Reflections of Propaganda of Bolşevizm and Ittihatçilik in Grand National Assembly of Turkey Made by the Governments of Damat Ferit Pasha against National Struggle

Yıl 2019, Sayı: 66, 693 - 712, 15.09.2019

Onur Semiz Betül Aslan

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4220

Öz

Abstract

This article discusses İttihatçılık and propaganda of Bolshevism made by the government of Damat Ferit Pasha to reduce public's support against National struggle and how is reflected these propaganda's to Grand National Assembly of Turkey. In this way, it is aimed to help to better understand and evaluate the National Struggle period. The government of Damat Ferit both by using declining reputation of the committee of union and Progress in the public opinion and community opinion and by taking advantage of the rapprochement of the leaders of the National Struggle with Soviet Russia and by making accusations that the activities carried out in Anatolia were Union and Bolshevism tried to negatively affected the perception of people against national movement. While carrying out propaganda activities in this direction, it received support from various media, some societies and Allied States. These propaganda activities carried out by the governments of Damat Ferit Pasha in Turkey Grand National Assembly has been raised in the various sessions, and was made discussions about measures which will be take and on negotiations on the destruction that will give and give to the National Struggle.

Anahtar Kelimeler

Propaganda, Damat Ferit Pasha, İttihatçılık, Bolshevism, Turkey Grand National Assembly

Damat Ferit Paşa Hükümetleri Tarafından Millî Mücadele Aleyhinde Yapılan İttihatçılık ve Bolşeviklik Propagandasının Türkiye Büyük Millet Meclisindeki Yansımaları

Öz

Öz

Bu makale, Damat Ferit Paşa Hükümetleri tarafından halkın Milli Mücadele’ye karşı desteğini azaltmak için yapılan İttihatçılık ve Bolşeviklik propagandasını ve bu söz konusu propagandaların Türkiye Büyük Millet Meclisine nasıl yansıdığını konu edinmiştir. Bu sayede Milli Mücadele döneminin daha iyi anlaşılmasına ve değerlendirilmesine yardımcı olmak amaçlanmıştır. Damat Ferit Paşa Hükümetleri, hem İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kamuoyunda ve halk nazarında düşen itibarını kullanarak, hem de Sovyet Rusya ile Milli Mücadele’yi yönetenlerin yakınlaşmasını fırsat bilerek, Anadolu’da yürütülen faaliyetlerin İttihatçılık ve Bolşeviklik olduğu yönünde ithamlarda da bulunmak suretiyle halkın milli harekete karşı bakışını olumsuz yönde etkilemeye çalışmıştır. Bu yönde propaganda faaliyetlerini yürütürken, çeşitli basın organlarından, bazı cemiyetlerden ve İtilaf Devletlerinden de destek görmüştür. Damat Ferit Paşa Hükümetleri tarafından yapılan bu propaganda faaliyetleri Türkiye Büyük Millet Meclisinin çeşitli oturumlarında gündeme getirilmiş, Milli Mücadele’ye verdiği ve vereceği tahribat üzerinde görüşmeler ile alınacak önlemler hakkında tartışmalar yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Propaganda, Damat Ferit Paşa, İttihatçılık, Bolşeviklik, Türkiye Büyük Millet Meclisi

Kaynakça

• A. Resmi Yayınlar Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (24 Nisan 1920), Devre: I, Cilt: I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (25 Nisan 1920), Devre: I, Cilt: I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (11 Mayıs 1920), Devre: I, Cilt: I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (15 Mayıs 1920), Devre: I, Cilt: I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (22 Mayıs 1920), Devre: I, Cilt: II. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (14 Ağustos 1920), Devre: I, Cilt: III. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (30 Eylül 1920), Devre: I, Cilt: IV. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, (22 Kasım 1920), Devre: I, Cilt: VI. B. Gazeteler Alemdar Takvim-i Vakayi
• C. Kitap ve Makaleler Akandere, Osman, Polat, Hasan Ali, Damat Ferit Paşa Hükümetlerinin Milli Mücadele Karşıtı Faaliyetleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2011. Akandere, Osman, “Damat Ferit Paşa Hükümetleri Döneminde Kuva-yı Milliye Hareketine Yöneltilen İthamlar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.16, 1-33. Akşin, Sina, Damat Ferit Paşa Hükümetleri ve Milli Mücadele, I, (2. Baskı), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2004. Akyüz, Yahya, Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu 1919-1922, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1975. Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk-Söylev 1919-1920, I-III, (4. Baskı), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999. Avşar, Servet, Milli Mücadele’de Propaganda Faaliyetleri (1918-1923), (Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Isparta, 2010. Aydın, Mesut, “Milli Mücadele Dönemi’nde Anadolu’ya Giriş ve Çıkışları Kontrol Altında Tutan Kuruluşlar”, Atatürk Yolu Dergisi, Yıl: 3, 5, Ankara, 1990, 21-47. Bayar, Celal, Ben De Yazdım, VII, Sabah Kitapları. Belen, Fahri, Türk Kurtuluş Savaşı, (1. Baskı), Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2014. Brown, J.A.C., Beyin Yıkama, (çev. Behzat Tanç), Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1973. Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, (ed. Osman Selim Kocahanoğlu), Temel Yayınları, İstanbul, 2000. Cebesoy, Ali Fuat, Bilinmeyen Hatıralar: Kuva-yı Milliye ve Cumhuriyet Devrimleri, (Haz: Osman Selim Kocahanoğlu), Temel Yayınları, İstanbul, 2001. Demirbaş, Osman, İttihat Ve Terakki Cemiyeti Ve Milli Mücadele, (İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1999. Dönmez, Cengiz, Milli Mücadele’ye Karşı Bir Cemiyet: İngiliz Muhipleri Cemiyeti, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1999. Goloğlu, Mahmut, 3. Meşrutiyet, (1. Baskı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010. Karaaslan, Halis, Milli Mücadele Döneminde İç isyanların Çıkışında Dini Faaliyet ve Propagandanın Rolü, (Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), İzmir, 1997. Karabekir, Kazım, Gizli Harp İstihbarat, (Haz: Emrullah Tekin), Kamer Yayınları, İstanbul, 1998. Kısıklı, Emine, “Milli Mücadele Başlangıcında, Mustafa Kemal Paşa’nın Milli Hareketi, İttihat Ve Terakki Faaliyetlerinden Uzak Tutma Teşebbüsleri”, Atatürk Yolu Dergisi, III, 5, Ankara, 1990, s. 109-127. Kocaoğlu, Bünyamin, Mütarekede İttihatçılık: İttihat ve Terakki Fırkası’nın Dağılması (1918-1920), (ed. Osman Selim Kocahanoğlu), Temel Yayınları, İstanbul, 2006. Kutay, Cemal, Siyasi Mahkûmlar Adası: Malta, (neş. Mustafa Unan), Tarih Yayınları Müessesi, İstanbul. Küçükoğlu, Bayram, Milli Mücadele Sürecinde Uygulanan Propaganda Yöntemleri ve Atatürk’ün Propaganda Kişiliği, (Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Diyarbakır, 2005. Jaeschke, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1970. Jaeschke, Gotthard, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, (çev. Cemal Köprülü), (3. Tıpkı Basım), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2011. Özkan, Hülya, Damat Ferit Paşa Hükümetleri ve Milli Mücadele Karşıtı Faaliyetleri, (4 Mart 1919-16 Ekim 1920), Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1994. Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, I-III, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1995. Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, I, (9-10. Baskı), Kastaş Yayınları, 2004. Sun Tzu, Savaş Sanatı, (çev. Sibel Özbudun), Anahtar Kitapları Yayınevi, İstanbul, 1996. Tevetoğlu, Fethi, “Atatürk- İttihat ve Terakki”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, V, 15, 1989, 613-623. Toparlı, Recep, 4 Eylül Sivas Kongresi Tutanakları: Ek Belgeleriyle, Buruciye Yayınları, Sivas. Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler: Mütareke Dönemi, II, (2. Basım), İletişim Yayınları. Tunç, Salih, İşgal Döneminde İstanbul Basını (1918-1922), (İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1999. Qualter, Terence H., “Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi”, (çev. Ünsal Oskay), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, XXXV, 1-4, Ankara, 1992, s.279. Zürcher, Erik Jan, Milli Mücadelede İttihatçılık, (çev. Nüzhet Salihoğlu), (3. Baskı), İletişim Yayınları, İstanbul, 2005.