KARABAĞ SAVAŞI’NIN AZERBAYCAN SİNEMASINDAKİ SUNUMU: NABAT FİLMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Sayı: 40, 56 - 70, 28.04.2018

Lokman Zor

Öz

Hukuki olarak Azerbaycan sınırları içerisinde
yer alan Dağlık Karabağ, 25 yıldır Ermenistan’ın haksız işgali altında
bulunmaktadır. Uluslararası örgütlerin ve bazı ülkelerin devreye girmesi sonucu
imzalanan antlaşmayla ateşkes sağlanmış ancak bugüne kadar sorunun çözümüne
yönelik herhangi bir uzlaşma söz konusu olmamıştır. Yaklaşık 30 bin kişinin
yaşamını yitirdiği Karabağ Savaşı ve Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı işgalinin
ardından 700 bine yakın Azerbaycan Türkü topraklarını terk etmek zorunda
kalmıştır. Azerbaycan’ın en önemli uluslararası sorunu olarak tüm çevrelerin
duyarlılık gösterdiği Dağlık Karabağ konusu Azerbaycan sinemasında da çeşitli
boyutlarıyla birçok kez ele alınmıştır. Geçmişi uzun yıllara dayanan sorununun
Ermenistan ile Azerbaycan arasında sıcak çatışmaya dönüştüğü ilk yıllardan
itibaren birçok yönetmen filmleri aracılığıyla konuya değinmişlerdir. Bu
filmlerin bazılarında seyirciye savaş ve savaş
ortamında yaşananlar doğrudan aktarılırken bazılarında da belirli kişiler ve
olaylar üzerinden dolaylı olarak aktarılmıştır. Elçin Musaoğlu’nun
yönetmenliğini yaptığı “Nabat”, bu anlamda dikkat çeken filmlerden biridir.
Soruna yaklaşım, anlatım ve savaşı sunum biçimi itibariyle diğer örneklerden
oldukça farklı bir filmdir. Birçok ülkede ve uluslararası çok sayıda festivalde
gösterimi yapılmış, önemli başarılar elde etmiştir. Nabat, köyünü terk
etmemekte direnen ve savaştan kaynaklanan zor koşullar altında yaşam mücadelesi
veren yaşlı bir kadının/bir ananın hikâyesi üzerinden Karabağ Savaşı’nın
yıkıcı, yok edici boyutunu anlatmaktadır. Cephenin gösterilmediği hatta uzaktan
gelen top atışı seslerinden başka savaşa ait hiçbir unsurun yer almadığı filmde
savaş olgusu genel olarak ele alınmıştır. Bütün savaşların kaybedeni ve mağduru
kadın/ana üzerinden her savaşta yaşananların aslında birbirinin aynı olduğu
vurgulanmış, filmde savaşın kendisinden çok insanların hayatında yarattığı
tahribat gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karabağ Savaşı, Dağlık Karabağ, Elçin Musaoğlu, Azerbaycan Sineması, Nabat

Kaynakça

• Andrew, J. (2016). Elchin Musaoglu: Nabat. KinoKultura, Issue 52. Erişim adresi: http://www.kinokultura.com/2016/52r-nabat.shtml
• Dedeyev, B. (2008)., Karabağ savaşı siyasi hukuki ekonomik analiz. Osman Nuri Aras (Ed.), Dağlık Karabağ sorununun tarihi arka planına bakış (s.15-33) içinde. Bakü: Kafkasya Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Demirtepe, M. T. (2011). Dağlık Karabağ sorunu dar alanda büyük oyun (Teknik rapor). Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu USAK Raporları 1107, Ankara: USAK Yayınları. Gürel, Ş. S. (1992). Karabağ sorunu üzerine bir not. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47 (1), 181-185.
• İşyar, Ö. G. (2004). Bölgesel ve global güvenlik çıkarları bağlamında Sovyet-Rus dış politikaları ve Karabağ sorunu, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri, Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavak, Z. H. (2014). 22. yıldönümünde Hocalı katliamı. İstanbul: İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
• Kırık, A. M. (2014). Toplum ve siyaset ilişkisi bağlamında Azerbaycan sinema tarihi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11 (41), 357-370.
• Nabat. (2018, 10 Şubat). Erişim adresi: https://www.imdb.com/title/tt3977898/?ref_=nm_knf_t1
• Yeşilot, O. (2006). Karabağ Savaşı’nın sessiz ve mağdur tanıkları. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 85-92.
• Zor, L. (2017). Van Dijk’ın eleştirel söylem analizinin sinema filmlerine uygulanması ve Kazakistan sineması’ndan örnek bir film çözümlemesi: Stalin’e hediye. Akademik Bakış Dergisi, 61, 877-899.