KADINLARIN AİLE PLANLAMASI YÖNTEMİ KULLANMA DURUMU İLE ÖZ-BAKIM GÜCÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2006, Cilt: 9 Sayı: 2, 36 - 44, 18.02.2010

Sermin Timur Mine Bekar

Öz

Amaç: Araştırma, kadınların aile
planlaması yöntemi kullanımı ile öz-bakım
gücü düzeyini incelemek amacı ile
tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Gereç-Yöntem: Araştırmanın
örneklemini Malatya ilinde yaşayan,
tabakalı ve sistematik örnekleme yöntemi ile
seçilen toplam 200 kadın oluşturmuştur.
Veriler soru formu ve öz-bakım gücü ölçeği
kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen
verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde;
yüzdelik, ortalama (X), t-testi, bağımsız
gruplarda tek yönlü varyans analizi
(ANOVA), Tukey ve Mann-Whitney U
testleri kullanılmıştır.
Bulgular ve Sonuçlar: Kadınların
öz-bakım gücü puan ortalaması, 101.6 ±
17.2 olarak saptanmıştır. Kadınların eşi ve
kendisi yüksekokul mezunu olanlarda,
çalışanlarda, ekonomik durumu iyi
olanlarda, ailesinde ve kendisinde sağlık
problemi olmayanlarda öz-bakım gücü
puanı yüksek bulunmuştur. Etkin AP yöntemi
kullanan kadınların öz-bakım gücü puanı
etkin yöntem kullanmayanlara göre yüksek
bulunmuştur. Kadınların öz-bakım gücü
puanı etkin AP yöntemini bilenlerde,
kullandığı AP yönteminden memnun
olanlarda, kullandığı yöntemi sağlık sorunu
ve yan etki nedeniyle bırakanlarda yüksek
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aile planlaması, özbakım gücü, hemşirelik

Kaynakça

• …… (1997). Self-Care behavıours and aging: National Institute of Nursing Research 26 (9):97-148.
• Bakoğlu E, Yetkin A (2000). Hipertansiyonlu hastaların öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1(4): 41-49.
• Caley JM, Dirksen M, Engalla M et al. (1980). Conceptual Models for Nursing Practice: The Orem Self-Care Nursing Model. JP Rieh, C Roy (Ed), Second Edition, Appleton-Century-Crofts New York 303-328.
• Cengiz L (2001). Kontraseptif yöntemlerde yenilikler. I. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi. Ankara, 3-6.
• Çimen S (1996). Yaşlı Bireylerde Öz-Bakım ve Yaşam Doyumlarının Araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü İstanbul.
• Eryılmaz G, Erci B, Engin R (1999). Gebelik sayısının öz-bakım gücüne etkisi. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. Erzurum, 306-311.
• Foster PC, Janssens NP (1985). Dorothea E. Orem: Nursing Theories, The Base For Professional Nursing Practice. Hall P (Ed), Second Edition, 124-131.
• Frey MA, Denyes MJ (1989). Health and illness self-care in adolescents with iddm: a test of orem’s theory. Advances in nursing science 12(1):67-75
• Gast HL, Denyes MJ, Cambell JC et al. (1989). Self-Care agency: conceptualizations and operationalizations. Advances in nursing science 12(1):26-38.
• Henry BS, Holzemer WL (1997). Achievement of appropriate self-care: does care delivery system make a difference? Medical Care 35(11):33-40.
• Kavaklı A (1992). Gelişmiş ülkelerden Finlandiya ve Japonya’da ana ve çocuk sağlığı hizmetlerinin başarıya ulaşmasında izlenen politikalar. I. Ulusal Ana ve Çocuk Sağlığı Hemşireliği Sempozyumu. İstanbul Üniversitesi Basım Evi, İstanbul 45-52.
• Lauder W (1999). A Survey of self-neglect in patients living in the community: Journal of Clinical Nursing, 8(1): 95-102.
• Lee MB (1999). Power, self-care and health in women living in urban squatter settlements in Karachi, Pakistan: a test of Orem’s theory: Journal of Advanced Nursing 30(1): 248-259.
• McCalep A (2000). Sociocultural influences and self-care practices of middle adolescents: Journal of Pediatric Nursing 15(1):30-35.
• Nahcivan ÖN (1993). Sağlıklı Gençlerde “Öz-Bakım Gücü” ve Aile Ortamının Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Nahcivan ÖN (1994). Geçerlik ve güvenirlik çalışması: öz-bakım gücü ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni 7(33): 109-118.
• Pasinlioğlu T (1997). Gebelerin öz-bakım gücü ve öz-bakım gücünü artırmada hemşirenin eğitici rolünün etkisi. V. Ulusal Hemşirelik Kongresi, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü Matbaası, 135-147.
• Sayan A, Erci B (2001). Çalışan kadınların sağlığı geliştirici tutum ve davranışları ile öz-bakım gücü arasındaki ilişkinin değer lendirilmesi. Atatürk Üniversitesi. Hemşi relik Yüksek Okulu Dergisi. 4(2):11-19.
• Şenol V, Mucuk S, Öztürk Y (1996). Kayseri doğumevi aile planlaması polikliniğinde sunulan modern aile planlaması yöntemlerinin (ria ve kombine oral kontraseptif) değerlendirilmesi. V. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı. İstanbul, 37-40.
• Taşkın L (2002). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 5.Baskı, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara 413-430.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2003). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Velioğlu P (1999). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. Alaş Ofset Matbaacılık. İstanbul 329.
• Villarruel AM, Denyes MJ (1997). Testing Orem’s theory with Mexican Americans. Image Journal of Nursing Scholarship 29(3):238-288
• Yazıcı S (1995). Annelerin Öz-Bakım Gücü, Sağlıklı Bebeklerinin Bakım Sorunlarını Çözme Becerileri ve Bu Süreçte Hemşirenin Eğitici Rolünün Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık. Bilimleri Enstitüsü İstanbul
• Wang HH (2001). A Comparison of two models of health-promoting lifestyle in rural elderly taiwanese women. Public Health Nursing 13(3): 204-211.