Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Kapsamında Coğrafi İşaret Tescili Alabilecek Ürünlerin Değerlendirilmesi: Safranbolu Örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 415 - 427, 05.07.2024

İrfan Yurt , Şeyma Dinvar

Öz

Bu çalışma ile sürdürülebilir gastronomi turizmi kapsamında Karabük’ün turizm açısından en gelişmiş ilçesi olan Safranbolu ilçesinin coğrafi işaret tescili alabilecek gastronomik ürünlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Sağlıklı ve dengeli gıda üretimi, gıda atıklarının azaltılması gibi sürdürülebilirlik unsurlarının yanı sıra yerel yemek kültürünün turizm çekiciliğine katkı sağlayabileceği üzerinde durulmuştur. Araştırma nitel veri toplama yöntemlerinden gözlem, kaynak taraması ve yarı yapılandırılmış mülakat tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda bölgedeki 15 yerel restoranın menü kartları incelenmiş ve yörede yaşayan 30 kişiyle mülakatlar yapılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre Safranbolu’da sürdürülebilir gastronomi turizmi kapsamında coğrafi işaret tescili alma potansiyeli en güçlü olan gastronomik ürünler; peruhi, Safranbolu bükmesi, oğmaç çorbası, uzun pakla, etli keşkek, safranlı zerde, karadut şerbeti olarak tespit edilmiştir. Ayrıca restoran işletmelerinin coğrafi tescil işaretli ürünleri menülerinde fazla tercih etmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir gastronomi, gastronomi turizmi, coğrafi işaret, yöresel yemek

Etik Beyan

ETİK KURUL İZNİ ALINDI EKLERE YÜKLENDİ

Evaluation of Products that can get Geographical Indication Registration within the Scope of Sustainable Gastronomy Tourism: The Case of Safranbolu

Öz

This study aims to determine the gastronomic products of Safranbolu district, which is the most developed district of Karabük in terms of tourism, that can receive geographical indication registration within the scope of sustainable gastronomy tourism. In addition to sustainability factors such as healthy and balanced food production, reducing food waste, it is emphasized that local food culture can contribute to tourism attractiveness. The research was carried out with observation, literature review and semi-structured interview technique from qualitative data collection methods. In this context, the menu cards of 15 local restaurants in the region were examined and 30 local residents were interviewed. According to the data obtained as a result of the study, the gastronomic products with the strongest potential to obtain geographical indication registration within the scope of sustainable gastronomy tourism in Safranbolu were identified as peruhi, Safranbolu bending, oğmaç soup, long pakla, meat keshkek, saffron zerde, and black mulberry sherbet. It was also observed that restaurant establishments do not prefer geographically registered products in their menus.

Anahtar Kelimeler

Sustainable gastronomy, gastronomy tourism, geographical indication, local food

Kaynakça

• Akdağ, G., Sormaz, Ü., Özata, E, Çetinsöz, B. C. (2016). Sürdürülebilir gastronomi turizmi için yeni bir alternatif: Surf&Turf. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 270–281.
• Ayaz, N., Çobanoğlu, S. (2017). Ev kadınlarının turizm amaçlı yöresel yemek üretimine bakış açıları Bartın ili örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 413–427.
• Baycar, A. (2022). Yerel gastronomik kimlik oluşum unsuru olarak gastronomi müzeleri: Safranbolu Türk kahve müzesi örneği. Aydın Gastronomy, 6(2), 119–136.
• Ayyıldız, S., Kargiglioğlu, Ş. (2018). Konaklarda sunulan yöresel yemeklerin sürdürülebilir gastronomi turizmi bakımından incelenmesi; Safranbolu konakları örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(9), 367–381.
• Ayyıldız, S., Türker, N. Pınaroğlu, B. (2023). Safranbolu’dan Taşköprü’ye kuyu kebabı: Bir gastronomi rotası önerisi. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 6(1), 365–376.
• Canbulat, İ. (2018). Safranbolu şehir yemekleri (1.Baskı). Linomat Ofset.
• Çalışkan, V., Koç, H. (2013). Türkiye'de coğrafi işaretlerin dağılış özelliklerinin ve coğrafi işaret potansiyelinin değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 193–214.
• Çekal, N., Doğan, E. (2022). Sürdürülebilir gastronomide standart reçete ve coğrafi işaretlerin önemi. Turizm Çalışmaları Dergisi, 4(1), 49–60.
• Kaan Yıldız, E. (2007). Yöresel lezzetlere Seyahat (1.baskı). MÜSİAD Kültür Kitaplığı
• Özdemir, G., Dülger Altıner, D. (2019). Gastronomi kavramları ve gastronomi turizmi üzerine bir inceleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 1–14.
• Özer Altundağ, Ö. (2018). Turistlere sunulan yöresel yemeklerin makro ve mikro besin öğesi içeriğinin sağlık boyutu. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 16–28.
• Özmen, N., Eren, M. (2020). Safranbolu’da gastronomi turizminin geliştirilmesine yönelik bir araştırma. Econder International Academic Journal, 4 (1) , 142–168.
• Sarıışık, M., Özbay, G. (2014). Gastronomi turizmi üzerine bir literatür incelemesi. Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 1–15.
• Scarpato, R. (2002). Gastronomy as a tourist product: The perspective of gastronomy studies. A-M., Hjalaguer, G. Richards (Ed.), Tourism and Gastronomy içinde (s.51–70). Routledge.
• Sormaz, Ü., Madenci, B., Yılmaz, M. (2020). Sürdürülebilir turizm kapsamında Konya ili gastronomi turizminin swot analizi ve geliştirilmesine yönelik öneriler. Social Sciences Studies Journal 6(58),1101–1108.
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2018). Coğrafi işaret nedir? https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir adresinden3 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2023). Veri tabanı. https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani adresinden 3 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Türker, A., Çelik, İ., (2012). Somut olmayan kültürel miras unsurlarının turistik ürün olarak geliştirilmesine yönelik alternatif öneriler. Yeni Fikir Dergisi, (9), 86–98.
• Üzümcü, T. P., Alyakut , Ö., Akbulat, N. A. (2017). Coğrafi işaretleme kapsamında Kocaeli gastronomik ürünlerinin değerlendirilmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (28), 132–140.
• Yurt, İ., ve Bayraklı , B. (2022). Safranbolu'da yöresel bir lezzet: Peruhi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270–287.
• Yurtseven, R. H., Kaya , O. (2010). Eko-gastronomi ve sürdürülebilirlik . O.E. Eralp Çolakoğlu (Ed.), 11. Ulusal Turizm Kongresi bildiri kibabı içinde (s. 57–65). Detay Yayıncılık.