The Mediating Effect of Perceived Curriculum Leadership on the Impact of Teachers’ Curriculum Literacy Competency on School Climate

Yıl 2024, , 1365 - 1384, 28.08.2024

Müge Aydın Sesli , Tuba Akpolat

https://doi.org/10.51460/baebd.1481313

Öz

The purpose of this study is to investigate whether the perceived level of curriculum leadership has a mediating effect on the impact of curriculum literacy competency on school climate. In line with this objective, the study was designed using the relational survey model, one of the quantitative research methods. The population of the study consists of 25,469 teachers working in 525 secondary education institutions on the European side of Istanbul during the 2022-2023 academic year. The sample representing the population was determined by the stratified sampling method. The sample of the study consists of 395 teachers, 197 working in vocational high schools and 181 in general high schools. The data of the study were collected using the School Principals’ Curriculum Leadership Scale, the Curriculum Literacy Scale, and the School Climate Scale. The research data were analyzed using SPSS24 and AMOS24 statistical software. The results of the study revealed that teachers have a high perception of curriculum literacy and moderate perceptions of curriculum leadership and school climate. In addition, it was found that the teachers’ level of curriculum literacy has a direct and positive impact on the school climate, and the teachers’ perceived level of curriculum leadership has a partial mediating effect on the relationship between curriculum literacy and school climate.

Anahtar Kelimeler

Curriculum literacy, Curriculum leadership, School climate, Teacher

Öğretmenlerin Program Okuryazarlığı Yeterliliğinin Okul İklimine Etkisinde Program Liderliği Algısının Aracı Etkisi

Öz

Öz: Bu araştırmanın amacı, program okuryazarlığı yeterliliğinin okul iklimine etkisinde algılanan program liderliği düzeyinin aracı etkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Belirtilen amaç doğrultusunda, çalışma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim döneminde İstanbul ili Avrupa yakasında bulunan 525 ortaöğretim kurumunda görev yapan 25.469 öğretmen oluşturmaktadır. Evreni temsil eden örneklem, tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemini meslek lisesinde çalışan 197, genel lisede çalışan 181 olmak üzere 395 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Okul Müdürlerinin Eğitim Programı Liderliği Ölçeği, Öğretim Programı Okuryazarlığı Ölçeği ve Okul İklimi Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma verileri SPSS24 ve AMOS24 istatistik programları ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin program okuryazarlık algı düzeyleri yüksek, program liderliği ve okul iklimi algılarının ise orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, öğretmenlerin program okuryazarlığı düzeyinin okul iklimine doğrudan pozitif yönde anlamlı etkisi olduğu ve öğretmenlerin program okuryazarlığı düzeylerinin okul iklimine etkisinde eğitim programı liderliği algılarının kısmi aracı etkisi olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Program okuryazarlığı, Program liderliği, Okul iklimi, Öğretmen

Kaynakça

• Akbaş, O., Duman, S. N., & Keskin, A. (2021). Eğitim programı liderliği yeterlilikleri üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Primary Education, 6(2), 157-179.
• Akınoğlu, O., & Doğan, S. (2012). Eğitimde program geliştirme alanına yeni bir kavram önerisi: Program okuryazarlığı. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 12-14.
• Akyol, B., Vural, R. ve Gündoğdu, K. (2017). İlkokul öğrencilerinin okula aidiyet, okul atmosferi, iklimi ve müdürlerin öğretimsel liderlik becerilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 291-311.
• Albashiry, N. M., Voogt, J. M., & Pieters, J. M. (2015). Improving curriculum development practices in a technical vocational community college: examining effects of a professional development arrangement for middle managers. The Curriculum Journal, 26(3), 425-451.
• Anderson, C. S. (1982). The search for school climate: A review of the research. Review of Educational Research, 52(3), 368-420.
• Arslan, Ö. (2019). 2012 ve 2015 yılları uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA) verilerine göre okul iklimi ile ilişkili olan öğrenci ve öğretmen faktörlerinin değişimi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Aslan, S. (2019). An analysis of prospective teachers' curriculum literacy levels in terms of reading and writing. Universal Journal of Educational Research, 7 (4), 973-979.
• Aslan, O., Akpunar, B. ve Erdamar, F. (2018). Okul yöneticilerinin program liderliği algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 139-153.
• Aslan, S. ve Gürlen, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi dergisi, 20(1), 171-186.
• Aydın, M. (2007). Çağdaş Eğitim Denetimi. Ankara: Hatiboğlu.
• Ayık, A. ve Şayir, G. (2014). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,13(49),253-279.
• Bakkal, M., & Radmard, S. (2020). Okul müdürlerinin eğitimsel liderlik standartlarını karşılama düzeyleri ile öğretmenlerin okul iklimi algıları ve motivasyonları arasındaki ilişki. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 163-195.
• Balyer, A. ve Gündüz, Y. (2013). Öğretim lideri olarak okul müdürlerinin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (29), 107-128.
• Başaran, E. İ. (1994). Eğitim Yönetimi. (4. Basım). Ankara: Gül Yayınevi.
• Bayırlı, A. (2021). Anadolu lisesi müdürlerinin eğitim programı liderliği ve öğretmenlerin mesleki gelişimlerine etkisi, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bayırlı, A., Balcı, A. (2021) Okul Müdürlerinin Eğitim programı liderliğini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,19(2), 1252-1276.
• Bektaş, F. ve Nalçacı, A. (2013). Okul iklimi ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 1-13.
• Bellibas, M. S., & Liu, Y. (2018). The effects of principals’ perceived instructional and distributed leadership practices on their perceptions of school climate. International Journal of Leadership in Education, 21(2), 226-244.
• Beyer, C., & Davis, E. A. (2009). Supporting preservice elementary teachers’ critique and adaptation of science lesson plans using educative curriculum materials. Journal of Science Teacher Education, 20(6), 517-536. Bolat, Y. (2021). Eğitim Programı Okuryazarlığı. Ankara: Pegem Akademi.
• Bozkurt, S. ve Aslanargun, E. (2015). Okul müdürlerinin öğretim programlarının uygulanmasına ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 27-31.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem.
• Cohen, J., Pickeral, T., & McCloskey, M. (2009). Assessing school climate. The Education Digest, 74(8), 45-48
• Creswell, J. D. (2017). Mindfulness interventions. Annual Review of Psychology, 68, 491-516.
• Çalık, T., Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeği’nin (OİÖ) geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
• Çetinkaya, S. ve Tabak, S. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlık yeterlilikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 296-309.
• DeMatthews, D. E. (2014). How to improve curriculum leadership: Integrating leadership theory and management strategies. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 87(5), 192-196.
• Demiral, S. (2009). Öğretmen ve okul yöneticisi algılarına göre ilköğretim okul müdürlerinin program liderliği davranışları, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Erdem, C., Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138.
• George, D. & Mallery, P. (2016). IBM SPSS Statistics 23 Step By Step: A Simple Guide and Reference (14. B.). New York: Routledge.
• Gömleksiz, M. N. & Erdem, Ş. (2018). Eğitim fakültesi ve PFE programına kayıtlı öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığına ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 73, 509-529.
• Gülbahar, B. (2014). Okul yöneticilerinin öğretim programlarının uygulanmasındaki öğretim liderliği rollerini belirlemeye yönelik bir alanyazın tarama çalışması, Milli Eğitim Dergisi, 44(201), 83-108.
• Hallinger, P., Murphy, J. (1985). Developing strategic thinking of instructional leadership. Elementary School Journal, 91(2), 89-107.
• Hoy, W. K., & Miskel C. G. (1986). Educational Administration Theory, Research And Practice. New York: Random House.
• Hoy, W. K., Smith, P. A., & Sweetland, S. R. (2002). The development of the organizational climate index for high schools: Its measure and relationship to faculty trust. The High School Journal, 86(2), 38-49.
• Hoyle, R. H. (1995). Structural Quation Modeling. Concepts, İssues, And Applications, California: Sage Publications.
• Kahraman, A. (2020). Özel okul öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlığı, epistemolojik inançları ve bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kahramanoğlu, R. (2019). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığına yönelik yeterlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Journal of International Social Research, 12(65), 827-840.
• Kahramanoğlu, R. ve Yılmaz, G. (2021). Öğretmenlerin program okuryazarlık düzeyleri, program yönelimleri ve programa bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(10), 178-187.
• Kalkan Çelik, C., & Sezgin, F. (2022). Okul yöneticilerinin öğrenme merkezli liderliği ile program okuryazarlığı arasındaki ilişki. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 42(3), 1037-1056.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Akademik.
• Keskin, A. ve Korkmaz, H. (2021). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığı algı ölçeğinin geliştirilmesi. TEBD, 19(2), 857-884.
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kline, T. (2005). Psychological testing: A practical approach to design and evaluation. New Delhi: Sage.
• Kuloglu, A., & Tutus, F. (2022). Curriculum literacy levels of english teachers: a mixed method research. International Journal of Progressive Education, 18(4), 191-208.
• Nsibande, R. N., & Modiba, M. M. (2012). ‘I just do as expected’. Teachers’ implementation of continuous assessment and challenges to curriculum literacy. Research Papers in Education, 27(5), 629-645.
• Ornstein, A. & Hunkins, F. (2009). Curriculum Design. Boston: Pearson/Allyn and Bacon.
• Özdere, M. (2017). Öğretmenlere yönelik şiddetin okul iklimi açısından değerlendirilmesi: Niğde ili örneği, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
• Roberts, S. ve Heroman, D. (1993). Student perceptions of elemantry school climates in the louisiana school effectivenness study,The Annual Meeting Of The Association Of Louisiana Evaluators, September, New Orleans.
• Romiszowski, A. J. (2016). Designing Instructional Systems: Decision Making in Course Planning and Curriculum Design. New York: Routledge.
• Ross, D. J., & Cozzens, J. A. (2016). The principalship: Essential core competencies for instructional leadership and its impact on school climate. Journal of Education and Training Studies, 4(9), 162-176.
• Saral, Ç. N. (2019). Türkiye’deki İngilizce öğretmenlerinin öğretim programı okuryazarlıklarının incelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sarıca, R. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlıkları üzerine bir çalışma. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 132-170.
• Serin, M. K. ve Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 435-459.
• Süğümlü, Ü. (2022). Müfredat okuryazarlığı ile öğretmen performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Psikoloji ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9 (4), 1342-1355.
• Süral, S., & Dedebali, N. C. (2018). A study of curriculum literacy and information literacy levels of teacher candidates in department of social sciences education. European Journal of Educational Research, 7(2), 303-317.
• Şahin, A., & Atbaşı, Z. (2020). Olumlu okul iklimi oluşturmada öğretmenin rolünün incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 672-689.
• Şişman, M. (2012). Eğitimde Mükemmellik Arayışı: Etkili Okullar (3.Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistic. California: International Edition. Pearson.
• Taşkıran, A., & Bingöl, M. K. (2024). Okul müdürlerinin program liderliği ile öğretmenlerin inovatif düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Management and Educational Sciences, 3(1), 30-40.
• Tatlılıoğlu, K. ve Okyay, E. O. (2012). Özel eğitim okul müdürlerinin ve öğretmenlerin öğretim liderliği rolleri (Gaziantep Örneği). Turkish Studies, 7(2), 1045-1061.
• Turhan, M. ve Yaraş, Z. (2014). İlkokul yöneticilerinin program liderliği davranışlarını gösterme düzeylerinin öğretmenlerin kolektif yeterlik algısına ve örgütsel öğrenme düzeyine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 39(39), 175-193.
• Varlı, S. (2015). İlkokul müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi ilişkisi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Wang, C. X., Cheng, X., & Laurenson, D. I. (2009). Vehicle-to-vehicle channel modeling and measurements: recent advances and future challenges. IEEE Communications Magazine, 47(11), 96-103.