Shusha city of Azerbaijan on historical maps (1802-1901)

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1 - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 290 - 303, 31.05.2022

Elnur Neciyev , Günay Nəciyeva

Öz

Garabagh is one of the ancient historic provinces of Azerbaijan. In all the previous
historical periods, Garabagh (its plain and mountainous parts) was an indivisable naturalgeographic region of Azerbaijan, and it supplemented Azerbaijan as a historical district with
its economic and political development, similar traditions, life style and social conditions.
Shusha, in turn, is the most important center of this historical region. In the article, we tried to
study the history of the city of Shusha, the center of Garabagh on the basis of maps published
in 1802-1901. As we know, Shusha has been the administrative-political and cultural center
of Garabagh since its construction in 1752. The rich music culture of the Azerbaijani people
has been formed in this city. Research proves that the real inhabitants of Shusha have always
been Azerbaijani Turks. There is no doubt that Shusha, the center of Garabagh, is a historical
city of Azerbaijan. However, the maps we present are important in terms of showing more
clearly that the name of the city is Shusha in historical sources, including maps, and not
Shushi, as distorted by the Armenians.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Garabagh, Shusha, Russian Empire.

Azərbaycanın Şuşa şəhəri tarixi xəritələrdə (1802-1901-ci illər)

Öz

Qarabağ Azərbaycanın ən qədim tarixi vilayətlərindən biridir. Ümumiyyətlə, Qarabağ
(onun həm aran, həm dağlıq hissələri) özünün bütün əvvəlki tarixi dövrlərində Azərbaycanın
vahid təbii-coğrafi regionu kimi iqtisadi və siyasi inkişafına, oxşar adət-ənənələrinə, həyat
tərzinə və məişətinə görə bir-birini tamamlayan tarixi vilayət olmuşdur. Şuşa da öz
növbəsində bu tarixi vilayətin ən mühüm mərkəzidir. Təqdim etdiyimiz məqalədə Qarabağın
mərkəzi olan Şuşa şəhərinin tarixini 1802-1901-ci illərdə çap edilən xəritələr əsasında tədqiq
etməyə çalışmışıq. Bildiyimiz kimi Şuşa şəhəri 1752-ci ildə bina edildiyi gündən Qarabağın
inzibati-siyasi və mədəni mərkəzi olmuşdur. Aparılan tədqiqatlar sübut edir ki, Şuşa şəhərinin
əsl sakinləri tarix boyu Azərbaycan türkləri olub. Qarabağın mərkəzi olan Şuşanın tarixi
Azərbaycan şəhəri olması da heç bir şübhə doğurmur. Bununla belə şəhərin adının
ermənilərin təhrif etdiyi kimi Şuşi deyil, tarixi mənbələrdə, o cümlədən də xəritələrdə Şuşa
olmasını bir daha əyani şəkildə göstərmək baxımından təqdim etdiyimiz xəritələr mühüm
əhəmiyyət kəsb edir.

Anahtar Kelimeler

Azərbaycan, Qarabağ, Şuşa, Rusiya imperiyası

Kaynakça

• Referans 1. ARROWSMITH, A., Map of Persia and adjacent countries, for Sir John Malcolm's History of Persia, I. Murray, London 1815
• Referans 2. Atlas Rossiyskoy İmperii, soderjaşşiy v sebe 51 quberniyu, 4 oblasti, tsarstva Polskoqo i Knyajestvo Finlyandskoe. Voenno-topoqrafiçeskoe depo, Sankt-Peterburq 1835, 68 s.
• Referans 3. “Azərbaycan Respublikasında 2022-ci ilin “Şuşa İli” elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı”. İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti. Bakı şəhəri, 5 yanvar 2022-ci il. URL: https://president.az/az/articles/view/55197 (03.02.2022)
• Referans 4. GAGARİN, G., Le Caucase pittoresque dessiné d'après nature par le Prince Gregoire, Plon frères, Paris 1847, 22, [65] p., LXXX pl. (82 pl.), 1 carte.
• Referans 5. “Karta Kavkaza s pokazaniem politiçeskoqo yeqo sostoyaniya do 1801 q.” URL: https://mus-col.com/collection/printed-products/map/7646/ (03.02.2022)
• Referans 6. “KK 1901 220(49) Kustarnıe promıslı şerst”. URL: https://ourbaku.com/index. php/Файл:КК_1901_220(49)_Кустарные_промыслы_шерсть.jpg (03.02.2022)
• Referans 7. Obzor voyn Rosii ot Petra Velikoqo do naşix dney: (posobie dlya izuçeniya voennoy istorii v voennıx uçilişşax), Sankt-Peterburq 1885-1896
• Referans 8. PYADIŞEV, V.P., Geografiçeskiy Atlas Rossiyskoy İmperii, tsarstva Polskoqo i Velikoqo Knyajestva Finlyandskoqo: geoqrafiçeskaya karta, Voenno-topoqrafiçeskoe depo, Sankt-Peterburq 1827, 60 с.
• Referans 9. ROMMEL, D. C., Die Völker des Caucasus nach den Berichten der Reisebeschreiber. Im Verlage des Landes-Industrie-Comptoirs, Weimar 1808, 102 p.
• Referans 10. SUXOTİN, N., Obzor voyn Rosii ot Petra Velikoqo do naşix dney: (posobie dlya izuçeniya voennoy istorii v voennıx uçilişşax) / sost. Dubrovinım i Kuropatkinım, Qudim-Levkoviçem, Suxotinım i Puzırevskim; pod obş. red. Leera, Sankt-Peterburq Ç. 4. Kn. 1: [atlas çertejey], 1898, 110 L. sxem.
• Referans 11. ZAMISLOVSKİ, Y. Uçebnıy atlas Russkoy istorii, izadanie Kartoqrafiçeskoqo zavedeniya A.İlina, SPb 1887, 22 L.