Distribution of Settlement and Population According to Elevation Zones in Yıldızeli District

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 50, 1 - 9, 30.12.2023

Aykut Camcı , Mehmet Zaman

https://doi.org/10.5152/EGJ.2023.23078

Cited By: 1

Öz

One of the most basic needs of human beings since they started living on earth has been the need for shelter. In order to fulfill this need, people have found or built areas to shelter themselves in various ways. These activities, which constitute the shelter areas of people, paved the way for the diversification of social, cultural, and economic activities depending on the increase in population and the emergence of the first settlements. Settlements were divided into urban and rural settlements with a tendency to specialize due to the increase in population. Elevation is of great importance among the geographical that are effective in the distribution of the rural population, which represents the population living in rural areas. In this study, the distribution of settlements and population in Yıldızeli, a district of Sivas province, depending on elevation is discussed. In the study, the elevation levels of the settlements were determined, and the distribution of the population was analyzed by using TurkStat data and geographical information systems. As a result of the study, it is seen that most of the settlements are located in plains and valleys, while the population of rural settlements located in mountainous areas is low. The settlements in the district are generally between 986 m and 2000 m in elevation, and there are no permanent settlements above this elevation.

Anahtar Kelimeler

Altitude, distribution, settlement, Yıldızeli

Yıldızeli İlçesi’nde Nüfus ve Yerleşmelerin Yükselti Basamaklarına Göre Dağılışı

Öz

İnsanın yeryüzünde yaşamaya başladığı zamanlardan itibaren en temel ihtiyaçlardan birisini de barınma ihtiyacı oluşturmuştur. Bu ihtiyacını gidermek için insanlar çeşitli şekillerde barınacak alanlar kendilerine bulmuşlar veya inşa etmişlerdir. İnsanların barınma alanlarını oluşturan bu faaliyetler nüfusun da artışına bağlı olarak sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesine ve bununla birlikte ilk yerleşmelerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Yerleşmeler, nüfusun da artmasına bağlı olarak uzmanlaşma eğilimin yaşanması ile şehir ve kırsal yerleşmeler olarak ayrılmışlardır. Kırsal alanlarda yaşayan nüfusu temsil eden kırsal nüfusun dağılışında etkili olan coğrafi faktörler arasında yükselti büyük bir önem taşımaktadır. Bu çalışmada Sivas iline bağlı bir ilçe olan Yıldızeli’nde nüfusun ve yerleşmelerin yükseltiye bağlı olarak dağılışı ele alınmıştır. Çalışmada TÜİK verileri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak yerleşmelerin yükselti kademeleri belirlenerek, nüfusun dağılışı analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda yerleşmelerin büyük bir çoğunluğunun ova ve vadi içlerinde yer almakta olduğu, dağlık kesimlerde yer alan kırsal yerleşmelerin nüfusunun ise az olduğu görülmüştür. İlçede yer alan yerleşmeler genel olarak 986 metre ile 2000 metre yükselti arasında görülmekte olup, bu yükseltinin üzerinde daimi yerleşmeler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yerleşme, yükselti, dağılış, Yıldızeli

Kaynakça

• Alaeddinoğlu, F. (2014). Van gölü Havzası’nda nüfusun ve yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı. In TÜCAUM VIII. Coğrafya sempozyumu 23–24 ekim 2014 Bildiriler kitabı (ss. 263–274). Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Alkan, A., & Çelebİ, Ü. (2023). Siirt ilinde nüfusun ve yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 59, 304–326. [CrossRef]
• Avcı, V. (2017). Bingöl ilinde nüfus ve yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 201–222. [CrossRef]
• Çağlıyan, A. (2005). Elâzığ ilinde yükselti basamaklarına göre kırsal yerleşmelerin dağılışı. In Y. Dağılışı, S. Avcı, & H. Turoğlu (Eds.), Ulusal Coğrafya Kongresi [Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına] (ss. 513–522).
• Camcı, A. (2022). Yıldızeli ilçesinin coğrafyası [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Denker, B. T. (1977). Yerleşme coğrafyası-kır yerleşmeleri. İstanbul Üniversitesi Yayın No:2275, Coğrafya Enstitüsü Yayın No:93, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Dölek, İ., Avcı, V., & Harunoğulları, M. (2018). Nüfusun ve yerleşmelerin yükseltiye göre değişimi: Muş ili örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 1011–1022. [CrossRef]
• Durmuş, E. (2018). Diyarbakır ilinde yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı (ss. 336–354). TÜCAUM 30. Yıl uluslararası coğrafya sempozyumu, Ankara.
• Elİbüyük, M., & Yildiz, E. (2010). Türkiye’nin coğrafi bölge ve bölümlerine göre yükselti basamakları ve eğim grupları. Co, 8(1), 27–55. [CrossRef]
• Erinç, S., & Öngör, S. (1979). Türkiye coğrafyası. Milli eğitim Basımevi. Günal, N. (1993). Marmara ve Ege bölgelerinde kır yerleşmelerinin yükselti kademelerine göre dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, 28, 143–154.
• Güngör, Ş. (2010). Gazipaşa ilçesi’nde (Antalya/Türkiye) yerleşmelerin yükseltiye göre dağılışının CBS yöntemi ile değerlendirilmesi. In A. Sünbül, M. & İ. Şahin (Eds.), 4. International computer and instructional technologies Symposıum proceedings (ss. 530–534). Maya Akademi Yayınları.
• Özşahin, E., Eroğlu, İ., & Pektezel, H. (2016). Erzincan ilinde yerleşmelerin ve nüfusun yükselti basamaklarına göre dağılışı. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 143–156.
• Sergün, Ü. (1993–1996). Türkiye’de kır nüfusunun yükselti kademelerine dağılışı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 4, 7–16.
• Tanoğlu, A. (1954). İskan CoğrafyasıI: Esas fikirler, Problemler ve Metod. Türkiyat Mecmuası, 11, 1–32.
• Tanoğlu, A. (1969). Nüfus ve yerleşme. İstanbul Üniv. Yay. No: 1183, Edebiyat Fak. Coğrafya Enst. Yay. No: 45.
• Taş, B., & Yakar, M. (2009). Afyonkarahisar ilinde yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı. Co, 7(2), 145–161. [CrossRef]
• Tunçdilek, N. (1985). Türkiye’de relief şekilleri ve arazi kullanımı. İ. Ü. Deniz bilimleri ve coğrafya Enstitüsü yayın, 3. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Türkan, O. (2016). Çankırı ilinde yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı. TÜCAUM uluslararası coğrafya Sempozyumu, Ankara.