Siyasi Coğrafyada Yenileşme Eğilimleri: Bibliyometrik Göstergeler Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Ağ Analizi

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 2, 521 - 555, 31.10.2024

Mazlum Ar

https://doi.org/10.33688/aucbd.1455534

Öz

Siyasal coğrafya, bir kavram olarak ilk defa 1897’de Alman Coğrafyacı Friedrich Ratzel tarafından kullanılmış olsa da öğrencisi Rudolf Kjellen’in 1899’da tanımladığı jeopolitik kavramının gölgesinde kalmıştır. Bu tarihten sonra jeopolitik kavramı ile özdeşleşen siyasal coğrafya emperyal/kolonyalist yapının amaçlarına hizmet eden klasik ve Soğuk Savaş jeopolitiği dönemsel temalarıyla 1980’lere kadar önemini korumuştur. Fakat 1980 sonrası süreçte sosyo-mekânsal ve kültürel konteksleri yok sayan geleneksel dönemin genelleştirici yaklaşımından ziyade coğrafi olanın siyasal olduğu gerçekliğini göz önüne alarak verili kurulumu sorunsallaştırdığı bir bağlama evrilmiştir. Bu noktada, dünya ve Türkiye ölçeğinde siyasal coğrafyanın paradigmatik değişimini ve gelişimini karşılaştırmalı olarak ele almayı amaçlayan bu araştırmada ağ görselleştirme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye’de siyasal coğrafya alanındaki akademik çalışmaların büyük ölçüde klasik ve Soğuk Savaş jeopolitik söylem ile paralel bir seyir izlediği ve dünyada ortaya çıkan eleştirel siyasal coğrafya yenileşme eğilimlerinin gerisinde kaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ağ analizi, Bibliyometrik analiz, Jeopolitik, Siyasal coğrafya, Yenileşme eğilimleri

Innovation Trends in Political Geography: A Comparative Network Analysis on Bibliometric Indicators

Öz

Although political geography was first used as a concept by the German geographer Friedrich Ratzel in 1897, it remained in the shadow of the concept of geopolitics defined by his student Rudolf Kjellen in 1899. After this date, political geography, which was identified with the concept of geopolitics, maintained its importance until the 1980s with the periodic themes of classical and Cold War geopolitics serving the aims of the imperial/colonialist structure. However, in the post-1980s period, rather than the generalizing approach of the traditional period that ignores socio-spatial and cultural contexts, it has evolved into a context where it problematizes the given set-up by taking into account the reality that the geographical is political. At this point, network visualisation method has been used in this research, which aims to comparatively address the paradigmatic change and development of political geography on a global and Turkish scaleAs a result of the research, it was determined that academic studies in the field of political geography in Turkey have largely followed a course parallel to the classical and Cold War geopolitical discourse and lagged behind the critical political geography innovation trends emerging in the world.

Anahtar Kelimeler

Network analysis, Bibliometric analysis, Geopolitics, Political geography, Innovation trends

Kaynakça

• Agnew, J. (2002). Making political geography. Routledge.
• Agnew, J. (2005). Hegemony the new shape of global power. Philadelphia: Temple University Press.
• Anaz, N. (2015). Siyasi coğrafyada disipliner gelişmeler ve Türkiye’de siyasi coğrafya çalışmaları. L. Sunar, Sosyal Bilimlerde Yeni Eğilimler içinde (s. 185-218). Ankara: Nobel Yayınları.
• Ar, M. (2020). Jeopolitik söylemde paradigmatik değişim ve eleştirel söylem analizi. International Journal of Geography and Geography Education (42), 278-290. https://doi.org/10.32003/igge.674834.
• Ar, M. (2023a). Millî Görüş Hareketi’nin toplumsal cinsiyet politikası: Bir feminist jeopolitik denemesi. International Journal of Geography and Geography Education, (50). https://doi.org/10.32003/igge.1233109, 221-246.
• Ar, M. (2023b). Relational space: Football as a meta fetishism. Journal of Geography, (47), 223-240. https://doi.org /10.26650/JGEOG2023-1293999.
• Ar, M. (2024). Türkiye’de siyasal aktörlerin kentsel gelişime etkisi ve siyasal benliğin inşası. İDEALKENT, 16(44), 935-966. https://doi.org/10.31198/idealkent.1487189
• Clarivate. (2024). First time Journal Citation Reports inclusion list 2023. Clarivate: https://clarivate.com/first-time-journal-citation-reports-inclusion-list-2023/ adresinden 02.06.2024 tarihinde alındı.
• Defay, A. (2005). Jeopolitik. Ankara: Dost Kitabevi.
• Dittmer, J., & Sharp, J. (2014). Geopolitics: An introductory reader. Routledge.
• Dixon, D. (2016). Feminist geopolitics: Material states. London: Routledge.
• Dodds, K. (1998). Political geography I: The globalization of world politics. Progress in Human Geography 22(4), 595-606. https://doi.org/10.1191/03091329867222376.
• Dodds, K. (2001). Political geography III: Critical geopolitics after ten years. Progress in human geography 25(3), 469-484. https://doi.org/10.1191/0309132016801917.
• Dodds, K. (2019). Geopolitics: A very short introduction. OUP Oxford. Oxford University Press.
• Ellison, G., & Glaeser, E. L. (1997). Geographic concentration in US manufacturing industries: A dartboard approach. Journal of political economy 105(5), 889-927. https://doi.org/10.1086/262098.
• Häkli, J. (1998). Discourse in the production of political space: Decolonizing the symbolism of provinces in Finland. Political geography 17(3), 331-363. https://doi.org/10.1016/S0962-6298(97)00016-4.
• Hepple, L. W. (1986). The revival of geopolitics. Political Geography Quarterly 5(4), 21-36. https://doi.org/10.1016/0260-9827(86)90055-8.
• Herb, G. H. (2008). The politics of political geography. K. Cox, J. Robinson, & M. Low içinde, The SAGE Handbook of Political Geography (s. 21-40). Los Angeles: SAGE Publications.
• Jarneving, B. (2007). Bibliographic coupling and its application to research-front and other core documents. Journal of informetrics 1(4), 287-307. https://doi.org/10.1016/j.joi.2007.07.004.
• Jones, M., Jones, R., Woods, M., Whit, M., Dixon, D., & Hannah, M. (2014). An introduction to political geography: Space, place and politics. London: Routledge.
• Khun, T. S. (2021). Bilimsel devrimlerin yapısı. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Livingstone, D. N. (1992). The geograhical tradition: Episodes in the history of a contested enterprise. Malden, MA: Blackwell Publishing .
• Livingstone, D. N., & Withers, C. W. (2021). Coğrafya ve devrim. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• OED. (2024). Geography. Oxford English Dictionary: https://www.oed.com/dictionary/ geography_n?tab=factsheet#3096506 adresinden 03.15.2024 tarihinde alındı.
• O'Loughlin, J. V. (1994). Dictionary of geopolitics. Westport: Greenwood Press.
• Rogers, E. Ö., & Kincaid, L. D. (1981). Communication networks: Toward a new paradigm for research. London: Free Press.
• SJR. (2024a). SJR. Environment and Planning D: Society and Space: https://www.scimagojr. com/journalsearch.php?q=13274&tip=sid&clean=0 adresinden 02.08.2024 tarihinde alındı.
• SJR. (2024b). Antipode. SJR: https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=27470&tip=sid &clean=0 adresinden 02.08.2024 tarihinde alındı.
• Toal, G. (1989). Critical geopolitics: The social construction of place and space in the practice of statecraft. Unpublished PhD thesis. New York: Syracuse University.
• Toal, G. (1994). [Dis]placing geopolitics: Writing on the maps of global politics. Environment and Planning D: Society and Space 12(5), 525-546. https://doi.org/10.1068/d120525.
• Toal, G. (2003). Introduction: Thinking critically about geopolitics. G. Toal, S. Dalby, & P. Routledge içinde, The geopolitics reader (s. 1-14). New York: Routledge.
• Toal, G., & Agnew, J. (1992). Geopolitics and discourse: practical geopolitical reasoning in American foreign policy. Political geography 11(2), 190-204. https://doi.org/10.1016/0962-6298(92)90048-X.
• Toal, G., & Dalby, S. (1998). Rethinking geopolitics. London: Routledge.
• Van Eck, N., & Waltman, L. (2013). VOSviewer manual. Leiden: Univeristeit Leiden 1(1), 1-53.
• Weigert, H. W. (1942). Generals and geographers: The twilight of geopolitics. Oxford University Press.
• WOS. (2024a). Citation report. https://www.webofscience.com/wos/woscc/citation-report/96c 17465-2cd1-4bd5-bde4-cbcb146a9be9-cee24929 adresinden 02.10.2024 tarihinde alındı.
• WOS. (2024b). Citation report. https://www.webofscience.com/wos/woscc/citation-report/1fd def48-4b2b-4212-8345-1a12c5161dfe-cee27207 adresinden 02.10.2024 tarihinde alındı.
• Yang, S., & Wang, F. (2015). Visualizing information science: Author direct citation analysis in China and around the world. Journal of Informetrics 9(1), 208-225. https://doi.org/10.1016/j.joi.2015.01.001.
• Yılmaz, M., & Taşkın, E. (2022). Doğu Akdeniz sorununda Yunanistan’ın kullandığı karikatürlerin popüler jeopolitik açısından değerlendirilmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 20(1), 139-160. https://doi.org/10.33688/aucbd.1070285