TARİHİ ÇANAKKALE SERAMİKLERİNİN YENİDEN ÜRETİMİNE YÖNELİK GÜNCEL-TEKNOLOJİK DENEMELER / The Production Technology of Çanakkale Ceramics, the Techniques and Reproduction
Öz
Tarihi Çanakkale Seramikleri üretim teknolojisi, form ve desen anlayışı
ve yakın tarih sanatsal üretimi olması bakımından yeniden üretimlerine yönelik
bir çalışmaya imkân vermektedir. Günümüzde hala pek çok orijinal örneğine
ulaşılma rahatlığı da bunu açıkça ortaya koymaktadır. Müzeler, koleksiyonerler
ve antikacılarda halen bir 20.yüzyıl Çanakkale seramiği bulmak mümkün
olmaktadır. Bu da yeniden üretim çalışma ve araştırmalarında önemli bir veridir.
Çanakkale seramikleri çok çeşitli desenleri ve formlarıyla yaratıcı güce sahip
eserlerdir. 17. yüzyıl sonu ile 19. yüzyıl ilk yarısı arasına tarihlenen örnekleri
ustalıkla işlenmiş zevkli desenleriyle ilgimizi çekerler. 19. yüzyıl ikinci yarısı,
20. yüzyıl başı örnekleri, genelde farklı astar yapıları ve süslü eserleri ile dikkat
çekmekle beraber, bezemeleri ve kabartmalarıyla çok ilginç, modern sanatın en
aşırı örnekleriyle paralel tutulabilecek seramiklerdir. Yapılan araştırmalara göre
geleneksel Çanakkale çömlek yapımda kullanılan çömlekçi çamuru, boya ve sır
maddeleri genellikle yöreden temin edilirdi. Formların üretiminde kullanılan
çamur, astar ve astar yapısı, uygulama şekli, boya yapımında kullanılan metal
oksitler ve kullanım şekli ve sır yapısı, sırlama yöntemleriyle fırınlamasına kadar
bu çalışmada pek deneme yapılarak üretim teknolojisi incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çanakkale, seramik, çini, çini teknolojisi, sır, boya, kil
The Production Technology of Çanakkale Ceramics, the
Techniques and Reproduction
Abstract
The production technology of Çanakkale ceramics allows a kind of
reproduction work which can be done towards their form/pattern concept
and artistic production. Today, this is obvious because of the ease of
reaching many original ceramic works. It is still possible to find a 20th
century Çanakkale ceramics in a museum, or in a collection, or in an
antique shop. This is an important data for reproduction works and
researches. With their various kinds of patterns/ornamentation and forms,
Çanakkale ceramics have the factor of creativity. Çanakkale ceramics
which are dated between the end of 17th century and the first half of 19th
century, display tasteful ornaments applied skillfully. The ceramics of the
second half of 19th century and the beginning of 20th century are
significant with their different undercoatings, ornamentation and reliefs
which can be considered as having similarities with extreme works of
modern art. According to researches, the potter’s mud, paints and glaze
used for the production of traditional Çanakkale pots, are usually found
and provided in the region. Places in which the potter’s mud can be found
are Eceabat, Akköy, Esenler and Jandarma Mevkii. In this project, the
mud, undercoating, application tecjnique, metal oxides in paints, their
usage, glaze and glazing methods and firing are experimented and the
production technology is examined.
Keywords: Çanakkale, ceramic, tile, technological of tile, pigment, glaze,
clay
Anahtar Kelimeler
Çanakkale seramik çini çini teknolojisi sır boya kil Anahtar Kelimeler: Çanakkale seramik çini çini teknolojisi sır boya kil
Kaynakça
- Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1996
- Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı” Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977
- Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul,
- Bakla, Erdinç, “Çanakkale Seramiğine Saygı”, VİP Dergisi, İstanbul, 1991
- Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996
- Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007
- Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013
- Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New York, 1975
- Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve Çanakkale Yöresi Killeri ile Perdahlı Astar Uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, 1997
- Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007
- Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San., Ankara, 1971
- Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk Hanım Museum, İstanbul,1991
- Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Kaynakça Kaynakça
- Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma
- Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1996 Enstitüsü, İstanbul, 1996
- Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı”
- Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı” Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977 Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977
- Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları,
- Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul, İstanbul,
- Bakla, Erdinç, “Çanakkale Seramiğine Saygı”, VİP Dergisi, İstanbul, 1991
- Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları,
- Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996 Eskişehir, 1996
- Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer
- Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007 Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007
- Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı
- Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013 Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013
- Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New
- Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New York, 1975 York, 1975
- Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve
- Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve Çanakkale Yöresi Killeri ile Perdahlı Astar Uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, 1997 1997
- Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve
- Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007 Enstitüsü, 2007
- Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San.,
- Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San., Ankara, 1971 Ankara, 1971
- Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk
- Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk Hanım Museum, İstanbul,1991 Hanım Museum, İstanbul,1991
- Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü,
- Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Sadberk
Öz
Abstract Yapılan araştırmalara göre, Çanakkale seramik ve çömlek yapımında kullanılan hammaddeler, çömlekçi çamuru olarak kullanılan ve rengi yöreden yöreye farklılık gösteren toprak (kil), form dış yüzeyini kaplayan ve ürüne bazı dekoratif değerler katan sıvı bir kil tabakası olarak tanımlanan astar, çeşitli boyar maddelerden elde edilen ve formun dekorlanmasında kullanılan renkli boyalar ve seramik çamurlarının üzerinde, artistik ve endüstriyel amaçla kullanılan, pişirim sonucunda elde edilen, kullanma yüzeylerini dış etkenlere daha dayanıklı hale getiren ince camsı tabaka olan da sırdır. Bu hammaddeler Çanakkale civarı yöreleri olan Eceabat, Akköy, Esenler ve Jandarma Mevkii’lerinden temin edilmekteydi. Bu çalışma, Çanakkale seramiklerinin yaşatılması adına Çanakkale’de bulunan çömlekçi atölyelerinden müzelere ve eğitim kurumlarına kadar inceleme ve araştırması yapılarak hazırlanmıştır. Ayrıca tarihi Çanakkale seramiklerinin son dönemlerinde seramik yapan ustalarla da bizzat görüşülerek fikirleri
Kaynakça
- Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1996
- Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı” Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977
- Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul,
- Bakla, Erdinç, “Çanakkale Seramiğine Saygı”, VİP Dergisi, İstanbul, 1991
- Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996
- Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007
- Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013
- Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New York, 1975
- Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve Çanakkale Yöresi Killeri ile Perdahlı Astar Uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, 1997
- Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007
- Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San., Ankara, 1971
- Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk Hanım Museum, İstanbul,1991
- Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Kaynakça Kaynakça
- Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma
- Altun, Ara, Çanakkale Seramikleri, Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1996 Enstitüsü, İstanbul, 1996
- Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı”
- Akşıdil, Akarca, “Gemi Tabağı Tasvirli Çanakkale Tabağı ve Ressamı” Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977 Sanat Tarihi Yıllığı, Sanat Tarihi Enst., 1976-1977
- Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları,
- Arcasoy, Ateş (1983), Seramik Teknolojisi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul, İstanbul,
- Bakla, Erdinç, “Çanakkale Seramiğine Saygı”, VİP Dergisi, İstanbul, 1991
- Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları,
- Çobanlı, Zehra, Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1996 Eskişehir, 1996
- Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer
- Doğer, Lale, “İzmir Agorası Kazılarından Çanakkale Seramikleri ve Diğer Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007 Talep Noktaları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu, 2007
- Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı
- Demircan, Şerife Eda, Tarihi Çanakkale Seramiklerinde Astar, Sır Altı Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013 Boyaları ve Sırın Bünyesel Etkileşimleri, 2013
- Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New
- Hommer, Frank, ThePotter’sDiktionary of MatarialsandTechnique, New York, 1975 York, 1975
- Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve
- Karadeniz, Gülay, Tarih Boyunca Seramik Sanatında Astarın Kullanımı ve Çanakkale Yöresi Killeri ile Perdahlı Astar Uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, 1997 1997
- Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve
- Küçükbiçmen,Esin, Çanakkale Seramiklerinde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007 Enstitüsü, 2007
- Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San.,
- Öney, Gönül, Türk Devri Çanakkale Seramikleri, Türk Matbaacılık San., Ankara, 1971 Ankara, 1971
- Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk
- Öney,Gönül, Çanakkale Ceramics “Turkish Tile and Ceramics” Sadberk Hanım Museum, İstanbul,1991 Hanım Museum, İstanbul,1991
- Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü,
- Sanay, Filiz, Türk Dönemi Çanakkale Seramiklerinin Dünü ve Bugünü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Shefer, Thomas, PotteryDecoration, London, 1976 Sadberk
Ayrıntılar
| Birincil Dil | tr;en |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Eylül 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 34 |
- Makale Dosyaları
Etik kurallarla ilgili maddelerin uygulanması konusunda etik kurul izni gerektiren çalışmalar için izinlerin alınıp, izinle ilgili bilgilere makalede yer verilmesi hususu kriterlere eklenmiştir. Bu doğrultuda dergimize gönderilen ve aşağıda belirtilen koşullara uyan makaleler için Etik Kurul İzni alınması gerekmektedir.
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar.
Ayrıca;
• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir.