Meslek Lisesi Tercihi Sürecinin Keşifsel Olarak İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 2, 41 - 52, 29.06.2014

Ayse Hepkul

https://doi.org/10.18037/ausbd.93452

Cited By: 5

Öz

Meslek seçimi, kişinin hayatında yaptığı en önemli seçimlerden biridir. Seçimin önem derecesi, Türkiye Eğitim Sisteminde verilen meslek lisesi ya da genel liseye devam etme tercihinde olduğu gibi karar verme olgunluğuna erişme öncesinde yapıldığında daha da artmaktadır. Mezunlar kendi kararlarını verecek denli büyümüş olmadıkları için eğitim sistemi tarafından rehberlik hizmetinin sağlanması gerekir. Bu çalışmada öğrencilerin kendilerine ait değerlendirme süreci, mesleklere ait bilgilerinin düzeyleri ve kayıt öncesinde sağlanan rehberlik hizmetinin varlığına ilişkin sorular meslek liselerinin kayıt döneminde derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak sorgulanmıştır. Görüşmelerde öğrencilerin çoğunluğunun kendilerini tanımadığı, ilgi alanlarını bilmediği, tercihlerini ailelerin yönlendirmesine, aldıkları puanlara ve not ortalamasına göre yapmakta oldukları ifade edilmiştir. Bu durum öğrencilerin kendileri için uygun olmayan bölümlerde eğitim alması sonucunu doğurur. Öğrenciler tercih ettikleri meslekler ile ilgili bilgi sahibi olmadıklarını ve kayıt öncesinde yeterli rehberlik hizmeti almadıklarını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Meslek Seçimi, Mesleki Rehberlik, Meslek Lisesi

Kaynakça

• Alkan, C., Doğan H. ve Sezgin, İ. S. (1998). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları, İstanbul: Alkım Yayınları.
• Arendt, H. (1998). The human condition (2. Baskı). Chicago: University of Chicago Press.
• Arslan M. M. ve Kılıç Ç. (2000). Bazı Avrupa Ülkele- rinde ve Türkiye’de Zorunlu Eğitimde Yönlendir- me Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Milli Eğitim, Sayı 148, 2000, http://yayim.meb.gov.tr/dergi- ler/148/10.htm.
• Ataklı, A. (2000). Students’ Expectations, Wishes and Preferences in the Secondary Education, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 26-34.
• Avrupa Komisyonu (2013). Türkiye 2013 Yılı İlerle- me Raporu, Komisyon Çalışma Dokümanı, http:// www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/ IlerlemeRaporlari/2013_ilerleme_raporu_tr.pdf
• Aydagül B. (2006). Beceriler, Yeterlilikler ve Mesleki Eği- tim: Politika Analizi ve Öneriler, Türkonfed, İstan- bul.
• Aypay, A. (2003). The tough choice at high school door: an investigation of the factors that lead students to general or vocational schools. International Journal of Vocational Development, 23, 517-527.
• Bircan, İ. Akpınar A. ve Çevik, İ. (1998). 21’inci Yüzyıl Türkiye’sinde Çıraklık Eğitiminin Rolü, Türkiye Es- naf ve Sanatkarları Konfederasyonu, Ankara.
• Bowlby J. (1982). Attachment and Loss Vol. 1. Attach- ment, (2. Baskı), Basic Books, Newyork.
• Bratcher, W. E. (1982). The Influence of the family on career selection: A family system’s perspective. Per- sonnel and Guidence Journal, 61, 87-91.
• Bright, J. E. H., Pryor, R. G. L., Wilkenfeld, S. ve Earl, J. (2005). The Role of Social Context and Serendi- pitous Events in Career Decision Making. Interna- tional Journal for Educational and Vocational Gui- dance, 5(1), 19-36.
• Broadbent, R ve Cacciattolo, M (2012). Good practice in secondary school careers programs A case study of the approach of one inner city school. Education + Training, 54(2/3), 126-141.
• Brown, D. (2007). Career Information, Career Counsel- ling, and Career Development, (9. Baskı)., Pearson Education Inc., Boston.
• Caner, A. ve Ökten C. (2010). Risk and career choice: Evidence from Turkey. Economics of Education Re- view, 29, 1060–1075.
• Cenkseven-Önder, F., Kırdök, O. ve Işık, E. (2010). High School Students’ Career Decision-making Pattern Accross Parental Styles and Parental At- tachment Levels. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 8(1) 263-280.
• Chartrand, J. M. (1991). The evolution of trait-and- factor career counseling: A person x environment fit approach. Journal of Counseling & Development, 69(6), 518-524.
• Demirel, M. (2010) İlköğretim ve Ortaöğretim Ku- rumlarında Sınıf Rehberlik Programlarının Değer- lendirilmesi, Eğitim ve Bilim, 35,156, 45-60
• Douglas Low, K. S.; Yoon, M.; Roberts, B. W.; ve Ro- unds, J. (2005). The Stability of Vocational Interests From Early Adolescence to Middle Adulthood: A Quantitative Review of Longitudinal Studi- es. Psychological Bulletin, 131(5), 713-737. doi: 10.1037/0033-2909.131.5.713
• Esbroeck, R. V., Tibos, K. ve Zaman M. (2005). A dynamic model of career choice development. In- ternational Journal for Educational and Vocational Guidance, 5 5-18.
• Eşme İ. (2007). “Mesleki ve Teknik Eğitimin Bugün- kü Durumu ve Sorunlar” Uluslar arası Mesleki ve Teknik Eğitim Konferansı 15-16 Ocak 2007, Yük- seköğretim Kurulu, Ankara.
• Fontana, A ve Frey, J. H. (2005). The Interview From Neutral Stance to Political Involvement, Denzin, ve Lincoln D. (Ed), The Sage Handbook of Qualitative Research (3. Baskı) içinde, Thousand Oaks: Sage.
• Gazioğlu-İşmen, A. E., Bekçi, B., Güler-Yavuz, Ç.,ve Çayırdağ, N. (2007). İstanbul ili özel ve devlet okullarında mesleki rehberlik çalışmalarına ilişkin durum saptaması. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 97-109.
• Germenijs, V. ve Verschueren, K. (2007). High school students’ career decision-making process: Conse- quences for choice implementation in higher edu- cation. Journal of Vocational Behavior 70 223-241.
• Kavka, G. (2000). Disability and the right to work. L. P. Franics ve A. Silvers (Ed.), Americans with Disa- bilities: Exploring Implications of The Law for Indi- viduals and Institutions içinde 174–192, New York: Routledge.
• Kesici, Ş. (2007). Middle School Students’ Guidance and Counselling Needs, Educational Sciences: The- ory and Practice, 7(3), 1325-1349.
• Krieshok, T. S., Black, M. D. ve McKay, R. A. (2009). Career Decision Making: The Limits of Rationality and The Abundance of Non-conscious Processes. Journal of Vocational Behavior, 75, 275-290.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı Kuramlar, Uy- gulamalar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Külahoğlu, Ş. (2007). The functionality of impleman- tation of vocational guidance regulation in elemen- tary education World Conference on Educational Sciences: New Trends and Issues in Educational Sciences, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 1, Issue 1, 2009, Pages 2001–2006.
• Lent, R. W. Ve Brown, S. D. (2006). Integrating person and situation perspectives on work satisfaction: A social-cognitive view. Journal of Vocational Behavi- or, 69, 236-247.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1990), Ölçme ve Değerlendir- me Sistemi Geliştirme 1: Ölçme ve Değerlendirme Sistemi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
• _______(2008). Milli Eğitim Bakanlığı, 2009 Yılı Bütçe Raporu, Ankara.
• _______(2010). Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eği- tim 2012-2013.
• _______(2008). Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Tebliğler Dergisi: No:2552 Aralık.
• Özcan, K. (2010). Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Fi- nansman Harcamalar ve Maliyet, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• Roe, A. (1957). Early determinants of career choice. Jo- urnal of Counseling Psychology, 4, 212-217.
• Seidman, I. (2006). Interviewing as Qualitative Rese- arch (3. Baskı), Teachers Colloge Press, New York.
• Sharf, R. S. (2006). Applying Career Development The- ory to Counselling (4. Baskı), Thomson, California.
• Stringer, K. J. ve Kerpelman, J. L. (2010). Career Iden- tity Development in College Students: Decision Making, Parental Support and Work Experience. International Journal of Theory and Research, 10, 181-200.
• Şahin, İ. ve Fındık, T. (2008) Türkiye’de Mesleki ve Tek- nik Eğitim: Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri TSA 12 issue 3, 65-86. http://perweb.fi- rat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_35/35_65793.pdf
• Torun, İ., Kaplan, M. ve Ergülen, A. (2008). Türk eği- tim sisteminin başlıca sorunu: Verimlilik ve etkin- lik. Milli Eğitim, 179, s.293-309.
• Ültanır, E. (2005). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) Mesleği ve Psikolojik Danışman Eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergi- si, 1(1),102-111.
• Watts, A.G. ve Sultana, R. G. (2004). A Career Guidan- ce Policies in 37 Countries: Contrasts and Com- mon Themes. International Journal. for Educatio- nal and Vocational Guidance, 4, 105–122.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Ni- tel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları, Ankara.