Doğum Sonu Annelere Verilen Taburculuk Eğitiminin, Taburculuğa Hazır Oluşluk Düzeyine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 83 - 93, 31.12.2021

Hatice Kahyaoğlu Süt , Burcu Küçükkaya , Zeliha Elkan Kiyat , Ecem Şallı

https://doi.org/10.46971/ausbid.943809

Öz

Amaç: Bu çalışmada, doğum sonu annelere verilen taburculuk eğitiminin, taburculuğa hazır oluşluk düzeyine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Randomize kontrollü olarak yürütülen bu çalışma Şubat-Aralık 2020 tarihleri arasında, bir Üniversitenin Tıp Fakültesi Hastanesi ile bir Devlet Hastanesinin Doğum Servisi’nde gerçekleştirilmiştir. Eğitim grubu n=105 ve Kontrol grubu n=105 olmak üzere toplam 210 anne üzerinde çalışma yürütülmüştür. Çalışmaya katılmaya gönüllü annelere literatür incelenerek hazırlanan bir anket formu ile Hastane Taburculuğuna Hazır Oluşluk Ölçeği-Yeni Doğum Yapmış Anne Formu (HTHÖ-YDAF) uygulanmıştır. Randomizasyon yöntemine göre belirlenen eğitim grubuna doğum sonu taburculuk eğitimi (doğum sonu dönem bakımı, emzirme ve anne sütü, yenidoğan bebek bakımı eğitim kitapçıkları eşliğinde verilen eğitim) verilmiş olup diğer gruba ise eğitim verilmemiştir. Eğitim ve kontrol gruplarına taburcu olmadan önce HTHÖ-YDAF tekrar uygulanmıştır.
Bulgular: Taburculuk eğitimi alan grubun yaş ortalaması 28,3 ± 5,6, kontrol grubunun 28,4 ± 5,6’dir (p=0,951). Eğitim grubunun, eğitim öncesi ve sonrası HTHÖ-YDAF ölçeği toplam ve alt boyut puan ortalamaları ile kontrol grubunun başlangıç ve taburculuk öncesi HTHÖ-YDAF ölçeği toplam ve alt boyut puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<0.001). Buna göre, taburculuk eğitimi sonrası eğitim grubunun hastaneden taburculuğa hazır oluşluk düzeylerinin arttığı saptanmıştır. Gruplar arasında HTHÖ-YDAF ölçeği toplam ve alt boyut puan ortalamaları puan farkları arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<0.001). Kontrol grubunun başlangıç ve taburculuk HTHÖ-YDAF ölçeği puanının (taburculuğa hazır oluşluk düzeylerinin) azaldığı, eğitim grubunun ise arttığı tespit edilmiştir (p<0.001).
Sonuç: Doğum sonu hastaneden taburcu olmadan önce annelere verilen doğum sonu dönem bakımı, emzirme ve anne sütü, yenidoğan bebek bakımı eğitimleri annelerin taburculuğa hazır oluşluk düzeyini artırmıştır. Hemşire ve ebeler tarafından yeni doğum yapan annelere taburculuk öncesi eğitim verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğum sonu dönem, taburculuk eğitimi, taburculuğa hazır oluşluk

Destekleyen Kurum

Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (TÜBAP)

Proje Numarası

2020/25

Teşekkür

Çalışmaya katılan tüm annelere ve çalışmamızı maddi olarak destekleyen Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’ne teşekkür ederiz.

Effect of Education of Discharge Administered to Postpartum Mothers on Level of Readiness for Postpartum Discharge

Öz

Aim: In this study, it was aimed to examine the effect of education of discharge administered to postpartum mothers on level of readiness for postpartum discharge.
Material and Method: This randomized controlled study was carried out between February and December 2020 in the Hospital of the Faculty of Medicine of a University and the Obstetrics Service of a State Hospital. The study was conducted on a total of 210 mothers, with n = 105 in the training group and n = 105 in the control group. A questionnaire form prepared by examining the literature was applied to the mothers who volunteered to participate in the study, and the Readiness for Hospital Discharge Scale–New Mother Form (RHD-NMF) was administered. Postpartum discharge training (postpartum period care, breastfeeding and breast milk, newborn baby care training accompanied by training booklets) was given to the training group determined according to the randomization method, while the other group was not trained. Before being discharged to the education and control groups, RHD-NMF was reapplied.
Results: The mean age of the discharged group was 28.3 ± 5.6 and the control group was 28.4 ± 5.6 (p = 0.951). A significant difference was found between the total and sub-dimension mean scores of the education group before and after the training, and the total and sub-dimension mean scores of the control group at the beginning and before discharge (p <0.001). Accordingly, it was found that the education group's level of readiness for discharge from the hospital after discharge education increased. A significant difference was found between the groups between the total and sub-dimension mean scores of the RHD-NMF (p <0.001). It was determined that the baseline and discharge scores of the control group (the level of readiness for discharge) of the HTSÖ-FABS decreased, while the education group increased (p <0.001).
Conclusion: Postpartum period care, breastfeeding and breast milk, newborn baby care trainings given to mothers before discharge from the hospital increased the level of readiness of mothers for discharge. Pre-discharge training is recommended by nurses and midwives to mothers who have just given birth.

Anahtar Kelimeler

Postpartum, education of discharge, readiness for discharge

Proje Numarası

2020/25

Kaynakça

• Ahman, E., & Zupan, J. (2007). Neonatal and perinatal mortality: country, regional and global estimates 2004. Geneva, World Health Organization. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43800/9789241596145_eng.pdf?sequence=1
• Akın, B., & Şahingeri, M. (2010). Hastane Taburculuğuna Hazır Oluşluk Ölçeği-Yeni Doğum Yapmış Anne Formu’nun Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(1), 8-14. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29504
• Altuntuğ, K., & Ege, E. (2013). Sağlık eğitiminin annelerin taburculuğa hazır oluş, doğum sonu güçlük yaşama ve yaşam kalitesine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 15(2), 45-56. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/985862
• Balkaya, N. A. (2002). Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ve ebe-hemşirenin rolü. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2), 42-9. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/614.pdf
• Bozkurt, Ö. D., Hadımlı, A., Can, H. Ö., Akmeşe, Z. B., & Rastgel, H. (2019). Annelerin postpartum dönemde hastaneden taburculuğa hazır oluşluğu ve etkileyen faktörler. Medical Sciences, 14(3), 175-88. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2019.14.3.1
• Burucu, R., & Akın, B. (2017). Gebeliğin üçüncü trimestrında gebelere verilen eğitimin doğum sonu taburculuğa hazır oluşluk düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 25-35. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/337186
• Coşkun, A. M. (2016a). Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliği el kitabı (2. Baskı). Koç Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
• Coşkun, A. M. (2016b). Hemşire ve ebeler için kadın sağlığı ve hastalıkları öğrenim rehberi (1. Baskı). Nobel Tıp Kitabevleri. Ankara.
• Çelik, S. A., Türkoğlu, N., & Pasinlioğlu, T. (2014). Annelerin doğum sonu hastane taburculuğuna hazır oluşluk düzeylerinin ve etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 3(2), 1-7. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/48803
• Dağ, H., Dönmez, S., Şen, E., & Şirin, A. (2013). Vajinal doğum yapan kadınların hastane taburculuğuna hazır oluşluk durumu. Gaziantep Tıp Dergisi, 19(2), 65-70. http://dx.doi.org/10.5455/GMJ-30-2012-115
• Dağ, H., Güneri, E. S., Kavlak, O., Şirin, A. (2014). Doğum yapan kadınların doğum sonu öğretim ihtiyaçları ve taburculuğa hazır oluşluğunun belirlenmesi. SSTB International Refereed Academic Journal Of Sports Health & Medical Sciences, 10(4), 26-38. https://www.sstbdergisi.com/dergi/dogum-yapan-kadinlarin-dogum-sonu-ogretim-ihtiyaclari-ve-taburculuga-hazir-oluslugunun-belirlenmesi20170803104354.pdf
• Erenoğlu, R. & Başer, M. (2018). Annelerin doğumdan sonra taburculuğa hazır oluşluk düzeyleri. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27, 100-5. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/694149#:~:text=Do%C4%9Fum%20sonu%20d%C3%B6nemde%20annenin%20sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1,24%2D96%20saatte%20taburcu%20edilmektedir.
• Güleç, T. (2018). Doğum sonrası taburculuk eğitiminin annelerin taburculuğa hazır oluşluklarına etkisi. [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Güleç, T., & Çoban, A. (2019). Sezaryen doğum sonrası taburculuk eğitiminin annelerin taburculuğa hazır oluşluklarına etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(3), 461-9. http://dx.doi.org/10.5152/hsp.2019.521573
• Hariati, S., Sutomo, R., Lusmilasari, L., Febriani, A. İ., & Kadar, K. (2020). Discharge readiness of Indonesian mother with preterm infant in NICU. Enfermeria Clinica, 30, 234-7. https://doi.org/10.1016/j.enfcli.2019.07.096
• Malagon‐Maldonado, G., Connelly, C. D., & Bush, R. A. (2017). Predictors of readiness for hospital discharge after birth: Building evidence for practice. Worldviews on Evidence‐Based Nursing, 14(2), 118-27. https://doi.org/10.1111/wvn.12208
• Mete, S. (2016). Doğum süreci el kitabı (1. Baskı). İstanbul Tıp Kitapevi. İstanbul.
• Okumuş, H,. & Mete, S. (2009). Doğuma hazırlık (1. Baskı). Deomed Medikal Yayıncılık. İstanbul.
• Rastgel, H. (2019). Annelerin postpartum dönemde hastaneden taburculuğa hazır oluşluğu ve etkileyen faktörler. Medical Sciences, 14(3), 175-88. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/757628
• Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. (2010). Doğum sonu bakım yönetim rehberi. Ankara: AÇSAPGM.
• Sevil, Ü., & Ertem, G. (2016). Perinatoloji ve bakım (1. Baskı). Ankara Nobel Tıp Kitapevleri. Ankara.
• Şenol, K. D., Özkan, A. S., & Şahin, H. N. (2017). An investigation of postpartum mothers’ readiness for hospital discharge and the affecting factors. Journal of Human Sciences, 14(2), 1484-91. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i2.4586
• Taşkın, L. (2016). Doğum ve kadın sağlığı hemşireliği (14.Baskı). Akademisyen Kitabevi, Ankara.
• Tunçel, N. P., & Süt, H. K. (2019). Gebelikte yaşanan anksiyete, depresyon ve prenatal distres düzeyinin doğum öncesi bebeğe bağlanmaya etkisi. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 16(1), 9-17. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/931888
• Türkmen, H., & Özbaşaran, F. (2017). Vaginal doğum yapan lohusalarda taburculuğa hazır olma durumlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1):24-9. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/343557
• T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. (2010). Doğum sonu bakım yönetim rehberi. Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı. (2014). Doğum sonu bakım yönetim rehberi. Ankara.
• Weiss, M. E., Ryan, P., & Lokken, L. (2006). Validity andrelialibility of the perceived readiness for discharge after birth scale. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 35, 34-5. http://dx.doi.org/10.1111/j.1552-6909.2006.00020.x
• Weiss, M. E., & Piacentine, L. B. (2006). Psychometric properties of the readiness for hospital discharge scale. J Nurs Meas, 14(3), 163-80. https://doi.org/10.1891/jnm-v14i3a002
• World Health Organization (WHO). (2014). WHO Recommendations on postnatal care of the mother and newborn, October 2013.
• Yanıkkerem, E., Esmeray, N., Karakuş, A., Üstgörül, S., Baydar, Ö., Göker, A. (2018). Factors affecting readiness for discharge and perceived social support after childbirth. Journal of Clinical Nursing, 27(13-14), 2763-75. https://doi.org/10.1111/jocn.14248