Reel Kesim Güvenini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Türkiye Uygulaması

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 463 - 480, 04.07.2023

Murat Akkaya

https://doi.org/10.18037/ausbd.1144118

Cited By: 2

Öz

Güven faktörü ekonomi ve finansal piyasalarda önemli bir rol oynamaktadır. Tüketici ve iş güven göstergeleri ekonominin sağlığı ve geleceği hakkındaki tahminlerde kullanılmaktadır. İş güven endeksi bir bütün olarak ekonominin durumunu yansıtan özel bir ekonomik göstergedir. Bu amaçla T.C. Merkez Bankası Reel Kesim Güven Endeksi’ni 2005 yılında oluşturmuştur. Bu çalışmanın amacı finansal piyasalarda ve politika yapımında bir öncü gösterge olarak kullanılan Reel Kesim Güven Endeksi ile makroekonomik ve finansal değişkenler arasındaki ilişkiyi Vektör Oto Regresyon (Vector Auto Regression – VAR) modeli ile analiz etmektir. Model sonuçları % 5 düzeyinde anlamlıdır ve Altın gr. Fiyatı, Dış Ticaret Dengesi, Uluslararası Rezervler, Amerika Birleşik devletleri (ABD) Doları/Türk Lirası kuru ve Oynaklık Endeksi değişkenleri Reel Kesim Güven Endeksi’ni etkilemektedir. Reel Kesim Güven Endeksi ile Borsa İstanbul 100 Endeks Değeri, İç Borç Stoku, İmalat Kapasite Kullanım Oranı ve Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Portföyü arasında çift yönlü Granger nedensellik bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Reel Sektör Güven Endeksi, Finansal Modelleme, VAR Analizi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Editör ve hakemlere katkıları için teşekkür ederim.

The Analysis of Factors Affecting Real Sector Confidence: Turkey Case

Öz

The confidence plays an important role in the economy and financial markets. Consumer and business confidence indicators are means to predict the health and future of the economy. The business confidence index is a special economic indicator that reflects the state of the economy as a whole. Thus, Central Bank of Turkish Republic created the Real Sector Confidence Index in 2005. The aim of this study is to analyze the relationship between the Real Sector Confidence Index, which is used as a leading indicator in financial markets and policy making and the macroeconomic and financial variables with the Vector Auto Regression (VAR) model. Model results are significant at the 5% level. Gold Price, Foreign Trade Balance, International Reserves, USD/Turkish Lira exchange rate and Volatility Index variables affect the Real Sector Confidence Index. There is bidirectional Granger causality between Real Sector Confidence Index and Borsa İstanbul 100 Index Value, Domestic Debt Stock, Manufacturing Capacity Utilization Ratio and Equity Portfolio of Non-Residents.

Anahtar Kelimeler

Business Confidence Index, Financial Modelling, VAR Analysis

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Albayrak, Ş. G. (2018). Türkiye'de Reel Kesim Güven Endeksi ve İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı Arasındaki İlişki Üzerine Ampirik Bir Uygulama (2007-2017). Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 18-27. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/602160
• Arısoy, İ. (2012). Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi. Maliye Dergisi, 162, 304-315. Erişim Adresi: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/16.pdf
• Ayuningtyas, R. & Koesrindartoto, D. P. (2014). The Relationship between Business Confidence, Consumer Confidence, and Indexes Return: Empirical Evidence in Indonesia Stock Exchange. International Conference on Trends in Economics, Humanities and Managementi, 21-25. Erişim Adresi: https://icehm.org/upload/5296ED0814013.pdf
• Baştan, E. M., Dolgun, G. Ç. & Ayanoğlu, Ö. A. (2013). Improving the Real Sector Confidence Index for Turkey as a Leading Macroeconomic Indicator. Proceedings 59th ISI World Statistics Congress, 25-30 August, Hong Kong. Erişim Adresi: https://2013.isiproceedings.org/Files/STS080-P4-S.pdf
• Beşel, F. ve Yardımcıoğlu, F. (2016). Tüketici güven endeksi ile makro değişkenler arasındaki ilişki. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies, 1. Erişim Adresi: https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/50040427/36.
• Bremmer, D. (2008). Consumer Confidence And StockPrices. 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association, 1-22.
• Brown, G. W. & Cliff, M. T. (2004). Investor sentiment and the near-term stock market. Journal of Empirical Finance, 11(4), 1-27. Erişim Adresi: www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0927539803000422?casa_token
• Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431. Erişim Adresi: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01621459.1979.10482531?journalCode=uasa20
• Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2018). Reel Kesim Güven Endeksi ile Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi. Business & Economics Research Journal, 9(1). Erişim Adresi: https://web.s.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=c4c36824-de24-4c38-ad2d-fd26d5f5c7b2%40redis
• Fisher, K. L. & Statman, Meir. (2003). Consumer confidence and stock returns. The Journal of Portfolio Management, 30(1), 115-127. Erişim Adresi: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.364.2271&rep=rep1&type=pdf
• Granger, C.W.J. (1969) Investigation causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37, 424–438. Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/pdf/1912791.pdf?casa_token
• Jansen, W. J. & Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98. doi: 10.1016/S0165-1765(02)00292-6. Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0165176502002926?
• Kale, S. & Akkaya, M. (2016). The relation between confidence climate and stock returns: The case of Turkey. Procedia Economics and Finance, 38, 150-162. Erişim Adresi: https://pdf.sciencedirectassets.com/282136/1-s2.0-S2212567116X00056/1
• Katona, G. (1968). Consumer Behavior: Theory and Findings On Expectations and Aspirations. The American Economic Review, 58, 2, 19-30. Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/pdf/1831793.pdf
• Kaygısız, D. A. (2019). Türkiye’de Tüketici ve Reel Kesim Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkiler: 2010-2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 314-332. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/yead/article/535616
• Keynes, J. M. (1936). The General Theory of Employment, Interest and Money. London and Basingstoke: MacMillan and Co.
• Kıyılar, M. & Akkaya, M. (2016). Davranışsal Finans. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Korkmaz, T. ve Çevik, E. İ. (2007). Güven Endeksi ve Yatırımcıların Sezgileri: Türkiye Örneği. 11. Ulusal Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Zonguldak, 389-410.
• Korkmaz, T. ve Çevik, E.İ. (2009). Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. Cilt:38, Sayı:1: 24-37. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/98145
• Koy, A. & Akkaya, M. (2017). The role of consumer confidence as a leading indicator on stock returns: A Markov switching approach. Annals of “Dunarea de Jos” University of Galati Fascicle I. Economics and Applied Informatics, 1, 36-47. Erişim Adresi: https://ideas.repec.org/a/ddj/fseeai/y2017i1p36-47.html
• Köse, A. K. ve Akkaya, M. (2016). Beklenti ve güven anketlerinin finansal piyasalara etkisi: BIST 100 üzerine bir uygulama. Bankacılar Dergisi, 99, 3-15. Erişim Adresi:www.tbb.org.tr/Content/Upload/dergiler/dosya/74/Bankacilar_Dergisi_99.Sayi.pdf
• Küçükçaylı, F. M. ve Akıncı, G. Y. (2018). Tüketici Güveninin Makroekonomik Belirleyicileri: Bir Zaman Serisi Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 459-472. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/511463
• Los, V. & Ocheretin, D. (2019). Construction of business confidence index based on a system of economic indicators. In SHS Web of Conferences, 65, 06003. Erişim Adresi: https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2019/06/shsconf_m3e22019_06003.pdf
• Ludvigson, S. C. (2004). Consumer Confidence and Consumer Spending. Journal of Economic Perspective, 18, (2), 29-50. Erişim Adresi: https://pubs.aeaweb.org/doi/pdf/10.1257/0895330041371222
• Oral, E., Ece D. & Hamsici T. (2005). Building Up a Real Sector Business Confidence Index for Turkey. Central Bank Review. 5.1, 23-54. Erişim Adresi: https://core.ac.uk/download/pdf/6462847.pdf
• Otoo, M. W. (1999). Consumer Sentiment And The Stock Market. 1-16. New York: Federal Reserve.
• Özsağır, A. (2007). Ekonomide güven faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/69950
• Pronoza, P. (2014). Theory and practice of early recognition of crisis processes in economy. Innovatsiina ekonomika. 51, 198–209. Erişim Adresi: http://ie.at.ua/English_2_2014/Pronoza_P.V.THEORY_AND_PRACTICE_OF_EARLY_RECOGNITI.pdf
• Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M, Yıldırım, H.H. ve Kantar, L. (2019). Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 48, 1-48. Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/1912017%0A
• Sum, V. (2014). Effects of business and consumer confidence on stock market returns: Cross-sectional evidence. Economics, Management, and Financial Markets, 9(1), 21-25. Erişim Adresi: https://web.s.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid
• Topuz, Y.V. (2011). Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7, (1), 53-65. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/69187
• Usul H., Küçüksille, E. ve Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarina Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-695. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1005504