yer alan Madde 23 “üniversitelerin turist/turizm rehberliği bölümlerinin
ön lisans, lisans veya yüksek lisans programlarından mezun olan ve yabancı dil yeterliliğine sahip
bulunanlara” mesleğe kabul edilmenin yolunu açmaktadır. Bu maddeden yola çıkarak bu çalışmanın amacı
yüksek lisans programlarına alan dışı öğrencilerin kabulüne ilişkin eleştirel bir bakış açısı sergilemektir. Söz
konusu yönetmeliğin sunduğu haklar gereği seçilen örneklemin duruma ilişkin bakış açısını değerlendirmek
üzere nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme tekniği
benimsenerek ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak turizm rehberliği lisans ve lisansüstü öğrencileri,
turist/turizm rehberliği akademisyenleri ve turist rehberlerinden elde edilen veriler, betimsel analize
tabi tutulmuştur. Madde 23’e yönelik görüşler kapsamında ortaya çıkan temalar şunlardır: eğitim eksikliği;
eğitim programının yetersizliği; mesleki dejenerasyon; rehberlere yönelik psikolojik etki; rehberlik bölümü
öğrencilerine yönelik psikolojik etkisi; mesleki aidiyet eksikliği; mesleki yetersizlik; meslek istihdamına etkisi;
lisansüstü programına yönelik eleştiriler; eğitim veren akademisyenler; eğitim programı müfredatı; müfredat
içerik planlama; lisansüstü alım koşulları; program iyileştirme ve öğrencilere yönelik entegrasyondur. Bu
temalar, söz konusu maddeye ilişkin makro bakış açısı sunarken, lisansüstü rehberlik eğitimine ilişkin görüşler
ve önerilerde tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turist rehberliği, Turist rehberliği eğitimi, Turist rehberi meslek yönetmeliği, Madde 23, Tezlitezsiz yüksek lisans

The Paradox of Students’ Acceptance from Different Programs for Tourism Guidance Postgraduate Education

Öz

The Article 23 which takes place in Tourist Guide Profession Regulation states; “undergraduate, bachelor and
master degree graduates of the department of Tourist Guide program and who is acquired with sufficient foreign
language” opens a way to be approved for the profession. On the basis of Article 23, the aim of this study
is to present a critical point of view concerning with the approvement of non-field students in Tourist Guide
master degree program. A qualitative approach was preferred to evaluate the perspective of the chosen sample
in accordance with the rights provided by respective regulation. Snowball sampling technique which one of
the purposive sampling methods has been adopted. The data obtained by applying a semi-structured interview
form upon tourism guide undergraduate and postgraduate students, academicians, and tourist guides, were
subjected to descriptive analysis. The themes emerging within the scope of the opinions regarding Article 23
are: lack of education; inadequacy of education program; degeneration of profession; psychological effect on
tourist guides; psychological effect on students of tourist guide department; deficiency of professional belongingness;
professional insufficiency; effect on professional employment; criticism of postgraduate program;
teaching academics; curriculum of education program; planning of curriculum content; postgraduate recruitment
requirements; program improvement, and integration for students. While these themes present a macro
perspective regarding the article in question, the themes also portray the opinions and recommendations
related to postgraduate tourism guide education.

Anahtar Kelimeler

Tourist guide, Tourist guide training, Tourist guide vocational regulation, Article 23, Master with thesis and non-thesis

Kaynakça

• Ar, H. (2015). Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında turist rehberinin rolü. Yayımlanmamış .(Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Avcıkurt, C., Alper, B. ve Geyik, Serkan. (2009). Education and training of tourist guides in Turkey. Management and Education Academic Journal. 5(1): 57-63.
• Black, R. ve Weiler, B. (2005). Quality Assurance and Regulatory Mechanisms in the Tour Guiding Industry: A Systematic Review, Journal of Tourism Studies, 16 (1): 24.
• Branislav, R. (2010). Tourist guides in contemporary tourism. International conference on tourism and environment. Mart 2010, Saraybosna, 353-364.
• Cetin, G. ve Yarcan, S. (2017). The Professional Relationship Between Tour Guides and Tour Operators, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 17 (4): 345-357.
• Christie, M. F. ve Mason, P. A. (2003). Transformative Tour Guiding: Training Tour Guides to Be Critically Reflective Practitioners, Journal of Ecotourism, 2 (1): 1-16.
• Coccossis, H. (2005). Operational Management of Cultural and Heritage Sites. İçinde; International Cultural Tourism (ss. 73-85). Burlington: Elsevier Butterworth-Heinemann.
• Cohen, E. (1985). The tourist guide: The origins, structure and dynamics of a role. Annals of Tourism Research, 12(1): 5-29.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M.Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çokişler, N. (2017). Turizm Rehberliği Eğitiminde Çeyrek Asırdır Değişmeyen Parçalanmış Yapı Sorunu, 3. Turizm Şürası Tebliğler Kitabı, 2: 325-335.
• Değirmencioğlu, A. Ö. (2001). Türkiye’de turizm rehberliği eğitimi üzerine bir araştırma. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 12: 10-14.
• Eker, N. ve Zengin, B. (2016). Turist Rehberliği Eğitiminin Değerlendirilmesi: Profesyonel Turist Rehberleri Üzerine Bir Uygulama, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (4): 65-74.
• Güzel, F. Ö. ve Köroğlu, Ö. (2014). Turist rehberlerinin liderlik ve aracılık rollerinin tur deneyimine etkisi: Doğa turları üzerine bir araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(4): 939-960.
• Güzel, F.Ö., Kalin, V., Nacak, E. ve Bilgi, E. (2019). Turist Rehberi Adaylarının 2019 Yılı Eğitim Uygulama Gezisine Yönelik Algıları: Nitel Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3: 575-595.
• Hu, W. (2007). Tour guides and sustainable development: The case of hainan, china. Yayımlanmamış (Doktora Tezi). Waterloo Üniversitesi, Waterloo.
• Huang, S., Hsu, C. H. C. ve Chan, A. (2010). Tour guide performance and tourist satisfaction: A study of the package tours in shanghai. Journal of Hospitality & Tourism Research, 34(1): 3-33.
• Jacobson, S. K. ve Robles, R. (1992). Ecotourism, Sustainable Development, and Conservation Education: Development of a Tour Guide Training Program in Tortuguero, Costa Rica, Environmental Management, 16 (6): 701-713.
• Kabii, F., Okello, M. M. ve Kipruto, N. (2017). Effects of Tour Guides Training on Their Performance in Kenya, Journal of Tourism and Hospitality Management, 5 (6): 233- 250.
• Köroğlu, Ö. (2010). İş Doyumu ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Doktora Tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Knudson, D. M., Cable, T. T. ve Beck, L. (1995). Interpretation of Cultural and Natural Resources. PA: Venture Publishing, Cato Ave, State College.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Bimetrics, 33: 159-174.
• Lovrentjev, S. (2015). Education of Tourist Guides: Case of Croatia, Procedia Economics and Finance, 23: 555-562.
• Mak, A. H., Wong, K. F. ve Chang, C. Y. (2011). Critical issues affecting the service quality and professionalism of the tour guides in Hong Kong and Macau. Tourism Management. 32(6) 1442-1452.
• Mason, P. ve Christie, M. (2003). Tour Guides as Critically Reflective Practitioners: A Proposed Training Model, Tourism Recreation Research, 28 (1): 23-33.
• Mayaka, M. ve Akama, J. S. (2007). Systems Approach to Tourism Training and Education: The Kenyan Case Study, Tourism Management, 28 (1): 298-306.
• McDonnell, I, S. (ed.). (2006). The role of the tour guide in transferring cultural understanding, School of Leisure and Tourism Studies, University of Technology, Sydney.
• Polat, T. (2001). Seyahat işletmelerinde profesyonel turist rehberliği, rehberlik mesleğinin sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Rabotić, B. (2010). Tourist Guides in Contemporary Tourism. International Conference on Tourism and Environment, Philip Noel-Baker University (ss. 353-364). 4-5 Mart 2010. Bosnia and Herzegovina: Sarajevo.
• Tanrısever, C., Bektaş, İ. ve Koç, E. D. (2019). Dünyada turist rehberliği eğitimi. Turist Rehberliği Dergisi. 2(1), 44-56.
• Tsaur, S. H., ve Lin, W. R. (2014). Hassles of tour leaders. Tourism Management, 45, 28-38.
• TÜREB (2020). Türkiye Rehberler Birliği. http://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/60, (erişim tarihi: 06.12.2020)
• Wong, J.-Y., ve Lee,W.-H. (2012). Leadership through service: An exploratory study of the leadership styles of tour leaders. Tourism Management, 33(5): 1112-1121.
• Wong, J.-Y., ve Wang, C.-H. (2009). Emotional labor of the tour leaders: An exploratory study. Tourism Management, 30(2): 249-259.
• Yarcan, Ş. (2007). Profesyonel Turist Rehberliğinde Mesleki Etik Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18 (1): 33-44.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yenipınar, U. ve Zorkirişci, A. (2013). Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Turist Rehberliği Eğitimi, Cag University Journal of Social Sciences, 10 (2): 111-136.