Dördüncü Sınıf Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 323 - 355, 13.01.2024

Şirin Filiztekin Semra Tican Başaran

https://doi.org/10.34056/aujef.1339572

Öz

Bu araştırmanın amacı dördüncü sınıf beden eğitimi ve oyun dersi (BEOD) öğretim programını değerlendirmektir. Provus’un Farklar Yaklaşımı Modelinin ürün bileşenine dayalı gerçekleştirilen program değerlendirme süreci, açımlayıcı sıralı desen izlenerek gerçekleştirilmiştir. Tarama deseninin temel alındığı ilk aşamada 260 sınıf öğretmenine anket uygulanarak toplanan nicel veriler betimsel istatistiklerle, temel nitel araştırma deseninin temel alındığı ikinci aşamada ise 10 sınıf öğretmeninden görüşmelerle elde edilen nitel veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel bulguları sınıf öğretmenlerinin BEOD öğretim programının ölçütlerine büyük oranda ulaşıldığını, ancak kazanımlar, içerik, öğrenme öğretme süreçleri ve ölçme değerlendirme boyutlarında tamamen ya da büyük orada ulaşılamayan ölçütler olduğunu, nitel bulguları ise sınıf öğretmenlerinin BEOD ile ilgili mesleki yetersizliklerinin yanı sıra, liseye geçiş sınavı nedeniyle derste başka derslerin yapılmasını, okullardaki araç gereç yetersizliğini, BEOD için ayrılan öğrenme alanlarının ve ders saatinin yetersiz olmasını ve beden eğitimi öğretmenlerinin derse girmemesini programın ölçütlerine ulaşamamasının temel nedenleri olarak gördüklerini göstermiştir. BEOD’nin ölçütlerine ulaşılabilmesi için sınıf öğretmenleri, BEOD’ye yönelik mesleki yeterliklerinin güçlendirilmesini, okullara ders için gerekli araç gereçlerin temin edilmesini ve spor salonu gibi alanların kazandırılmasını, haftalık ders saatinin arttırılmasını, haftalık ders programlarının dördüncü sınıfların da BEOD’yi yapabilecekleri şekilde hazırlanmasını ve derse beden eğitimi öğretmenlerinin girmesini önermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi, beden eğitimi ve oyun dersi, program değerlendirme, Provus’un farklar yaklaşımı modeli

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Evaluation of the Turkish Fourth Grade Physical Education and Game Curriculum

Öz

The aim of this study is to evaluate the primary education for fourth-grade Physical Education and Game Course (PEGC) curriculum. The curriculum evaluation process, based on Provus' Discrepancy Evaluation Model's product component, was conducted on the basis of explanatory sequential design. In the first phase of the study, survey design was employed, quantitative data were collected from 260 primary school teachers by the questionnaire, and were analyzed using descriptive statistics. In the second phase, a basic qualitative research design was employed, qualitative data were obtained through semi-structured interviews with 10 primary school teachers and were analyzed using content analysis. The findings of the study revealed that primary school teachers generally believe that PEGC curriculum achieves the standards in the dimensions of learning outcomes, content, teaching-learning processes, and assessment and evaluation in high proportion but there are either partially or largely unmet standards. Primary school teachers perceived the main reasons for not achieving the standards of the program to be their professional inadequacies related to PEGC, the demand for incorporating other subjects due to high school entrance exams, the inadequacy of equipment and materials in schools, insufficient learning environments and class hours allocated for the course, and the absence of physical education teachers for the PEGC. To meet the standards of the PEGC, primary school teachers recommended that, their professional competencies needed for PEGC should be enhanced, schools should be equipped with necessary materials and facilities such as sports halls, the weekly class hours for the lesson should be increased, weekly schedules should be prepared to accommodate PEGC for fourth graders, and physical education teachers should be allocated for the PEGC.

Anahtar Kelimeler

Physical education, physical education and game course, curriculum evaluation, Provus’ discrepancy evaluation model

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Alıncak, F., Ayan, S. ve Abakay, U. (2015). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersine ilişkin değerlendirmeleri. Route Education and Social Science Journal, 2(3), 58-66. https://www.ressjournal.com/Makaleler/1366415827_4%20Fikret%20Al%c4%b1ncak.pdf
• Aracı, H. (2001). Öğretmenler ve öğrenciler için okullarda beden eğitimi (3. baskı). Ankara: Nobel
• Ayan, S. ve Tamer, K. (2010). İlköğretim I. ve II. kademe beden eğitimi dersinin amaçlarına göre uygulanma durumunun incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 25-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gbesbd/issue/28046/298134
• Aydemir, B. (2021). İlköğretimde beden eğitimi ve oyun dersi öğretim programının uygulanabilme koşulları ile ilgili sınıf öğretmenlerinin görüşleri (Tez No. 655614) [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Aytekin, S. (2022). İlkokul programında yer alan beden eğitimi ve oyun dersine yönelik öğretmen görüşleri (Tez No. 741133) [Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Bayat, S., Kaymaz, M. N., ve Balcı, O. (2016). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersinde karşılaştığı güçlüklere ilişkin görüşleri. Journal of Human Sciences, 13(3), 4917-4930. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i3.3906
• Baylan, M., Yerlikaya-Balyan, K. ve Kiremitçi, O. (2012). Farklı sportif etkinliklerin ilköğretim 2. kademe öğrencilerin beden eğitimi dersine yönelik tutum, sosyal beceri ve öz yeterlik düzeylerine etkileri. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2(14), 196-201. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/148944/
• Bondi, J. ve Wiles, J. (1998). Curriculum development: A guide to practice (5th Ed.). New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• Ceylan, G. C. ve Dalaman, O. (2017). İlkokul II. sınıf oyun ve fiziki etkinlikler dersi kazanımlarının gerçekleşme düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(10), 235-254. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inesj/issue/40034/476087
• Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş (2. baskı). (M. Sözbilir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi (Orijinal basım tarihi 2014). https://doi.org/10.14527/9786053184720
• Çar, B. (2022). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi dersi ve oyun kavramı ile ilgili algılamalarının incelenmesi. SPORMETRE The Journal of Physical Education and Sport Sciences, 20(3), 105-117. https://doi.org/10.33689/spormetre.1091870
• Çevirmeci, N. (1998). Beden eğitimi öğretmenliği mesleğine yönelim araştırması (Tez No. 74200) [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Çivril-Kara, R., Akbulut, V., Öncü, E., ve Koca, F. (2022). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersi öz-yeterlilikleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 745-766. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-929261
• Çivril-Kara, R., Küçük-Kılıç, S. ve Öncü, E. (2017). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlik dersi hakkındaki görüşleri. Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(15), 18-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eibd/issue/31879/350394
• Dağdelen, O., ve Köselioğlu, İ. (2015). İlkokuldaki oyun ve fiziki etkinlikler dersinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19. 97-128. https://doi.org/10.14520/adyusbd.35272
• Dalaman, O. (2010). İlköğretim birinci kademe beden eğitimi dersi öğretim programı kazanımlarının gerçekleşme durumuna ilişkin öğretmen görüşleri (Tez No. 278533) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya (29. baskı). Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786053180265
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme (3. baskı). Ankara: Anı.
• Erdoğdu, M. ve Öçalan, M. (2010). Yeni ilköğretim beden eğitimi dersi öğretim programının uygulanabilirlik düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Dergisi, 3(15), 41-59. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/284096
• Fitzpatrick, J., Sanders, J. ve Worthen, B. (2019). Program değerlendirmede alternatif yaklaşımlar ve uygulama rehberi (1. baskı). (M. Aydın, ve B. Bavlı, Çev. Ed.) Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal basım tarihi 2010) https://doi.org/10.14527/9786052414569
• Genç, M. (2021). Sınıf öğretmenleri ve beden eğitimi öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersi yeterliliklerinin incelenmesi (Tez No. 688763)[Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Genç, M. ve Başaran, Z. (2022). Sınıf öğretmenleri ve beden eğitimi öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersi yeterliliklerinin incelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-12. https://besyodergi.bozok.edu.tr/upload/pdf/tam-metin-ixm3.pdf
• Gülüm, V. (2008). Adana ilindeki beden eğitimi öğretmenlerinin ilköğretim okullarında uygulanmakta olan beden eğitimi öğretim programına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi (Tez No. 282552) [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Felsefe-Yöntem-Analiz (5. baskı). Ankara: Seçkin.
• Güven, Ö. ve Yıldız, Ö. (2014). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersinden beklentileri. Kastamonu Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(2), 525-538. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/22602/241509
• Havadar, T. (2013). 4. ve 5. sınıf beden eğitimi ve spor ders programı hakkında öğretmen görüşleri (Tez No. 344547) [Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Işıkgöz, E. (2015). Ortaokul beden eğitimi ve spor dersi öğretim programının temel ilkelerine ilişkin beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri (Sakarya İli Örneği). Sakarya University Journal of Education, 5(3), 27-41. https://doi.org/10.19126/suje.53808
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (32. baskı.). Ankara: Nobel
• Kazu, H., ve Aslan, S. (2014). Oyun ve fiziki etkinlikler dersinin birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi (Elazığ ili örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 49-63. https://doi.org/10.18069/fusbed.28259
• Kılıç, M. (2014). İlkokul beden eğitimi ve spor dersi programının sınıf öğretmenleri ve beden eğitimi öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi (Şahinbey/Gaziantep örneği) (Tez No. 394680) [Yüksek Lisans Tezi, Zirve Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kılıçaslan, U., ve Baş, M. (2020). Beden eğitimi ve spor dersi öğretim programında yapılan değişikliklere öğretmenlerin bakış açısı. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 100-108. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1275104
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Newberry Park, CA: Sage.
• MEB. (2012). Oyun ve fiziki etkinlikler dersi öğretim programı. MEB Yayınları. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/ogretimprogrami.pdf
• MEB. (2018). Beden eğitimi ve oyun dersi öğretim programı. MEB Yayınları. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20181023115223781-06-Beden%20E%C4%9Ftimi%20ve%20Oyun%202018-124%20Eki%20%C3%96P.pdf.pdf
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (1. baskı). (S. Turan. Çev. Ed.). Ankara: Nobel. (Orijinal basım tarihi 2009).
• Navdar, A. Ö. (2017). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersinin öğretim süreciyle ilgili görüşleri (Rize ili örneği) (Tez No. ) [Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Oliva, P. J., & Gordon II, W. R. (2018). Program Geliştirme (1. baskı). (K. Gündoğdu, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal basım tarihi 2012) https://doi.org/10.14527/9786052411063
• Ornstein, A., & Hunkins, F. (1998). Curriculum: Foundations, princples, and issues (3rd ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Özcan, G., ve Mirzelioğlu, A. (2014). Beden eğitimi dersi öğretim programına ilişkin öğrenci, veli ve beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 98-121. https://www.acarindex.com/pdfler/acarindex-2994-3432.pdf
• Özçelik, D. A. (2016). Eğitim programları ve öğretim (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Özsoy, O. (2022). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Amasya ili örneği) (Tez No. 720496) [Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Özyürek, A., ve Çavuş, Z. S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin oyunu öğretim yöntemi olarak kullanma durumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2157-2166. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/27735/316751
• Pekğöz-Çeviker, A. (2021). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersi öğretim programına yönelik hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve model önerisi (Tez No. 707758) [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Provus, M. M. (1969). The discrepancy evaluation model: An approach to local program improvement and development. Pittsburgh Public Schools, Pa.
• Serhatlıoğlu, B., ve Kalo, F. (2022). İlkokul öğrencilerinin beden eğitimi ve oyun dersine ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Educational Studies, 9(2), 133-157. https://doi.org/10.33907/turkjes.899332
• Sunay, H., ve Tuncel, F. (1999). Cumhuriyet ve çocuk. 2. ulusal çocuk kültürü kongresi bildirisi. Cumhuriyet Döneminde Beden Eğitimi ve Spor (s. 597-612). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Şentürk, U., Yılmaz, A., ve Gönener, U. (2015). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersi ile ilgili görüş ve uygulamaları. Spor Yönetimi ve Bilim Teknolojileri Dergisi, 10(2), 22-30. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/147138
• Şirin, E. F., Yıldız, Ö., Mülazımoğlu, O., ve Erdoğdu, M. (2008). 2006-2007 öğretim yılında uygulamaya başlanan yeni ilköğretim beden eğitimi dersi programına yönelik öğretmen görüşleri. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 132-146. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/100294/
• Taşmektepligil, Y., Yılmaz, Ç., İmamoğlu, O., ve Kılcıgil, E. (2006). İlköğretim okullarında beden eğitimi ders hedeflerinin gerçekleşme düzeyi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(4), 139-147. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000070
• Teddlie, C., & Tashakkori, A. (2009). Foundations of mixed methods research: Integrating quantitative and qualitative approaches in the social and behavioral sciences. Thousand Oaks, California: Sage.
• Tican-Başaran, S., ve Koç, F. (2001). Ailenin çocuğun okuldaki eğitimine katılım sorunları ve katılımın sağlanması için alternatif bir model. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
• Topkaya, İ. (2004). Oyun, beden eğitimi ve spor öğretiminin eğitsel temelleri. Ankara: Nobel.
• Yaylacı, F. (1998). İlköğretim okulları beden eğitimi dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 95-106. https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11630/2539/95-106.pdf?sequence=1veisAllowed=y
• Yılmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersinin uygulanmasında yaşadığı sorunlar ve çözüm önerileri (Tez No. 640051) [Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Yılmaz, M. O., ve Bozkurt, S. (2017). Oyun ve fiziki etkinlikler dersinin ilkokul öğrencilerinin motorik özelliklerinin gelişimine etkisi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-55. https://doi.org/10.22396/sbd.2017.30
• Yüksel, İ., ve Sağlam, M. (2012). Eğitimde program değerlendirme: Yaklaşımlar, modeller, standartlar. Ankara: Pegem Akademi.