Parody of a Folk Story, a Hero Out of Context: Asri Kerem

Yıl 2019, Sayı: 66, 237 - 260, 15.09.2019

Ahmet Özgür Güvenç

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4186

Öz

Parody is a literary process which aims to transform a text into comic form. In this process the importance is not to transform the style of the writer but the subject of the literary text. Because in the parody the essential aim is reinterpret the current subject with a humorous style. On the other hand, the reader should underestimate the works which is subjected to parody. It’s possible to see many parodic works during Republic period Turkish literature. Between these there are examples which can be contact to general and specific parody genres. Asrî Kerem which was written by Orhan Seyfi Orhon is a parodic version of famous folk story Kerem ile Aslı. This literary work which was written as a response to the states interfering attitude towards to folk tales, we see Kerem’s trials in the face of modern world. The starting point of the criticism is the circular published on 11.05.1937 by the Ministry of Internal Affairs. In the circular, the importance of public books has been pointed out in order to people internalize the core values of the republic and transfer of these values to new generation in a truthfully way. In this context, it is stated that folk narratives should be rewritten by including national elements and Republican values. In line with this demand, all relevant persons and institutions were invited to the task. In the ongoing process, many authors and publishers who had ideological tendencies attributed to this invitation. Thus, many folk narratives have been rewritten and presented to the taste of readers from all sides. Kerem as a story hero was brought out of his context and converted into official form had a humorous qualification because of the disharmonies that he encountered in 1930’s. In this article we will compare main text with transformed text and try to find which conventional elements were used as parodic figures in the parodic narrative. Another point emphasized in the study is how the hero is modernized. In addition, it will be emphasized which elements are added to the modern narrative universe and which elements are highlighted in the narrative.

Anahtar Kelimeler

Parody, Humour, Rewrite, Folk Story, Kerem ile Aslı.

Bir Halk Hikâyesi Parodisi, Bağlamından Kopan Bir Kahraman: Asrî Kerem

Öz

Parodi, kısa tanımıyla, önceki metnin komik bir şekle dönüştürülmesidir. Yeni metni hazırlayan kişinin niyeti, ortaya konan metnin parodi olup olmadığının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Çünkü parodide asıl mesele, önceki metnin mizah yapma gayesiyle yeniden yorumlanmasıdır. Diğer taraftan okurun da parodisi yapılan metni algılaması gerekir. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında birçok parodi örneğine rastlamak mümkündür. Bunların arasında geleneksel anlatılarla ilişkilendirilebilecek genel ve özel parodi türünde numuneler vardır. Orhan Seyfi Orhon’un kaleme aldığı “Asrî Kerem” bu örneklerden biridir. Ünlü halk hikâyesi “Kerem ile Aslı”nın parodisi olan eser, devletin halk anlatılarına müdahalesini eleştirmek amacıyla ortaya konmuştur. Eserde, Kerem’in modern dünyayla sınavı gözler önüne serilmiştir. Eleştirinin çıkış noktası, “Dâhiliye Vekâleti Matbuat Umum Müdürlüğü” tarafından 11.05.1937 tarihinde yayınlanan tamimdir. Tamimde Cumhuriyet’in temel değerlerini halkın özümsemesi ve bu değerlerin yeni nesle sağlıklı bir şekilde aktarılması amacıyla halk kitaplarının önemine dikkat çekilmiş, toplumun ilgi gösterdiği halk anlatılarının millî unsurlar ve Cumhuriyet’in temel değerleriyle donatılarak yeniden kaleme alınmasının gerekliliği belirtilmiş ve bu hususta ilgili kişi ve kurumlar göreve davet edilmiştir. Devam eden süreçte ideolojik eğilimleri olan birçok yazar ve yayınevi bu davete icabet emiştir. Böylelikle birçok halk anlatısı yeniden yazılarak yediden yetmişe her kesimden okurun zevkine sunulmuştur. Bağlamından koparılarak resmî makamların istediği forma dönüştürülen Kerem’in 1930’lu yıllardaki macerası uyumsuzluklarla dolu olduğu için gülünçtür. Bu çalışmada asıl metinle parodi formuna dönüştürülmüş metin karşılaştırılarak geleneksel anlatının hangi dinamiklerinin parodi malzemesi olarak kullanıldığı ve anlatının başkahramanının hangi yönleriyle modernleştirildiği tespit edilecektir. Ayrıca kurgulanan modern anlatı evrenine gerçeğe dair hangi unsurların eklemlendiği ve anlatıda hangi unsurların öne çıkarıldığı gözler önüne serilecektir.  

Anahtar Kelimeler

Parodi, Mizah, Yeniden Yazım, Halk Hikâyesi, Kerem ile Aslı.

Kaynakça

• Aksel, Malik (2010). Anadolu Halk Resimleri, (yay. Haz. Beşir Ayvazoğlu). İstanbul: Kapı Yayınları, Aktulum, Kubilay (2004). Parçalılık/Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yayınevi. Aktulum, Kubilay (2007). Metinlerarası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınevi. Alpin, Hakan (2006). Çizgiroman Ansiklopedisi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. Atay, Falih Rıfkı (2004). Çankaya. İstanbul: Pozitif Yayınları. Baldick, Chris (2001). The Concise Oxford Dictionary of Literary. New York: Oxford University Press. Balibeyoğlu, Lâlifer (1997). “Büyük Türk Astronomu: Uluğ Bey”, Bilig, S.6, s.158-164. Balkaya, Adem (2014). “Halk Anlatılarında Kuyunun İşlevselliği Üzerine Bir Okuma”. Millî Folklor, S.102, s.53-64 Başgöz, İlhan (2012). Türkülü Aşk Hikâyeleri Bir Gösterim Olarak. İstanbul: Pan Yayıncılık. Batu, Salâhattin-A. Adnan Saygun (1953). Kerem, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. Boratav, Pertev Naili (2002). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, (Yay. Haz. Sabri Koz). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. Buzpınar, Ş. Tufan (2009). “Sayyâdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.36, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1992. Can, Şefik (1997). Klasik Yunan Mitolojisi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. Cuddon, J. A (1999). Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Penguin Books. Cumhuriyet Gazetesi, 03.09.1929. Dentith, Simon (2000), Parody, New York: Routledge. Doğan, Mehmet (2008). Doğan Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Pınar Yayınları. Duymaz, Ali (2001). Kerem ile Aslı Hikâyesi Üzerine Mukayeseli Bir Araştırma, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Ecevit, Yıldız (2004). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları. Elçin, Şükrü (1997). Halk Edebiyatı Araştırmaları 2. Ankara: Akçağ Yayınları. Güloğul, Faruk Rıza (1937). Halk Kitaplarına Dair. İstanbul: Bozkurt Matbaası. Güneş, Mehmet (2014). “Mehlika Sultan’dan ‘Masal’a Yedi Doğulu Gencin Batı’yla İmtihanı”. Künye, S.4, s. 52-56 Kaplan, Mehmet (1998). Şiir Tahlilleri 2 (Cumhuriyet Devri Türk Şiiri). İstanbul: Dergâh Yayınları. Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları. Kudret, Cevdet (2004). Karagöz I. Cilt, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Kunt, Bekir Sıtkı (1940). Arzu ile Kanber. Ankara: Alâeddin Kıral Basımevi. Lewis, Geoffrey (2016). Trajik Başarı Türk Dil Reformu, (Çev. Mehmet Fatih Uslu). İstanbul: Çeviribilim Yayınları. McArthur, Tom (1992). The Oxford Companion to the English Language. New York: Oxford University Press. Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları. [Orhon], Orhan Seyfi (1938). Asrî Kerem. İstanbul: Bilgi Matbaası. Öner, Haluk (2017). “Bir İstanbul Mekânı Vapur ve Türk Edebiyatı”, Sosyal Bilimler Dergisi, S.11, s.209-219. Öztan, Güven Gürkan (2013). Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Öztürk, İsa (2009). Kerem ile Aslı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Rose, A. Margaret (2016). Parodi: Antik, Modern ve Postmodern, (Çev. Cansu Dikme). Ankara: Hece Yayınları. Saussey, Edmond (1952). Türk Halk Edebiyatı, (Çev. İlhan Başgöz). Ankara: Emek Basım-Yayımevi. Sipahioğlu, Ahmet (2007). “Bir Kimlik: Cemal Nadir”, YEDİ Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, S.1, s.66-71. Toprak, Zafer (2017). Türkiye’de Yeni Hayat İnkılap ve Travma 1908-1928. İstanbul: Doğan Kitap. Tosun, Çiler Buket ve Arda Can Özsu (2014). “Cumhuriyet Döneminin Art Deco Mobilya Tasarımları: Selahattin Refik Sırmalı ve Atatürk’ün Çalışma Odası”. Ankara Araştırmaları Dergisi, S.2, s.216-235. Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005. İnternet Kaynakçası URL 1: http://www.uludaginfo.com/uludag-tarih/ (erişim tarihi: 06.05.2018) URL 2: https://www.biyografi.net.tr/izzet-melih-devrim-kimdir/ (erişim tari