Kullanıcı-Kütüphane Etkileşiminde Sosyal Medyanın Rolü: Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi Örneği

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 3, 471 - 498

Kübra Yıldırım , Erdinç Alaca

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1649086

Öz

Günümüzde sosyal medya, bilgiye erişim ve paylaşım süreçlerini dönüştürerek kütüphaneler için vazgeçilmez bir iletişim aracı haline gelmiştir. Dijitalleşme süreci, geleneksel kütüphane hizmetlerinin ötesine geçerek kullanıcılarla etkileşimi artırmaktadır. Üniversite kütüphaneleri, sosyal medya platformlarını kullanarak hizmetlerini tanıtmakta ve kullanıcı etkileşimini güçlendirmektedir.
Bu çalışmanın amacı, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi özelinde sosyal medyanın kullanıcı-kütüphane etkileşimine yansımalarını değerlendirmektir. Araştırma kapsamında, kütüphaneye ait @bilkentlibrary Instagram hesabında 2 Ocak- 31 Aralık 2023 tarihleri arasında yapılan 131 paylaşım içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bulgular, etkinlik duyuruları ve özel gün paylaşımlarının yüksek etkileşim aldığını göstermektedir. Özellikle özel gün paylaşımlarının toplumsal farkındalık yaratma işleviyle kullanıcıların kütüphane ile daha güçlü bir bağ kurmasını sağladığı belirlenmiştir. Ancak duyurular ve bazı hizmet paylaşımlarının sınırlı olması etkileşimde dalgalanmalara yol açmıştır. Sonuç olarak, sosyal medyanın Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi için önemli bir iletişim aracı olduğu ve etkin kullanımının kullanıcı-kütüphane etkileşimine olumlu yansıma potansiyeline sahip olduğu gözlenmiştir. Çalışma, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi özelinde, kurumsal sosyal medya stratejisine yönelik öneriler sunarak literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Instagram , sosyal medya araçları , kütüphane hizmetleri , üniversite kütüphaneleri

The Role of Social Media in User-Library Interaction: The Example of Bilkent University Library

Öz

Today, social media has become an indispensable communication tool for libraries by transforming the processes of accessing and sharing information. The digitalization process goes beyond traditional library services and increases interaction with users. University libraries promote their services and strengthen user interaction by using social media platforms.
The aim of this study is to evaluate the reflections of social media on user-library interaction, specifically for Bilkent University Library. Within the scope of the research, 131 posts made between January 2 and December 31, 2023 on the library's @bilkentlibrary Instagram account were examined using content analysis. The findings show that event announcements and special day posts received high interaction. It was determined that special day posts, in particular, provided users with a stronger bond with the library by creating social awareness. However, the limited number of announcements and some service posts led to fluctuations in interaction. As a result, it has been observed that social media is an important communication tool for Bilkent University Library and that its effective use has the potential to positively reflect on user-library interaction. This study contributes to the literature by providing recommendations for the corporate social media strategy, with a focus on Bilkent University Library.

Anahtar Kelimeler

Instagram , social media tools , library services , university libraries

Kaynakça

• Acar, S. ve Ünsal, N. Ö. (2017). Yeni medyada sosyal medya araçları ile iş edinimi platformları: Offıceangels örneği. Ejovoc Electronic Journal of Vocational Colleges, 7(2), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/461225
• Aharony, N. (2010). Twitter use in libraries: An exploratory analysis. Journal of Web Librarianship, 4(4), 333–350. 10.1080/19322909.2010.48
• Aharony, N. (2012). Facebook use in libraries: An exploratory analysis. Aslib Proceedings, 64(4), 358–372. 10.1108/0001253121124472
• Akbaş, M. ve Fenerci, T. (2016). Üniversite kütüphanelerinde sosyal medya politikaları. Bilgi Dünyası, 17(2), 201-231. https://bd.org.tr/index.php/bd/article/download/63/57/112
• Alaca, E. (2017). Ankara’daki 6 halk kütüphanesinde yenilikçi hizmet anlayışı: Kütüphane personelinin yaklaşımı üzerine bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 211-222. https://doi.org/10.24146/tkd.2017.90
• Alakuş, M. (1991). Bilgi toplumu. T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Albayrak, E. H., Biçen Aras, B., Çelikbaş, S., Karabulut, E., Öksüz, E., Mater, S. ve Yarar, İ. (2018). Kütüphaneler için sosyal medya politikası. https://kutuphaneci.org.tr/wpcontent/ uploads/2018/03/K%C3%BCt%C3%BCphaneler-%C4%B0%C3%A7in- Sosyal-Medya-Politikas%C4%B1-TKD-Sosyal-Medya-Politikalar%C4%B1- %C3%87al%C4%B1%C5%9Fma-Grubu.pdf
• Alkış, H. ve Yılmaz, B. (2008). Kütüphaneler arası ödünç verme hizmeti: Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi örneği. Balkan Ülkeleri Kütüphaneler Arası Bilgi Belge Yönetimi İş Birliği Sempozyumu, 5-7 Haziran 2008, Edirne, Türkiye, Bildiriler içinde (ss. 1-11) Trakya Üniversitesi.
• Amuda, H. O. ve Adeyinka, T. (2017). Application of social media for innovative library services in South-Western Nigerian University Libraries. Journal of Balkan Libraries Union, 5(2), 10-16. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/399735
• Barnes, I. (2014) Twitter in special libraries: A distributed social media strategy. Public Services Quarterly, 10(1), 62-65. https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1151&context=lib_fsdocs
• Bayraktar, A. (2019). Kütüphane hizmetlerinin tanıtımında sosyal medya etkisi: Bursa Uludağ Üniversitesi Kütüphanesi örneği. Türk Kütüphaneciliği, 33(4), 379-387. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/854423
• M. ve Yıldırım, K. (2023). Dijital kütüphaneler ve sosyal medyanın sentezi: Bilgi paylaşımında yenilikçi güç. Library Archive and Museum Research Journal, 4(2), 185-200. https://doi.org/10.59116/lamre.1328838
• Bezirci, P. ve Biçen Aras, B. (2022). COVID-19 ve üniversite kütüphanelerinin X kullanımı. Library Archive and Museum Research Journal, 3(1), 1-26. https://doi.org/10.29228/lamre.55065
• Biçen Aras, B. (2014). University libraries and social media policies. Journal of Balkan Libraries Union, 2(1), 21-27. http://dergipark.gov.tr/jblu/issue/18608/196375
• Biçen Aras, B. ve Çolaklar, H. (2015). The role of social media in the promotion of university libraries. Journal of Library and Information Sciences, 3(2), 79-105. https://openaccess.mef.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.11779/127/BaharBicen _Aras.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Bilkent Üniversitesi. (t. y.). Bilkent Üniversitesinin tarihçesi. https://www.bilkent.edu.tr/bilkent-tr/general/history.html adresinden erişilmiştir.
• Bodnar, J. ve Doshi, A. (2011). Asking the right questions: A critique of Facebook, social media, and libraries. Public Services Quarterly, 7(3-4), 102-110. 10.1080/15228959.2011.623594
• Chauhan, M. (2013). Use of social media in libraries. Redefining Libraries to Create Next Generation Libraries, 46. https://www.alibnet.org/public/bookofpaper/ppts/85.pdf
• Chen, H. (2018). College-aged young consumers' perceptions of social media marketing: The story of Instagram. Journal of Current Issues ve Research in Advertising, 39(1), 22-36. 10.1080/10641734.2017.1372321
• Çakmak, T. ve Eroğlu, Ş. (2020). Sosyal medyada kullanıcı etkileşimi ve içerik kategorizasyonu: Ankara’daki halk kütüphanelerinin Facebook gönderilerinin analizi. Türk Kütüphaneciliği, 34(2), 160-186. https://doi.org/10.24146/tk.706882
• Daleğmez İ. ve Kurtoğlu N. (2018). Kütüphanelerde sosyal medya kullanımı: Ankara Üniversitesi Kütüphanesi örneği: III. Uluslararası Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrenci Kongresi, 11 Mayıs 2018, Ankara, Türkiye, Bildiriler içinde (ss. 135-142) Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Du Toit, K. ve Mulatiningsih, B. (2013). Social media for libraries. Information & Library Management Africa. 1-20. https://eprints.qut.edu.au/74778/1/Social_Media_for_Libraries.pdf
• Fidancı, S. (2023). Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi Twitter hesabı verilerine yönelik içerik analizi ve sosyal ağ analizi çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çankırı Karatekin Üniversitesi.
• Güçlü, B. (2018). Üniversite kütüphaneleri hizmetlerinin etkin sunumunda sosyal medya kütüphaneciliği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çankırı Karatekin Üniversitesi. Harrison, A., Burress, R., Velasquez, S. ve Schreiner, L. (2017). Social media use in academic libraries: A phenomenological study. The journal of academic librarianship, 43(3), 248-256. https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/106458.pdf
• Houk, K. M. ve Thornhill, K. (2013). Using Facebook page insights data to determine posting best practices in an academic health sciences library. Journal of Web Librarianship, 7(4), 372-388. 10.1080/19322909.2013.837346
• İnternet Araştırmaları Koordinatörlüğü. (2023). Türkiye’nin nüfus, internet, sosyal medya, mobil, e-ticaret ve dijital pazarlama göstergeleri. https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/HQTLP.pdf adresinden erişilmiştir.
• Joo, S. ve Lu, K. (2017). Content analysis of Facebook posts in public libraries based on textual analysis. Proceedings of the Association for Information Science and Technology, 54(1), 718-719. 10.1002/pra2.2017.14505401129
• Kalaman, S. (2019). Yeni medya ve dijital gözetim: Türkiye’deki sosyal medya kullanıcıları üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(2), 575-594. https://doi.org/10.18657/yonveek.556868
• Karadağ, E. ve Yücel, C. (2022). Türkiye üniversite memnuniyet araştırması 2022. Üniar Yayınları. https://www.uniar.net/_files/ugd/779fe1_5d660b5f472e4e1ab70623097c2ff856.pdf
• Keleş, E. (2017). Ankara’daki üniversite kütüphanelerinin Twitter hesap analizi. Türk Kütüphaneciliği, 31(3), 374-393. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/ 805118
• Kırık, A. M. (2017). Yeni medya aracılığıyla değişen iletişim süreci: Sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 230-261. https://doi.org/10.19145/gumuscomm.300815
• Koç, O. (2023). Türkiye’deki kütüphane ve bilgi profesyonelleri arasında sosyal medya farkındalığı. Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 512-529. https://doi.org/10.29000/rumelide.1285331
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimle Dergisi, 22(Özel sayı 2), 273-294. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227356
• Noa, A. (2010) Twitter use in libraries: An exploratory analysis. Journal of Web Librarianship, 4(4), 333-350. 10.1080/19322909.2010.487766
• Noa, A. (2012) Facebook use in libraries: An exploratory analysis. Aslib Proceedings, 64(4), 358-372. https://doi.org/10.1108/00012531211244725
• Onar, S. ve Karadağ, Y. (2022). Sosyal medyanın etkili iletişim dili: Emojiler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 390-405. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1075665
• Önder, A. ve Güler, B. (2022). Geleneksel kitle iletişim araçlarından yeni medyaya: Sosyal medya platformlarında değerin üretimi ve kullanıcı emeğinin rolü. SAV Katkı, 12, 59-69 https://www.researchgate.net/profile/Ahmet Oender/publication/362761183_Geleneksel_kitle_iletisim_araclarindan_yeni_medy aya_Sosyal_medya_platformlarinda_degerin_uretimi_ve_kullanici_emeginin_rolu/li nks/62fde420eb7b135a0e415fd1/Geleneksel-kitle-iletisim-araclarindan-yenimedyaya- Sosyal-medya-platformlarinda-degerin-ueretimi-ve-kullanici-emegininrolue. pdf
• Özcan, M. (2021). Sosyal medya platformlarının hisse senedi piyasalarına etkisi: BIST30 örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 160-172. https://doi.org/10.36362/gumus.853842
• Sağlık, Ö. (2017). Milli arşiv kurumlarının eğitim ve kültür hizmetleri faaliyetlerinin tanıtılmasında sosyal medyanın yeri: İngiltere ve Türkiye karşılaştırması. Bilgi ve Belge Araştırmaları, 6, 1-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/454333
• Shiri, A. ve Rathi, D. (2013). Twitter content categorisation: A public library perspective. Journal of Information and Knowledge Management, 12(4), 1-8. https://doi.org/10.1142/S0219649213500354
• Soydan, B. (2023). Yeni medya ve sosyal medya: Etik sorunlar ve çözüm yaklaşımları. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 7(3), 198-215. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3212251
• Suha, A. ve Sultan M. A. (2018). Marketing academic library information services using social media. Library Management, 40(3-4), 228-239. https://doi.org/10.1108/LM- 12-2017-0132
• Tonta, Y. (2009). Dijital yerliler, sosyal ağlar ve kütüphanelerin geleceği. Türk Kütüphaneciliği, 23(4), 742-768. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/ 814257
• Yalçın, H. (2014). Sosyal ağlar ve bilgi hizmetleri: Ağ kuşağının kütüphanelerden beklentileri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yılmaz, F. (2021). Türkiye'deki üniversite kütüphanelerinde sosyal medyanın etkin kullanımı ve analizi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.