Müəllim–Şagird Münasibətləri və Psixoloji Münasibətlərin Həlli Yolları

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı 2025-1, 105 - 109, 31.10.2025

Solmaz Bayramova

https://doi.org/10.46868/atdd.2025.1023

Öz

Məqalədə müəllim–şagird münasibətlərinin formalaşması, onların psixoloji xüsusiyyətləri və bu münasibətlərin tərbiyə prosesinə təsiri araşdırılır. Müəllimin cəmiyyətdəki rolu yalnız bilik ötürməkdən ibarət deyil; o, eyni zamanda şagirdin şəxsiyyətinin, mənəvi dəyərlərinin və sosial davranışlarının formalaşmasında əsas fiqurdur. Tədqiqatda göstərilir ki, münasibətlərin keyfiyyətinə müəllimin emosional vəziyyəti, pedaqoji bacarığı, ünsiyyət mədəniyyəti və şagirdə yanaşma tərzi mühüm təsir göstərir. Müəllim–şagird əlaqələrində qarşılıqlı hörmət, sevgi, empatiya və humanizm prinsiplərinin qorunması tədris prosesinin səmərəliliyini artırır. Əldə edilən nəticələrə görə, pozitiv münasibət və sağlam psixoloji mühit şagirdlərin motivasiyasını gücləndirir, öyrənməyə marağını artırır və nizam-intizamın qorunmasına kömək edir.

Anahtar Kelimeler

Müəllim–Şagird Münasibətləri , Psixoloji Ünsiyyət , Pedaqoji Etika , Emosional İntellekt , Təhsil Psixologiyası

Teacher–Student Relationships and Ways to Resolve Psychological Relations

Öz

The article examines the formation of teacher–student relationships, their psychological characteristics, and the impact of these interactions on the educational and upbringing process. The teacher’s role in society extends beyond the transmission of knowledge; he or she also serves as a key figure in shaping the student’s personality, moral values, and social behavior. The study highlights that the quality of these relationships is significantly influenced by the teacher’s emotional state, pedagogical competence, communication culture, and approach to students. Maintaining mutual respect, empathy, love, and humanistic principles in teacher–student interactions enhances the effectiveness of the educational process. The findings indicate that positive relationships and a healthy psychological environment strengthen students’ motivation, increase their interest in learning, and contribute to the maintenance of discipline.

Anahtar Kelimeler

Teacher–Student Relationships , Psychological Communication , Pedagogical Ethics , Emotional İntelligence , Educational Psychology

Kaynakça

• Ağayev, Ə. Ə. (2013). Seçilmiş əsərləri (III cild). Elm Nəşriyyatı.
• Bayramov, Ə. S., & Əlizadə, Ə. Ə. (2003). Sosial psixologiya. Maarif Nəşriyyatı.
• Bayramova, S. M. (2024). Müəllim–şagird münasibətləri və onlar arasında ünsiyyətə yardım göstərən üsullar. Naxçıvan Müəllimlər İnstitutu III Respublika Elmi-Praktik Konfransı Materialları (s. 216–217). Naxçıvan.
• Həmzəyev, M. Ə. (1994). Pedaqoji psixologiya. Maarif Nəşriyyatı.
• Kərimova, S. Y. (2011). Müəllimlik peşəsi və pedaqoji mərifət (Metodik vəsait). Təhsil Nəşriyyatı.