Sosyal Güç, Lider-Üye Etkileşimi ve İş Tatmini İlişkisinde Politik Yetinin Düzenleyici Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 1, 373 - 393, 07.02.2019

İnan Eryılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı; liderin güç kaynakları ile lider-üye etkileşimi
arasındaki varsayılan ilişkiyi ve bu ilişkide politik yetinin düzenleyici rolü
ile iş tatmini üzerine olası etkilerini sınamaktır. Bu amaç doğrultusunda, kota
örneklemesi yöntemi kullanılarak, yönetici pozisyonunda olmayan 389 bankacılık
sektörü çalışanına araştırma ölçeklerini içeren anket uygulanmıştır. Nedensel
araştırma deseninin kullanıldığı kesitsel araştırmadan elde edilen veriler, SPSS
ve AMOS programı aracılığıyla analiz edilmiştir.  Analiz sonuçlarına göre; liderin yumuşak güç
kaynakları, sert güç kaynaklarına kıyasla, lider üye etkileşimi ve iş tatmini
ile daha pozitif ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Politik yetisi yüksek olan
bireyler, liderleriyle olan etkileşimini daha olumlu değerlendirmektedir.
Ayrıca; politik yetinin, liderin yumuşak güç kaynakları lider üye etkileşimi
ilişkisinde düzenleyici rol oynadığı, yüksek politik yetiye sahip bireylerin
üstleriyle daha yüksek etkileşim içerisinde olduğu görülmüştür. Liderin sert
güç kaynakları lider üye etkileşimi ilişkisinde ise politik yetinin düzenleyici
rol oynamadığı görülmüştür. Araştırma bulguları, ilgili teori ve uygulamaya
dönük çıkarımlar üzerinden tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Liderin Güç Kaynakları, Lider-Üye Etkileşimi, Politik Yeti, İş Tatmini

Kaynakça

• Ahearn, K.K., Ferris, G.R., Hochwarter, W.A., Douglas, C. ve Ammeter, A.P. (2004). Leader Political Skill and Team Performance. Journal of Management. 30: 309-327.
• Aiken, L. S. ve West, S. G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ansari, M.A., Aafaqi, R. ve Chiun, L.M. (2015). Influence Tactics and Attributed Bases of Leader Power: The Role of Leader-Member Exchange. Research Advances in Organizational Behavior and Human Resources Management. University Of Paris-Dauphine, Paris.
• Atay, S. (2010). Geliştirilebilir Yönetim Becerisi: Teorik ve Ampirik Yönleriyle Politik Yeti. Amme İdaresi Dergisi. 43(2), 1-28.
• Bakker, A.B., Demeroutti, E. ve Schaufeli, W.B. (2008). Dual Processes At The Work in A Call Centre: An Application of The Job Demands-Resources Model. European Journal of Work and Organizational Psychology. 12(4), 393-417.
• Basım, N. ve Şeşen, H. (2009). Örgütsel Adalet Algısı Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü. Osman Gazi Üniversitesi 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. (ss. 806-812) Eskişehir.
• Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ. S. (2010). Lider-üye Etkileşimi Modeli ve Ölçme Aracının Türkçe’de Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi. Ege Akademik Bakış. 10(3), 1013-1039.
• Borchgrevink, C. P. ve Boster, F. J. (1997). Leader-Member Exchange Development: A Hospitality Antecedent Investigation. International Journal of Hospitality Management. 16(3), 241-259.
• Brouer, R. L., Duke, A. B., Treadway, D. C. ve Ferris, G. R. (2009). The Moderating Effect Of Political Skill On The Demographic Dissimilarity Leader Member Exchange Quality Relationship. The Leadership Quarterly. 20, 61-69.
• Cevrioğlu, E. (2007). Lider-Üye Etkileşimi İle Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyon-Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyonkarahisar.
• Cogliser, C.C. ve Schriesheim, C.A. (2000). Exploring Work Unit Context and Leader-Member Exchange: A Multi-Level Perspective. Journal of Organizational Behavior. 21, 487-511.
• Deluga, R. J. (1994). Supervisor Trust Building, Leader-Member Exchange and Organizational Citizenship Behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology. 77, 315-326.
• Dienesch, R. M. ve Liden, R. C. (1986). Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development. Academy of Management Review. 11(3), 618-634.
• Dirik, D., Eryılmaz, E. ve Gülova, A. (2016). Liderin Güç Kaynakları, İş Tatmini ve Bağlamsal Performans Arasındaki İlişkide Örgütsel Politikanın Rolü. IV. Örgütsel Davranış Kongresi. 04-05 Kasım 2016, Adana.
• Elangovan, A.R. ve Xie, J. L. (2000). Effects Of Perceived Power Of Supervisor On Subordinate Work Attitudes. Leadership and Organization Development Journal. 21(6): 319-328.
• Epitropaki, O. ve Martin, R. (2005). From Ideal to Real: A Longitudinal Study of The Role of Implicit Leadership Theories On Leader-Member Exchanges and Employee Outcomes. Journal of Applied Psychology. 90, 659-676.
• Erchul, W.P., Raven, B.H. ve Wilson, K.E. (2004). The Relationship Between Gender of Consultant and Social Power Perceptions within School Consultation. School Psychology Review. 33, 582-590.
• Erdoğan, B., Liden, R.C. ve Kramier, M.L. (2006). Justice and Leader-Member Exchange: The Moderating Role of Organizational Culture. Academy of Management Journal. 49(2), 395-406.
• Erkuş, A. (2011). Çok Boyutlu Lider-İzleyici Etkileşiminde Kişilik Özelliklerinin ve Güç Kaynaklarının Rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi. 25(1), 127-152.
• Ferris, G. R., Treadway, D. C., Perrewe, P. L., Brouer, R. L., Douglas, C. ve Lux, S. (2007). Political Skill in Organizations. Journal of Management. 33, 290-320.
• Ferris, Treadway D.C., Kolodinsky, R.W., Hochwarter, W.A., Kacmar, C.J., Douglas, C. ve Frink, C.C. (2005). Development and Validation of The Political Skill Inventory. Journal of Management. 31(1), 126-152.
• French, J. R. P. ve Raven, B. (1959). The Basis Of Power, In D. Cartwright (Ed.), Studies In Social Power (ss. 529-569). Ann Arbor, MI: University Of Michigan Press.
• Graen, G. B. ve Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-Based Approach to Leadership: Development of Leader-Member Exchange (LMX) Theory of Leadership Over 25 Years: Applying A Multi-Level Multi-Domain Perspective. Leadership Quarterly. 6(2), 219-247.
• Hackman, J. R. ve Oldham, G. R. (1980). Work Redesign. Addison-Wesley Publishing Company Reading. California: Massachusetts.
• Janssen, O., Yperen, N. ve Van, W., (2004). Employees’ Goal Orientations, The Quality of Leader-Member Exchange, and The Outcomes of Job Performance and Job Satisfaction. Academy of Management Journal. 47(3), 368-384.
• Judge, T.A., Heller, D. ve Klinger, R. (2008). The Dispositional Sources of Job Satisfaction: A Comparative Test. Applied Psychology: An International Review. 57(3), 361-372.
• Laird, M. D, Zboja, J. J. ve Ferris, G. R. (2012). Partial Mediation of The Political Skill-Reputation Relationship. Career Development International. 17, 557-582.
• Liden, R.C. ve Maslyn, J.M. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment Through Scale Development. Journal of Management. 24(1), 43-72.
• Meydan, C. H. (2010). Örgüt Kültürü, Örgütsel Güç ve Örgütsel Adalet Algılarının Bireyin İş Tatmini ve Örgüte Bağlılığa Üzerine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mintzberg, H. (1983). Power in and Around Organizations. Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
• Mittal, R. ve Elias, S. M. (2016). Social Power and Leadership in Cross-Cultural Context. Journal of Management Development. 35(1), 58-74.
• Pfeffer, J. (2010). Power Play. Harvard Business Review. July-August, 84-92.
• Phillips, A. S. ve Bedeian A. G. (1994). Leader-Follower Exchange Quality: The Role of Personal and Interpersonal Attributes. Academy of Management Journal. 37(4), 990-1001.
• Raven, B.H. (1965). Social Influence and Power. In I.D. Steiner, ve M. Fishbein (Eds.), Current Studies in Social Psychology ss. 371-382. New York: Holt, Rinehart, Winston.
• Raven, B.H. (1992). A Power/Interaction Model of Interpersonal Influence: French and Raven Thirty Years Later. Social Behavior and Personality. 7, 217-244.
• Raven, B.H. (1999). Influence, Power, Religion, and The Mechanisms of Social Control. Journal of Social Issues. 55(1), 161-186.
• Raven, B.H. (2001). Power/Interaction and Interpersonal Influence: Experimental Investigations and Case Studies. In A. Y. Lee-Chai & J. A. Bargh (Eds.), The Use and Abuse Of Power: Multiple Perspectives on The Causes of Corruption (ss. 217-240). Philadelphia, PA: Psychology Press.
• Raven, B.H. (2008). The Bases of Power and The Power/Interaction Model of Interpersonal Influence. Analyses of Social Issues and Public Policy. 8(1), 1-22.
• Raven, B.H., Schwarzwald, J. ve Koslowsky, M. (1998). Conceptualizing and Measuring A Power/Interaction Model Of Interperpersonal Influence. Journal Of Applied Social Psychology. 28: 307-332.
• Robbins, S. ve Judge, T. A. (2011). Organizational Behavior. (14th. Ed., Çev. Edt. İ. Erdem) New Jersey: Pearson Education. Prentive Hall, İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Russell, B. (1938). Power, A New Social Analysis. New York: W. W. Norton.
• Sargut, A. S. (2015). Kültürlerarası Farklılaşma Ve Yönetim. Ankara, İmge Kitabevi.
• Scandura, T.A. ve Graen, G. (1984). Moderating Effects of Initial Leader-Member Exchange Status on The Effects of A Leadership Intervention. Journal of Applied Psychology. 69, 428-436.
• TBB, (2017). Türkiye Bankalar Birliği. https://www.tbb.org.tr/tr Erişim Tarihi: 1 Mart 2017.
• Treadway, D. C., Hochwarter, W. A., Ferris, G. R., Kacmar, C. J., Douglas, C., Ammeter, A. P., and Buckley, M. R. (2004). Leader Political Skill and Employee Reactions. The Leadership Quarterly. 15: 493-513.
• Uhl-Bien, M. (2003). Relationship Development As A Key Ingredient For Leadership Development. In: S. Murphy and R. Riggio, (Ed). The Future Of Leadership Development. (ss. 129-147). Lawrence Erlbaum Associates. New Jersey.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2012). Okul Yöneticilerinin Kullandıkları Güç Kaynakları ile Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki. Kastamonu Eğitim Dergisi. 20(2), 385-402.
• Yürür, Ş. ve Keser, A. (2011). İşe Bağlı Gerginlik ile İş Tatmini İlişkisinde Duygusal Tükenmenin Aracı Rolü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 65(4), 165-194.
• Zigarmi, D., Roberts, T. P. ve Randolph, A.W. (2015). Employees’ Perceived Use of Leader Power and Implications for Affect and Work Intentions. Human Resource Development Quarterly. 26, 359-384.