Türkiye ve Kazakistan’da 5. Sınıfta Okutulan Türkçe, Kazak Edebiyatı, Rus Dili ve Edebiyatı Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 70, 607 - 619, 20.01.2021

Akbota Kanagatova Mahmut Arslan

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4426

Öz

Bu araştırmanın amacı, Kazakistan Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından onaylanmış 5. sınıf düzeyinde okutulmakta olan Kazak Edebiyatı ve Rus Dili ve Edebiyatı ders kitapları ile Millî Eğitim Bakanlığı Türkçe ders kitabındaki metinlerin hangi değerleri ilettiğini tespit etmek, bundan hareketle nasıl bir insan tipinin yetiştirilmek istendiğini ortaya koymak, varsa eksiklerin neler olduğunu ve en önemlisi de bu eksikliklere yönelik nasıl çözümler geliştirebileceğine dair öneriler sunmaktır. Çalışmada kitaplardaki metinlerin tümü incelenerek, değerlerin yer aldığı cümlelere ilişkin örnek alıntılara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda ilgili ders kitaplarında 33 farklı değere ulaşılmıştır. Bu değerler bireysel, millî, evrensel, dinî olmak üzere dört ana başlıkta toplanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Alan yazında, ders kitaplarının değerler açısından incelemesine yönelik çeşitli çalışmalar olmasına rağmen Kazakistan ortaokul seviyesinde ders kitaplarının incelenmesi daha önce yapılmamıştır. Bu açıdan bu çalışma önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitabı, Kazak Edebiyatı, Rus Dili ve Edebiyatı, değerler, değerler eğitimi, ders kitabı

INVESTIGATING THE TEXTS IN TURKISH, KAZAKH LITERATURE, RUSSIAN LANGUAGE AND LITERATURE COURSE BOOKS LECTURED IN THE 5TH GRADE IN TURKEY AND KAZAKHSTAN IN TERMS OF VALUES

Öz

The purpose of this research was to determine the values conveyed by the texts in Ministry of National Education’s Turkish course book and Kazakh Literature and Russian Language and Literature course books lectured at the 5th grade as being approved by Kazakhstan Education and Science Ministry, to reveal what type of a person was required to be trained, and to specify the deficiencies and most importantly, to offer suggestions related to the solutions of these deficiencies. In the study, all the texts in the course books were analyzed, and sample quotations related to the sentences indicating the values were included. 33 values were obtained from the Related course books. from At the end of the research, different values possible to be collected under four main titles in the course books were obtained. These values were gathered under four main titles including the individual, national, universal and religious values. Qualitative research method was used in the research. Although there were studies carried out on investigating the course books in terms of values in the literature, investigating the course books at Kazakhstan secondary education grade and comparing these with the same Turkish course books in Turkey was not previously carried out. In this respect, this study was remarkable. 

Anahtar Kelimeler

Turkish, Kazakh literature, Russian language and literature, values education, 5th grade course book

Kaynakça

• Ağın Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, E., Üstün, E. (2017). Ortaokul Türkçe 5. Sınıf Ders Kitabı. İstanbul: Bilnet Matbaacılık, Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları.
• Aktanova, A.S., Jündibaeva, A.K. (2017). Kazak Adebieti. Almatı: Atamura Yayınları.
• Janpeys, U.A., Ozekbaeva, N.A. (2017). Russkiy yazık i literatura Çast’ 1 Almatı: Atamura Yayınları.
• Janpeys, U.A., Ozekbaeva, N.A. (2017). Russkiy yazık i literatura Çast’ 2 Almatı: Atamura Yayınları.
• Aktepe, V. ve Tahiroğlu, M. (2016). Değerler Eğitimi Yaklaşımları ve Etkinlik Örnekleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 42, p. 361 – 384.
• Akyol, Ş. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Sevgi Temasının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Aral, D. (2008). Millî Eğitim Bakanlığının Hazırladığı 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Değerler Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Atalay, B. (2011). Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım Ders Kitaplarındaki Halk Edebiyatı Metinlerinde Yer Alan Değerler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Başaranol, V. (2017). Ortaöğretim İngilizce Ders Kitaplarının Temel Değerler Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Başci, Z. (2012). Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Eğitiminin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi (Erzurum Örneği). Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum
• Birkan, G.Z. (2016). Kutadgu Bilig’de Değerler Öğretimi. Yüksek Lisans tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya
• Bulut, M. ve Orhan, S. (2012). Türkçe-Edebiyat Ders Kitaplarının Dil ve Kültür Aktarımındaki Rolü ve Önemi Üzerine Bir İnceleme. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 297-311.
• Çapoğlu, E. (2014). Ortaokul 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiirlerde Yer Alan Değerler. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çayır Çevik, Y. (2014). Türkçe Öğretim Programlarında Değerler ve Dede Korkut Hikâyeleri’nin Değerler Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim. 173, 39-49.
• Ekinci Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011) MEB 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 6(2) , 413-424.
• Çırak, G., Şahin, D. B., Özberk, E. B., Eriş, H. M. (2014). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities IV/1, 83-95.
• Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 75-102.
• Eskimen, A. D. (2016). Edebıyat (9-12) Ders Kitapları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma: Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri Örneği, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 38-61.
• Gül, M. (2017). Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin (5. Sınıf) Değerler Eğitimi Yaklaşımıyla İncelenmesi, Erciyes Journal of Education, 1(1), 59-78.
• Güven, A.Z. (2014). Değerler Eğitimi ve Türkçe Derslerinde Değerlerin Kullanımı. Konya: Palet Yayınları.
• Hökelekli, H. (2011) Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kaliyeva, A. (2015). Türkçe ve İngilizce Ders Kitaplarında Değerler Eğitimi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kaplankıran, İ. (2016). Kazakistan’daki 7. Sınıf Ana Dili Öğretimi Üzerine. Diyalektolog Ağız Araştırmaları Dergisi, 12, 65 – 80.
• Kasapoğlu, H. (2013). Okulda Değer Eğitimi ve Hikâyeler. Millî Eğitim, 198, 97-109.
• Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2016). Ahlak Değerler ve Eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları.
• Koç, M. (2013). 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi. (1981 ve 2006 Türkçe Öğretim Programlarına Göre Hazırlanan Ders Kitapları) Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çakıcı, E. (2013). Türk Edebiyatı Dersinin Öğretiminde Değerler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 41-57.
• MEB. (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar), Ankara: MEB Yayınları.
• Özbay, M.(2015). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri, (8. bs.) Öncü Basımevi, Ankara
• Padem, S. ve Aktan, O. (2014). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Değerlerin İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4( 2), 5-24.
• Pilav, S., Demir, H.A., Demir, H. (2015). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerinin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim, 206, 16-29.
• Somuncu, S. (2008). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Edebî Metinlerin Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Afyonkarahisar.
• Şen, Ü. (2007). Millî Eğitim Bakanlığının 2005 Yılında Tavsiye Ettiği 100 Temel Eser Yoluyla Türkçe Eğitiminde Değerler Öğretimi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şen, Ü. (2008). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi, Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu. KKTC 763-779.
• Tulumcu, F. ve Tulumcu, F. (2015). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Programlarında Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 535-560.
• Turan, R. ve Ulusoy, K. (2014). Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Türk Dil Kurumu. (2018). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim: 31.05.2018, http://www.tdk.gov.tr
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2012). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi
• Ülken, H.Z. (2016). Bilgi ve Değer. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi. Eğitimde Yeni Ufuklar. Akçağ Yayınları, Ankara.
• Yaman, H., Taflan, S., Çolak, S. (2009) İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 7, 18, 107-120.
• Yılar, R. (2016). İlettiği Değerler Açısından İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler Üzerinde İncelemeler, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 490-506
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemi, Ankara: Seçki Yayıncılık.
• Yılmaz, F. (2015). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’nin Değer Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yilmaz, O., Yakar, Y. M., Arslan, M. A., Safranova, L., Satbay, G. (2017). Ortaokul Ders Kitaplarındaki Kurgusal Metinlerlerden Hareketle Değerler Analizi: Türkiye ve Kazakistan Örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2694-2710
• Zavalsız, Y.S. (2014). Değerler Eğitimi. İstanbul: Ensar Yayınları.