Kendi döneminde İslami ilimlerin özellikle delalet merkezli gelişen disiplinlerinde özgün, derinlikli ve orijinal bakış açısı ile ön plana çıkmış en önemli şahsiyetlerden birisi olan et-Teftāzānī, nahiv alanında da oldukça yetkin bir ilim adamıdır. Et-Teftāzānī, el-Muṭarrizī’nin (ö.610/1213) el-Miṣbāḥ adlı eserinin mukaddimesi üzerine yazdığı şerhte nahivcilik yönünü ortaya koymuş ve bu risalesinde adeta muhtasar bir nahiv eseri telif etmiştir. Özellikle lafzi ve manevi izafet (el-iḍāfetu’l-lafẓiyye, el-iḍāfetu’l-maʿneviyye), harfle irab (el-iʿrāb bi’l-ḥurūf), atıf (el-ʿaṭf) ve zarf-ı mustakarr (eẓ-ẓarfu’l-mustaḳarr) gibi nahiv ilminin ana konuları ile bazı edatların kökeni konusunda oldukça doyurucu bilgiler verdiği bu eserinde, Basra ve Kufe ekolünün görüşleri ile ez-Zemaḫşerī (ö.538/1144) ve İbnu’l-Ḥācib (ö.646/1248) gibi nahiv alanında tebarüz etmiş iki dilciden naklettiği değerlendirmeleri oldukça sistematik bir şekilde mezcetmiştir. Ayrıca zaman zaman soru-cevap şeklinde bazı meseleleri tartışarak nahiv analizi babında metodik bir yaklaşım sergilemiştir. Bu çalışmada et-Teftāzānī’nin bahsi geçen şerhi tahkik edilmiş ve bu eser özelinde şarihin nahivcilik yönünün genel çizgileri ortaya konmaya çalışılmıştır.
al-Taftāzānī is one of the most important figures who came to the forefront with his own peculiar, profound and original point of view in the Islamic sciences, especially in the disciplines that developed based on semantics. He is also a very competent scholar in the field of al-naḥw. al-Taftāzānī revealed his perspective on al-naḥw in his commentary on the muqaddima of al-Miṣbāḥ written by al-Muṭarrizī (d.610/1213) and in this treatise entitled Sharḥ Dībājat al-Miṣbāḥ he almost compiled a concise work of al-naḥw. In this work, he gave very satisfying information about the main subjects of the discipline of al-naḥw such as al-iḍāfa al-lafẓiyya, al-iḍāfa al-maʿnawiyya, al-iʿrāb bi’l-ḥurūf, al-ʿaṭf, al-ẓarf al-mustaqarr, and the origin of some adāts. He also systematically combined the views of the Baṣra and Kūfa schools, and the evaluations he narrated from two linguists, such as al-Zamakhsharī (d.538/1144) and Ibn al-Hājib (d.646/1248). In addition, he showed a methodical approach in terms of analysis of al-naḥw by discussing some issues in the form of questions and answers. This study reveals the general framework of the grammarian aspect of al-Taftāzānī in Sharḥ Dībājat al-Miṣbāḥ and provides the critical edition of this commentary.
Arabic Language al-Naḥw al-Muṭarrizī al-Miṣbāḥ al-Taftāzānī Commentary
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |