Does a Temporal Event Proceed from an Eternal? An Analyses on al-Ghazālī’s Second Objection to the First Proof for the Eternity of the World in Tahāfut al-Falāsifa

Yıl 2021, , 417 - 443, 30.11.2021

Ayşenur Erken

https://doi.org/10.33227/auifd.988788

Öz

The first discussion of Ebū Ḥāmid al-Ghazālī’s (d.505/1111), Tahāfut al-Falāsifa, is about the eternity of the world. In the first discussion, he summarizes four proofs of philosophers for the eternity of the world. In his second objection to the first proof of falāsifa, al-Ghazālī, argues that it is inconsistent for falāsifa accepting that there are temporal beings in this world, given that they defend the impossibility of an eternal being to cause a temporal being. In this article, I will examine two key points of al-Ghazālī’s objection. First, I will deal with al-Ghazālī’s critique of the philosophers in which he argues that it is impossible for temporal events to form an infinite series. Secondly, I will draw attention to the fact that al-Ghazālī’s objection against the philosophers’ claim that the source of the temporal events that take place in the world is not God, but the rotational movements of the celestial spheres, reveals some of the deadlocks caused by the theory of ṣudūr. 

Anahtar Kelimeler

Eternity of the World, Eternal, Temporal Event, Tahāfut al-Falāsifa, Al-Ghazālī, Actual Infinity

Ḳadīmden Ḥādis̱ Çıkar mı? El-Ġazālī’nin Tehāfutu’l-Felāsife’de Âlemin Ḳıdemine Dair Birinci Delile Yönelttiği İkinci İtirazın Analizi

Öz

Ebū Ḥāmid el-Ġazālī’nin (ö.505/1111) Tehāfutu’l-Felāsife adlı eserinin birinci meselesi âlemin ḳıdemine dairdir. Bu meselede felāsifenin âlemin ḳadīm olduğunu savunan dört delili yer almaktadır. El-Ġazālī, bu delillerden birincisine yönelttiği ikinci itirazda, ḳadīm bir varlığın ḥādis̱ bir varlığa neden olmasının imkansız olduğunu savunan felāsifenin, bu dünyada ḥādis̱lerin var olduğunu kabul etmesinin bir tutarsızlık olduğunu ileri sürmektedir. Bu makalede bu itirazın kilit noktası olan iki noktayı irdeleyeceğim. İlk olarak, felāsifenin ḳadīm bir âlemde ḥādis̱lerin var olmasının bir çelişki oluşturmadığını göstermek üzere âlemde gerçekleşen ḥādis̱lerin sonsuz bir seri oluşturmasının mümkün olduğunu iddia etmelerine karşı el-Ġazālī’nin böyle bir serinin imkansız olduğunu savunan eleştirisini ele alacağım. İkinci olarak, felāsifenin âlemde gerçekleşen ḥādis̱ olayların kaynağının ḳadīm varlık olan Tanrı değil; feleklerin devrî hareketleri olduğu iddiasına karşı el-Ġazālī’nin yönelttiği itirazın, ṣudūr teorisinin yol açtığı birtakım çıkmazları ortaya koyduğuna dikkat çekeceğim.

Anahtar Kelimeler

Âlemin Ḳıdemi, Ḳadīm, Ḥādis̱, Tehāfutu’l-Felāsife, El-Ġazālī, Bilfiil Sonsuzluk

Kaynakça

• Ahmet Cevdet Paşa. Mantık Metinleri 2: Miʿyār-ı Sedâd, Âdâb-ı Sedâd min ʿİlmi’l-Âdâb. İstanbul: İşaret Yayınları, 1998.
• Altaş, Eşref. “İbn Sı̂nâ’nın Konum Kategorı̇sı̇nde Hareket Düşüncesı̇ ve Konumsal Hareket Kavramının Tarı̇hı̇,” Diyanet İlmi Dergi 50:1 (2014), ss.27-50.
• Aristoteles. Gökyüzü Üzerine. Terc. Saffet Babür, Ankara: Dost Kitabevi, 1997.
• Aristoteles. Fizik. 2. baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• Cevahir, İdris. “Âlemı̇n Ezelı̇lı̇ğı̇ Meselesı̇nı̇n İbn Sı̇na ve Öncesı̇ndekı̇ Kaynakları,” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2010.
• el-Curcānī, es-Seyyid eş-Şerīf. Şerhu’l-Mevakıf. Terc. Ömer Türker, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2015.
• Davidson, Herbert A. Proofs for Eternity, Creation and the Existence of God in Medieval Islamic and Jewish Philosophy. New York: Oxford University Press, 1987.
• el-Ġazālī, Ebū Ḥāmid. Maḳāṣidu’l-Felāsife. Tah. Suleymān Dunyā, Kahire: Dāru’l-Maārif, 1961.
• el-Ġazālī, Ebū Ḥāmid. El-Munteḥal fī’l-Cedel. Tah. ʿAlī b. ʿAbdulʿazīz el-ʿUmeyrīnī. Beyrut: Dāru’l-Varrāḳ, 2004.
• el-Ġazālī, Ebū Ḥāmid. Felsefenin Temel İlkeleri. Terc. Cemalettin Erdemci, Ankara: Vadi Yayınları, 2002.
• el-Ġazālī, Ebū Ḥāmid. The Incoherence of the Philosophers=Tehāfutu’l-Felāsife. Terc. Micheal E. Marmura, Provo, UT: Brigham Young University Press, 2000.
• İbn Ruşd, Ebū’l-Velīd. The Incoherence of the Incoherence. Terc. Simon Van Den Berg, Cambridge: Gibb Memorial Trust, 1987.
• İbn Ruşd, Ebū’l-Velīd. Tehāfutu’t-Tehāfut. Haz. Suleymān Dunyā, Kahire: Dāru’l-Maārif, 1968.
• İbn Sīnā, Ebū ʿAlī. En-Necāt fī’l-Ḥikmeti’l-Manṭıḳiyye ve’ṭ-Ṭabīʿiyye ve’l-İlāhiyye. Tah. Mācid Faḫrī. Beyrut: Dāru’l-Āfāḳi’l-Cedīde, 1985.
• İbn Sīnā, Ebū ʿAlī. The Metaphysics of the Healing=eş-Şifā: el-İlāhiyyāt. Terc. Michael E. Marmura. Provo, UT: Brigham Young University Press, 2005.
• İbn Sīnā, Ebū ʿAlī. Kitabu-ş Şifâ: Fizik. Terc. Muhittin Macit ve Ferruh Özpilavcı, c.2. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2005.
• İbn Sīnā, Ebū ʿAlī. Eş-Şifâ: İşaretler ve Tembihler. Terc. Ekrem Demirli ve Ali Durusoy, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2005.
• İbn Sīnā, Ebū ʿAlī. İşaretler ve Tembihler, çev. Muhittin Macit-Ali Durusoy-Ekrem Demirli, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• el-Īcī, ʿAḍududdīn. Mevāḳif fī ʿİlmi’l-Kelām. Beyrut: ʿĀlemu’l-Kutub, tsz.
• Kaya, M. Cüneyt. Varlık ve İmkân. İstanbul: Klasik Yayınları, 2011.
• Kılıç, Muhammed Fatih. “İlliyet Teorisi,” Ömer Türker (ed.), Metafizik – İslâm Düşüncesinde Teoriler I (İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021) içinde, ss.1180-1199.
• el-Kindī, Yaʿḳūb b. İsḥāḳ. “Âlemin Sonluluğu Üzerine,” terc. Mahmut Kaya, Felsefî Risâleler (İstanbul: Klasik Yayınları, 2021) içinde, ss.192-197.
• Marmura, Michael E. “The Conflict Over the World’s Pre-Eternity in the ‘Tahafuts’ of Al-Ghazali and Ibn Rushd,” Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Michigan, Michigan, 1959.
• McGinnis, Jon. “Avicennan Infinity: A Select History of the Infinite Through Avicenna,” Documenti E Studi Sulla Tradizione Filosofica Medievale 21 (2010), ss.199-222.
• McGinnis, Jon. Avicenna. New York: Oxford University Press, 2010.
• es-Semerḳandī, Şemsuddīn Muḥammed b. Eşref. Şerḥu’l-Fuṣūl. Tah. Necmettin Pehlivan ve Hadi Ensar Ceylan. Yayımlanmamış çalışma.
• eş-Şehristānī, Ebū’l-Fetḥ İbn ʿAbdulkerīm. Filozoflarla Mücadele. Terc. Aygün Akyol, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2010.
• eş-Şehristānī, Ebū’l-Fetḥ İbn ʿAbdulkerīm. Muṣāraʿatul-Felāsife. Tah. Suheyr M. Muḫtār. Kahire: byy., 1976.
• eṭ-Ṭūsī, ʿAlāʾuddīn ʿAlī b. Muḥammed. Tehāfutu’l-Felāsife: Kitābu’ẕ-Ẕuḫr. Tah. Riḍā Saʿāde, Beyrut: Dāru’l-ʿĀlemiyye, 1983.
• Unat, Yavuz. “Eskı̇ Astronomı̇ Metı̇nlerı̇nde Karşılaşılan Astronomı̇ Terı̇mlerı̇ne İlı̇şkı̇n Bı̇r Sözlük Denemesı̇,” OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi) 11 (2001), ss.633-696.
• Üçer, İbrahim Halil. İbn Sīnā Felsefesinde Suret Cevher ve Varlık. İstanbul: Klasik, 2017.
• Üçer, İbrahim Halil. “Sudûr Teorisi”. Ömer Türker (ed.), Metafizik - İslâm Düşüncesinde Teoriler I (İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021) içinde, ss.384-425.
• Üsküdārī, Meḥmed Emīn. Telhîsu Tehâfüti’l-Hukemâ. Tah. ve terc. Kamuran Gökdağ, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2014.