HISTORICAL DEVELOPMENT OF THE BUILDING MATERIALS AND ITS EFFECTS ON ARCHITECTURE

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 41 - 54, 30.06.2021

Arzu Çakmak

Öz

YAPI MALZEMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE MİMARLIĞA ETKİLERİ

Öz

İlk çağlarda insanoğlunun malzemesi doğal oluşumlardır. Artan ihtiyaç ve yeniye ulaşma arzusuyla zamanla istenilen özelliklerde malzemeler üretilmeye başlanılmıştır. Gelişen teknolojiler ile istenilen malzeme üretiminin sağlanması mimarlıkta yapı malzemeleri çeşitlerini de artırmıştır. Fizik ve organik kimya bilimlerindeki gelişmelerle sürekli kendisini yenileyen malzeme bilimi, 21. yüzyıl ile birlikte başlayan dijital dönüşümde yeniden sorgulanmaya başlanmıştır.

Bu çalışmanın çıkış noktasını yapı malzemelerindeki teknolojik gelişim ile mimari ürün arasındaki bu dikkat çekici etkileşim oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında yapı malzemesinin tarih içerisindeki gelişiminin mimariye yansımaları, önemli bilimsel ve mimari eşikleri de belirtecek bir kronolojik dizim ile açıklanacaktır. Böylelikle devam eden teknolojik ilerleme sürecince yapı malzemesi alanında ne gibi yenilikler olabileceği konusunda bir bakış açısı oluşturulması amaçlanmaktadır. Çalışma sonucunda ise geçmişte kullanılan bazı malzemelerin üstün özelliklerine, gelecekte üretilecek malzemeler açısından dikkat çekilmek istenilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mimarlık, Yapı Malzemesi, Teknoloji, Tarihsel Süreç, Sanayi Devrimi

Kaynakça

• Akman, S. M. 2003. Yapı Malzemelerinin Tarihsel Gelişimi. Türkiye Mühendislik Haberleri, 426.
• Aran, A. 2007. Mal-201- Malzeme Bilgisi 2007-2008 Ders Notları. İTÜ Makina Fakültesi.
• Atabaş, A. 2000. Teknoloji(nin) / materyal(i) hegemonik öncü mü?. Domus Dergisi, 4:87
• Baktır, S. 2006. Yapı Malzemelerindeki Teknolojik Gelişmelerin Mimari Biçimlenmeye Etkileri. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Batur, A. 2004. Gelişmiş Ahşap Yapım Sistemleri ve Türkiye Koşulları Yönünden Değerlendirilmesi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Yükske Lisans Tezi, Gebze.
• Çorbacı, F. 2015. Yapı Malzemelerinin Kullanımında Mimari Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çördük, A. 2006. Yunan ve Roma Mimarisindeki Yapı Teknikleri. Ege Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Efe, T. 2012. Küllüoba Kazıları ve Batı Anadolu Tunç Çağları Üzerine Yapılan Araştırmalar. Masrop E-Dergisi, 7: 28
• Engül, S. 2017. Panteon Tapınağı Tarihi, Mimarisi, Kubbesi, https://serhatengul.com/roma-pantheon-tapinagi-tarihi-mimarisi/
• Eriç, M. 1970. Yapı Malzemesinden Mimariye. Mimarlık Dergisi, 8(11): 31.
• Eskici, B. 2007. Mimari Onarımlarda Malzeme Kullanımı ve Yöntem Sorunları. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu, 1: 279.
• Fiala J., Mikolas M. and Krejsova K. 2019. Full Brick, History and Future, IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 221, DOI: 10.1088/1755-1315/221/1/012139
• Hegger, M., Drexler, H. ve Zeumer M. 2007. Adım Adım Yapı Malzemeleri, Yem Yayın, İstanbul.
• Kalemtaş, A. 2010. MMM291 Malzeme Bilimi. Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü, https://depo.btu.edu.tr/dosyalar/metalurji/Dosyalar/Ayse_Kalemtas_Malzeme_Bilimi_Malzemelerin_Tarihsel_Gelisimi.pdf
• Karagöz, S. 2008. Malzeme Bilgisi. Ders Notu. Adnan Menderes Üniversitesi Aydın Meslek Yüksekokulu.
• Kurugöl, S. ve Küçük, G. S. 2015. Tarihi Eserlerde Demir Malzeme Kullanım ve Uygulama Teknikleri. 5. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu.
• Lin, T.D. 1987. Concrete for Lunar Base Construction. ACI Concrete International. V.9, N.7, ss.48-53
• Morkoç, N. A. 2020. Arkeolojik Kaynaklar Işığında Urartu Devleti’nde Ahşap Malzeme Kullanımı. Bellek Uluslararası Tarih ve Kültür Araştırma Dergisi, 2:106-121
• Mozaikci, B. 2010. Mimarlıkta Forma Dayalı Algı Kavramı, Metal Malzemeler Üzerine Bir İnceleme. İTÜY, Tasarımda Genç Bakışlar Ulusal Sempozyumu.
• Tekin, Ç. 2021. Değişim. Yapı dergisi, https://yapidergisi.com/degisim/, (Erişim Tarihi: 16 /5/2020).
• Turhan, E. 2007. Mimari Tasarımda Cam Kullanımı ve Alışveriş Merkezlerinde Değerlendirilmesi. Yüksek lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, , İstanbul
• Türkseven, İ. 1999. Camın Tarihsel Geliişim Serüveni, teknoloji/malzeme. http://egemimarlik.org/29/7.pdf, (Erişim Tarihi: 18/05/2020)
• Topçu, A. 2014. Betonarme. http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu/index_dosyalar/Tarih/BeTarihi.pdf, (Erişim Tarihi: 16/05/2020)
• Yıldız, B. ve Seçkin P. N. 2019. Mimaride Malzemelerin Algısal Farklılıklarının Değerlendirilmesi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,Cilt:1,Özel Sayı:1
• Yüksel, E. 2008. Ekolojik Kapsamda Malzeme ve Mobilya Kullanımına Etkileri. M.S.Ü. İç Mimarlık Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul.
• URL-1. Çağ, (2020). Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Çağ, (erişim tarihi: 16 Mayıs 2020).
• URL-2. Ev. Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/Ev (Erişim Tarihi: 12/2/2021).
• URL-3. Kerpiç, Kurutulmuş Tuğla. https://www.kimnezamanicatetti.com/kerpic-kuru-tugla/, (Erişim Tarihi: 16/5/2020).
• URL-4. Kerpiç ve Tuğlanın (Adobe) Arkeolojisi. (2018) Arkeotekno. http://www.arkeotekno.com/pg_335_kerpic-ve-tuglanin-adobe-arkeolojisi, (Erişim Tarihi: 16/5/ 2020).
• URL-5. Neolitik Çağ’da Anadolu (2015). Tarih Bilimi, https://www.tarihbilimi.gen.tr/neolitik-cagda-anadolu/ (Erişim Tarihi: 01/10/2020).
• URL-6. Kerpiç, (2020). Vikipedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/Kerpiç. (Erişim Tarihi: 14/5/ 2020).
• URL-7. Alternatif Yapı Malzemeleri. Dokuz Eylül Üniverstesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, https://kisi.deu.edu.tr/burak.felekoglu/02.Celik_Part1.pdf, (Erişim Tarihi: 01/5/2020).
• URL-8. Abraham Darby. Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Abraham_Darby_I (Erişim Tarihi: 09/2/2021).
• URL-9. Coalbrookdale Köprüsü. Bir Mühendisin Günlüğü, https://muhend1sbey.wordpress.com/tag/coalbrookdale-koprusu-hakkinda-bilgi/ (Erişim Tarihi: 09/2/2021).
• URL-10. Henry Cort. Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Cort. (Erişim Tarihi: 09/2/2021).
• URL-11. İnsan yapımı ilk Yapı Malzemesi: Tuğla. Doğuş Blok, https://www.dogusblok.com.tr/tugla-hakkinda/tuglanin-tarihi/ (Erişim Tarihi: 20/05/2020).
• URL-12. Roma Betonu,. (2020). Vikipedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/Roma_betonu, (Erişim Tarihi: 2/5/2020).
• URL-13. Horosan Harcı, (2020) Vikipedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/Horasan_harcı, (Erişim Tarihi: 18/5/2020)
• URL-14. Erdoğan, T. S. ve Erdoğan, Y. T. Portland Çimentosunun Joseph Aspdin Tarafından İcadı Çimento Üretiminde Aspdin Ailesinin Rolü. http://www.as-beton.com/pdf/portland_cimentosunun_icadi.pdf, (Erişim Tarihi: 10/2/2021).
• URL-15. Portland Çimento Nedir? İnşşat Hesabı,https://insaathesabi.com/blog/portland-cimento-nedir/ (Erişim Tarihi: 10/2/ 2021).
• URL-16. Ionel Schein. Frac Centre-Val de Loire, https://www.polinyapi.com.tr/bizden-haberler/plastik-malzemeler-hakkinda-bilgi.html, (Erişim Tarihi: 12/02/2021).
• URL-17. Plastik Malzemeler Hakkında Bilgi, Polin. https://www.polinyapi.com.tr/bizden-haberler/plastik-malzemeler-hakkinda-bilgi.html, (Erişim Tarihi: 05/05/2020).