Sağlık Çalışanlarında İş-Aile Yaşamı Çatışmasının Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 2, 667 - 695, 18.04.2021

Gökten Öngel , Günseli Gerni

https://doi.org/10.16951/atauniiibd.835754

Cited By: 5

Öz

Çalışmanın amacı yoğun çalışma temposu, düzensiz mesai saatleri, nöbetli çalışma sistemi, ağır çalışma şartları gibi iş-aile çatışmasını yoğun olarak yaşama ihtimali bulunan sağlık çalışanlarının, iş-aile çatışmasının örgütsel bağlılık, iş doyumu ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisinin belirlenmesini sağlamaktır. Çalışmanın araştırma sorusu "İş aile çatışmasının örgütsel bağlılık ve iş doyumu üzerinden işten ayrılma niyetine etkisi bulunmakta mıdır?" olarak belirlenmiştir. Çalışma yöntemi olarak tesadüfi örneklem metodu ile seçilen sağlık çalışanları üzerinde bir anket uygulaması yapılmıştır. Rastgele örnekleme yöntemi ile yaklaşık 2.000 çalışana anket ulaştırılmış olup, yüz yüze görüşme ve posta yoluyla elde edilen ve tam doldurulan anketlerin sayısı 461 adet olarak belirlenmiştir. SPSS 21 programına aktarılan verilerin analizi, katılımcıların demografik özellikleri tespit edildikten sonra Smart PLS 3.0 programı ile yapısal eşitlik modeli üzerinden gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler ışığında; iş-aile yaşam çatışmasının duygusal bağlılık ve devam bağlılığı üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Aynı şekilde, iş – aile yaşam çatışmasının iş doyumu üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

iş aile yaşamı çatışması, örgütsel bağlılık, iş doyumu, işten ayrılma niyeti

Effects of Work-Family Conflict of Health Workers on Organizational Commitment, Job Satisfaction and Intention to Leave

Öz

Kaynakça

• Akbolat, M., Kahraman, G. ve Öztürk, T. (2016), Sağlık Çalışanlarının İş Yaşamında Karşılaştıkları İş-Aile Çatışması Örgütsel Bağlılıklarını Etkiler mi?: Sakarya İli Örneği, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi,19(2), 153-169.
• Aktaş, H. ve Gürkan, G. Ç. (2015), İş-Aile ve Aile-İş Çatışması İle Bireysel Performans Etkileşiminde Meslekî Bağlılığın Aracı Rolü: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16 (2), 139-154.
• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1996), Affective, Continuance, and Normative Commitment to the Organization: An Examination of Construct Validity, Journal Of Vocatıonal Behavıor 49, 252–276.
• Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1993), Organizational Commitment: Evidence of Career Stage Effects?, Journal of Business Research, 26(1), 49-61.
• Anafarta, N. (2011), The Relationship Between Work-Family Conflict and Job Satisfaction:A Structural Equation Modeling (SEM) Approach, International Journal of Business and Management, Vol. 6, No. 4, 168-177.
• Benli, A., Yenihan, B. ve Öner, M. (2016), Aile Hekimlerinin İş Tatmin Düzeyleri ile Yaşadıkları İş-Aile Çatışması Seviyeleri Arasındaki İlişki: Kocaeli Örneği, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 14, Sayı 27, 415-431.
• Benligiray, S. ve Sönmez, H. (2012), Analysis of Organizational Commitment And Work–Family C onflict in View of Doctors And Nurses, The International Journal of Human Resource Management, Vol. 23, No. 18, Ekim 3890–3905.
• Chen, I. H., Brown, R., Bowers, B. J. ve Chang, W. Y. (2015), Work‐To‐Family Conflict as A Mediator of the Relationship Between Job Satisfaction and Turnover Intention, Journal of advanced nursing, 71(10), 2350-2363.
• Chin, W. W. (2001), PLS-Graph User’s Guide Version 3.0. Houston, Texas: C. T. Bauer College of Business, University of Houston. Cohen, A. ve Liani, E. (2009), Work-Family Conflict Among Female Employees in Israeli Hospitals, Personnel Review, Vol. 38 No. 2, 124-141.
• Cote, S. ve Morgan, L. M. (2002), A Longitudinal Analysis of the Association Between Emotion Regulation, Job Satisfaction, and Intentions to Quit, Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(8), 947-962.
• Çarıkçı, İ. H., ve Çelikkol, Ö. (2009), İş-Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 153-170.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2009), Aile-İş Çatışması, İş Stresi ve Örgütsel Sadakatin İş Performansına Etkisi: Savunma Sektöründe Ampirik Bir Çalışma, Savunma Bilimleri Dergisi,8(2):217-245.
• Çınar, Ö. ve Yeşil, S. (2016), Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Desteğin Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisini İnceleyen Bir Yapısal Eşitlik Model-Önerisi, International Journal of Social Sciences and Education Research, Volume: 2(1), 286-301.
• Dai, Y., Zhuang, W.L. ve Huanc, T.C. (2019), Engage or Quit? The Moderating Role of Abusive Supervision Between Resilience, Intention to Leave and Work Engagement, Tourism Management 70, 69–77.
• Dursun S. ve İştar, E. (2014), Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 3, 127-137.
• Efeoğlu, İ.E. ve Özgen, H. (2007), İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, 2007, 237-254.
• Elangovan, A.R. (2001), Causal Ordering of Stress, Satisfaction and Commitment, and Intension to Quit: A Structural Equations Analysis, Leadership and Organization Development Journal, 22(4): 159–65.
• Erdirençelebi, M. ve Ertürk, E. (2018), Çalışanların Örgütsel Yalnızlık Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 603-618.
• Fornell, C., Larcker, DF. (1981), Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Gina, M. B. ve Frone, M.R. (2005), Work-Family Conflict, Barlng Julian (Eds.), Handbook of Work Stress, Sage Publications, ABD. 113-147.
• Hackett, R. D., Bycio, P. ve Hausdorf, P. A. (1994), Further Assessments of Meyer and Allen's (1991) Three-Component Model of Organizational Commitment, Journal Of Applied Psychology, 79(1), 15 -23.
• Hanif, F. ve Naqvi, S. M. M. R. (2014), Analysis of Work Family Conflict in View of Nurses, in Health Sector of Pakistan, International Journal of Gender and Women’s Studies, Vol. 2, No. 4, 103-116.
• Ingram, T.N. ve Lee, K.S. (1990), Sales Force Commitment and Turnover, Industrial Marketing Management, 19(2): 149–54.
• Karabay, M. E. (2015), Sağlık Personelinin İş Stresi, İş- Aile Çatışması ve İş-Aile-Hayat Tatminlerine Yönelik Algılarının İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt:13, Sayı:26, 113-134.
• Karatepe, O. M. ve Bekteshi. L. (2008), Antecedents and Outcomes of Work–Family Facilitation and Family–Work Facilitation Among Frontline Hotel Employees, International Journal Of Hospitality Management 27, 517–528.
• Karip, E. (2003), Çatışma Yönetimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Kılıç, K. C., Efeoğlu, İ. E., Mimaroğlu, H. ve Özgen, H. (2008), Adana İli’ndeki Özel Sağlık Merkezlerinde Çalışan Personelin İş-Aile Yaşam Çatışmasının Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu ve İş Stresine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, 241-254.
• Lee-Peng, Ng., Kuar, L.S. ve Cheng, W.H. (2016), Influence of Work-Family Conflict and Work-Family Positive Spillover on Healthcare Professionals’ Job Satisfaction, Business Management Dynamics, Vol.5, No.11, 01-15.
• Loi, R., Hang-Yue, N. ve Folay, S. (2006), Linking Employees’ Justice Perceptions to Organizational Commitment and Intention to Leave: the Mediating Role of Perceived Organizational Support, Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol:79, 101-120. Luthans, F. (1992), Organisational Behaviour (6th Edition). New York, McGraw-Hill.
• Meyer, J. P. ve Herscovitch, L. (2001), Commitment in the Workplace: Toward A General Model, Human Resource Management Review, 11(3), 299-326.
• Kleijnen, M., Ruyter, K. D., Wetzels, M. (2007), An Assessment of Value Creation in Mobile Service Delivery and the Moderating Role of Time Consciousness, Journal of Retailing 83, 33–46.
• Naumann, E. (1993), Antecedents and Consequences of Satisfaction and Commitment among Expatriate Managers, Group & Organization Management, 18(2), 153–187.
• Nayeri, N. D., Forooshani, Z. S. D. ve Arabloo, J. (2018), The Study of Work-Family Conflict and Job Satisfaction Among Nurses' State Hospitals in Tehran City, Electronic Physician, Volume: 10, Issue: 5, 6864-6867.
• Netemeyer, R.G., Boles, J.S. ve Mcmurrian, R. (1996), Development and Validation of Work-Family Conflict and Family-Work Conflict Scales, Journal of Applied Psychology, 80.
• Nohe, C. ve Sonntag, K. (2014), Work–Family Conflict, Social Support, and Turnover Intentions: A Longitudinal Study, Journal Of Vocational Behavior, 85(1), 1-12.
• Nunnally, J. C. (1978), Psychometric Theory (2nd Ed.). New York: McGraw-Hill.
• Obstroff, C. (1992), The Relationship Between Satisfaction, Attitudes and Performance: An Organizational-Level Analysis, Journal of Applied Psychology, Vol:77, 963- 974.
• Özdevecioğlu, M. ve Doruk, N. Ç. (2009), Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:33, 69-99.
• Patel, C.J., Beekhan, A., Paruk, Z., Ramgoon, S. (2008), Work-Family Conflict, Job Satisfaction and Spousal Support: An Exploratory Study of Nurses, Experience, Curationis, 38-44.
• Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Podsakoff, N.P. ve Lee, J.-Y. (2003), Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies, Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., ve Boulian, P. V. (1974), Organizational Commitment, Job Satisfaction, and Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603–609.
• Rusbult, C.E., Farrell, D., Rogers, G. ve Mađnous, A.G. (1988), Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, Loyalty and Neglect: An Integrative Model of Responses to Decline Job Satisfaction, Academy of Management Journal, 31(3), 599-627.
• Sagar, J.K. (1990), How to Retain Salespeople, Industrial Marketing Management, 19(2): 155–66.
• Sökmen, A. ve Şimşek, T. (2017), Örgütsel Bağlılık, Örgütle Özdeşleşme, Stres ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma, İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 606-620.
• Spector, P. E. (2016), Job Satisfaction:Application, Assessment, Causes, and Consequences, Saga Publications.
• Taber, T.D. ve Alliger, G.M. (1995), A Task-Level Assessment of Job Satisfaction, Journal of Organisational Behaviour, 16, 2, 101-121.
• Tenenhaus, M. (2008), Component-based Structural Equation Modelling, Total Quality Management, 19:7-8, 871-886.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005), Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Weiss, D. J. , Dawis, R. V. England, G. W. ve Lofquist, L. H. (1967), Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Vol. 22, Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, Minneapolis: University of Minnesota, Industrial Relations Center.
• Yang, C. L., Hwang, M. ve Chen, Y. C. (2011), An Empirical Study of the Existence, Relatedness and Growth (ERG) Theory in Consumers Selection of Mobile Value-Added Services, African Journal Of Business Management, 5(19), 7885-7886.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yousef, D. A. (2003), Validating the Dimensionality of Porter et al.’s Measurement of Organizational Commitment in a non-Western Culture Setting, International Journal of Human Resource Management 14:6, 1067–1079.
• Zincirkıran, M.. (2013), İşkoliklik ile İş-Aile Çatışması İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi: Sağlık İşletmelerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zulfiquar A., Kundi G. M., Qureshi Q. A., Khan N., Akhtar R. ve Khan M. Y. S. (2014), Evaluating the Relationship between Work-Family Conflict and Organizational commitment (A Survey of Nursing Staff in Public Sector Hospitals of District Bhakkar, Pakistan), Public Policy and Administration Research 4(3): 2014, 58-63.