Eko’nun Yalnızlığı: Çağdaş Ses Sanatında Yalnızlık Teması

Yıl 2019, Sayı: 43, 95 - 104, 26.10.2019

Engin Esen

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.559996

Öz

Ovidius’un
“Dönüşümler” adlı eserinde geçen Narkisos ve Eko’nun hikayesinde aşkına
karşılık bulamayan bir peri kızı olan Eko ve kendi görüntüsüne âşık olan
Narkisos adlı iki karakterin dönüşümü anlatılmaktadır. Bu hikâye yalnızlık
temasını işlemiş olup mitin kahramanlarından Eko sesi, Narkisos ise görüntüyü
temsil etmektedir. Burada Narkisos kaynak görüntü ve bir yüzeye yansıyan
imgesini temsil ederken, Eko ise kaynağından uzaklaşmış, bedenini terk etmiş,
yabancılaşmış ve yalnızlaşmış bir ses olarak tanımlanabilir. Yirminci yüzyılda
ses kayıt teknolojisinin ortaya çıkmasıyla birlikte sesler ve onları çıkaran
kaynaklar birbirlerinden ayrılmaya başlamıştır. Sesleri çıkaran nesnelerin
fiziksel olarak mekânda bulunmaksızın seslerinin çalınabilmesi ve
manipülasyonun mümkün hale gelmesi sanatçılar tarafından sesler ve görüntülerin
birbirinden bağımsız olarak yeni ilişkiler kurmasını sağlamıştır. Böylece ses
ve görüntünün ayrılması düşüncesi 1960’li yıllardan başlayarak Batı sanat
ortamında Ses Sanatı adı verilen bir üretim mecrasını ortaya çıkarmıştır. Bu
çalışma Narkisos ve Eko mitinden hareketle, kaynak imge ve dönüşüme uğrayan
sesleri doğrultusunda belirli çağdaş ses sanatı yapıtlarında yalnızlık
temasının ne şekilde incelendiğine ilişkin bir bakış açısı sunmayı
hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Eko, Ses, Ses Sanatı, Ses Enstalasyonu, Ses Sanatı ve Yalnızlık, Eremosen, Yalnızlık çağı

Echo’s Loneliness: Loneliness as a Theme in Contemporary Sound Art

Öz

The story of Narcissus and Echo in Ovid's “Metamorphoses”, recounts the
transformation of two characters, Echo, a nymph who cannot find his love, and
Narcissus who falls in love with his own image. The story revolves around the
theme of loneliness in which Echo represents the sound and Narcissus represents
the image. Hereby, Narcissus represents the source image and the image
reflected on a surface, while Echo can be defined as an alienated and lonely
voice that has moved away from its source, abandoned its body. With the advent
of sound recording technology in the twentieth century, sound and the source
started to be separated from each other. The fact that the sounds and the
objects that make the sound were able to be played without the physical
presence of the object and the manipulation enabled the artists to establish
new relationships between the sounds and images that are independent of each
other. Thus, the idea of separation of the sound and image, starting from the
1960s in the Western art environment created a production medium which is
called the Sound Art. This study aims to provide a perspective on how the theme
of loneliness is examined in certain contemporary sound art works in accordance
with the source image and transformed sounds based on Narcissus and Echo myth.

Anahtar Kelimeler

Echo, Sound, Sound Art, Sound Installation, Loneliness and Sound Art, Eremocene, The Age of Lonliness

Kaynakça

• Amar, A. (2010, 20 Nisan) Susan Philipsz: lowlands @ clydeside walkway, The Skinny. Erişim Adresi: https://www.theskinny.co.uk/art/reviews/susan-philipsz-lowlands-clydeside-walkway
• Corner, L. (2010, 14 Kasım). The art of noise: 'sculptor in sound' Susan Philipsz. The Guardian. Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/artanddesign/2010/nov/14/susanphilipsz-turner-prize-2010-sculptor-in-sound
• Eckardt, A. (2011). Between, you and me. [Blog yazısı]. Erişim Adresi: http://ankeeckardt.com/?page=41&lang=1
• Enoch, J. M. (2006). History of mirrors dating back 8000 years. Optometry and Vision Science, 83(10), 775-81. doi: 10.1097/01.opx.0000237925.65901.c0
• Gençtan, E. (1996). Varoluş ve psikiyatri. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Halmos, P. (1969). Solitude and privacy, A study of social isolation, ıts causes and theraphy. New York: Greenwood Press, Publishers.
• Halsey, G. (2010, 13 Ekim). An artist whose work 'sounds like stars'. New York Times. Erişim Adresi: https:// www.nytimes.com/ 2010/10/14/arts/14iht-rartsound.html
• Harari, Y. N. (2012). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. Genç, Ertuğrul (Çev.). 2015. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Kahn, D. (1999). Noise, water, meat: A history of sound in the arts. MA: MIT, Cambridge. Kalınbayrak, N. (2011). Yalnızlığın çözümlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. YÖK tez veri tabanından erişildi (Tez No. 308444).
• Licht, A. (2007). Sound art: Beyond music, between categories. New York: Rizzol International Publications. Zierke, R. (2018). Lowlands (Away). [Blog yazısı]. Erişim Adresi: https://mainlynorfolk.info/anne.briggs/ songs/lowlands.html
• Önen, U. (2007). Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Pyle, R. (1993). The thunder tree: Lessons from an urban wildland. New York: The Lyons Press.
• Schafer, R. M. (2006). Foreword. J. F. Augoyard & H. Torgue (Ed.), in Sonic experience: A guide to everyday sounds (p. xii). Montreal: McGill Queen's UP.
• Thayer and Smith (1999). Greek Lexicon entry for Eremos. The NAS New Testament Greek Lexicon. Erişim Adresi: https://www.biblestudytools.com/lexicons/greek/nas/eremos.html
• Wilson, T. V. (2018). How LRAD Works. [Blog yazısı]. Erişim Adresi: https://science.howstuffworks.com/lrad.htm
• Wilson, O. E. (2016). Half Earth: Our Planet’s Fight for Life. NewYork: W.W. Norton & Company.
• Yörükan, T. (2000). Yunan mitolojisinde aşk. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Resim 1. Philipsz, S. (Sanatçı). 2010 Lowlands Away. Erişim Adresi: https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-britain /exhibition/turner-prize-2010/turner prize 2010-artists-susan-philipsz
• Resim 2. Eckardt, A. (Sanatçı). (2011). Between | You | and | Me. Erişim Adresi: http://ankeeckardt.com/?page=41&lang=1
• Resim 3. Embodied Media. (Sanat Kolektifi). (2017). Eremocene. Erişim Adresi: http://embodiedmedia.com/homeartworks/eremocene-age-of-loneliness