PISA 2022’de Başarılı Olan Ülkelerin Eğitim Denetim Sistemleri ve Türkiye'nin Eğitim Denetim Sisteminin Karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 837 - 867, 28.08.2024

Engin İş , Sinem Çiçek

https://doi.org/10.51460/baebd.1462973

Öz

Bu çalışmada, PISA gibi uluslararası değerlendirme çalışmaları sonuçlarına dayanarak başarılı olan Çin, Singapur, Kanada ve Estonya gibi ülkelerin eğitim denetim sistemleri incelenmiştir. Araştırmanın amacı, bu ülkelerin eğitim denetim sistemlerini Türkiye'nin eğitim denetim sistemiyle karşılaştırmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Bu teknikler, belirli belgelerin detaylı bir şekilde incelenmesini ve içeriğinin analiz edilmesini sağlar. Bulgular, her ülkenin eğitim denetim sistemlerinin farklı yaklaşımlara sahip olduğunu ve ihtiyaçlarına göre şekillendiğini göstermiştir. Bazıları daha çok dışsal denetimi önemserken, diğerleri öz değerlendirmeye daha fazla ağırlık vermiştir. Çin ve Singapur'da eğitim denetimi merkezi olarak yönetilirken, Kanada'da kısmen merkezi kısmen de eyaletler tarafından yönetilmektedir. Estonya ve Türkiye'de ise hem merkezi hem de yerel düzeyde yönetim mevcuttur. Beş ülkede de eğitim denetiminde standartlar ve kriterler kullanılıyor. Çin, Singapur, Kanada, Estonya ve Türkiye'de denetim sürecinde eğitim performansı değerlendirilmektedir. Çin'de planlı ziyaretler ve belgelere dayalı değerlendirme yapılırken, Singapur'da öğretim ve yönetim süreçlerinin incelenmesi, Kanada'da öğrenci performansının değerlendirilmesi, Estonya ve Türkiye'de ise belgelere dayalı değerlendirme ve planlı ziyaretler gerçekleştirilir. Her beş ülkede de eğitim denetimi sonrasında iyileştirme süreci bulunmaktadır. Çin, Singapur, Kanada ve Estonya'nın eğitim denetim sistemlerinin Türk eğitim denetimi sistemi için şu öneriler yapılabilir: Öz değerlendirmelere önem verilmeli. Okulların öz değerlendirme süreçlerine gereken önem verilmeli ve bu süreçler desteklenmelidir. Risk haritalandırması ve denetim aralıklarının belirlenmelidir. Hesap verebilirlik ve şeffaflık için raporların kamuya açıklanması önemlidir. Öz değerlendirme ve düzenleme raporları hazırlanmalı ve okul sitelerinde yayınlanmalıdır. Denetim sürecinde bölgesel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

PISA, Eğitim denetimi, Türkiye, Çin, Singapur, Kanada, Estonya.

Kaynakça

• Alphonso, C., & Bradshaw, J. (2014). What makes a great principal–and why few want the job. The Globe and Mail.
• Aslanargun, E. ve Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 281-306.
• Aydın, İ. (2019). Öğretimde denetim (7. Baskı). Pegem Akademi Yayınlar.
• Aydın, M. (2014). Çağdaş eğitim denetimi (6. Baskı). Gazi Kitabevi.
• Akyol, B. & Yeşilbaş-Özenç, Y. (2021). Singapur İle Türkiye’de okul yöneticisi ve öğretmen seçme ve yetiştirme sistemlerinin karşılaştırılması. Tebd, 19(2), 904-925. Https://Doi.Org/10.37217/Tebd.919484
• Bakioğlu, A. ve Pekince, D. (2018). Kanada eğitim sistemi. Bakioğlu, A. (Ed.) Karşılaştırmalı Eğitim Yönetimi (s.157-195). Nobel.
• Balcı, A. (2015). Karşılaştırmalı eğitim sistemleri. PEGEM Yayınları.
• Callahan, J. L. (2014). Writing literature reviews. Human Resource Development Review, 13(3), 271-275. https://doi.org/10.1177/1534484314536705
• Coşkun, B. Ve Çelikten, M. (2020). Çin Halk Cumhuriyeti Eğitim Sistemi. Opus–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(24), 2982-3011. Doı: 10.26466/Opus. 669104
• Çetin, R. B., & Konan, N. (2020). Farklı ülkelerin eğitim denetimi sistemlerine ilişkin bir inceleme. Scientific Educational Studies, 4(1), 45-77. Https://Doi.Org/10.31798/Ses.815786
• Dal, S., Tekin, Y., Kıral, B. (2019). Türkiye ile Endonezya, Estonya, Yeni Zelanda ve Yunanistan öğretmen yetiştirme, eğitim yönetimi ve denetimi sistemlerinin karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7, 94, 540-556 .
• Durnalı, M., & Limon, İ. (2018). Çağdaş Türk Eğitim Denetimi Sistemi (Değişimler Ve Yasal Dayanakları). Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 413-425. Https://Doi.Org/10.24106/Kefdergi.389801
• Duykuluoğlu, A. (2018). The opinions of high school teachers about classroom observations carried out by principals. Kastamonu Education Journal, 26(6), 2081-2090.
• Ergen, H. ve Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, (1), 2-19.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P. ve Ross-Gordon, J. M. (2014). Denetim ve öğretimsel liderlik: Gelişimsel Bir Yaklaşım. (M.B. Aksu E. & Ağaoğlu, Çev). Anı Yayıncılık.
• Göksoy, S., & Aslanargun, E. (2014). Denetim sürecinde eğitim denetmenlerinin davranışları. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(1), 55-77.
• Gregory, A. T., & Denniss, A. R. (2018). An introduction to writing narrative and systematic reviews — Tasks, tips and traps for aspiring authors. Heart, Lung and Circulation, 27(7), 893-898. https://doi.org/10.1016/j.hlc.2018.03.027
• Gümüş, E. ve Bellibaş, M. Ş. (2015). Amerika Birleşik Devletlerinde ve Kanada’da okul müdürlerinin genel profili ve mesleki gelişim faaliyetlerine katılım düzeyleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 158-179.
• Güzel, N. S. (2023). Estonya’da Eğitim Teftiş Sistemi. Millî Eğitim, Cilt: 52/ Bahar/2023, Sayı: 238, (1413-1446)
• Hatipoğlu, G., & Ordu, A. (2019). Singapur, Litvanya, Dominik cumhuriyeti ile Türkiye eğitim denetimi sistemlerinin karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 102-129.
• İş, E. (2023). Türkiye’de öğretimsel denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmenin öğretimsel denetimi nasıl olmalı? Journal of History School, 62, 70-96.
• Kasapçopur, A. (2007). Avrupa Birliği ülkelerinde eğitim denetimi. Ankara: MEB Teftiş Kurulu Başkanlığı Yayını. Kipici, K. (2019). Ortaokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Liang, X., Kidwai, H., & Zhang, M. (2016). Financing Education for Quality and Equity. https://doi.org/10.1596/978-1-4648-0790-9
• Liew, W. M. (2012). Perform or else: The performative enhancement of teacher professionalism. Asia Pacific Journal of Education, 32(3), 285-303.
• MEB, (2022). Resmî Gazete 01.03.2022 Salı Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği
• MEB, (2023). Resmi Gazete 11 Nisan 2023 Salı Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği
• NCEE, (2015). National Center on Education and the Economy, http://ncee.org/what-we-do/centeron-international-education-benchmarking/
• Ng, P. T. (2010). The evolution and nature of school accountability in the Singapore education system. Educational Assessment. Evaluation and Accountability, 22(4), 275-292.
• OECD, S., & Paris, M. (2017). Measuring Distance to the SDG Targets: An assessment of where OECD countries stand.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2013). Strong performers and successful reformers in education: Lessons from PISA 2012 for the United States. Paris: OECD.
• Paksoy, M. (2020). Kanada ülkesi Ontario eyaleti eğitim denetimi sistemi ile Türkiye eğitim denetimi sistemlerinin karşılaştırılması. (Tezsiz Yüksek Lisans Projesi). Pamukkale Üniversitesi.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Pegem Akademi.
• Sağır, M. ve Göksoy, S. (2016). Eğitimde denetim ve değerlendirme. Pegam Akademi.
• Sağlam, A., Dağlı, H., Dağlı, B.Ç., Seziş, A., Güngör, Y. & Danışman, F. (2022). Kanada (Ontario) Eğitim sistemine genel bir bakış. Journal Of Social And Humanities Sciences 9(89), 2285-2300. Http://Dx.Doi.Org/10.26450/Jshsr.335
• Sanders, D. A. (2020). How to write (and how not to write) a scientific review article. Clinical Biochemistry, 81, 65-68. https://doi.org/10.1016/j.clinbiochem.2020.04.006
• Sergiovanni, T. J. ve Starratt, R. J. (2006). Supervision a Redefinition. USA: McGraw-Hill, Inc
• SICI (2016) The Inspectorate of Education of Estonia, Tartu, 2016. 22 şubat 2024 tarihinde https://www.sici-inspectorates.eu/getattachment/21147d5b-bc8d-49c8-8fc0-864d2d31cc01/The-Inspectorate-of-Education-2016-Estonia.pdf;.jpg;.aspx
• SICI (2018) Country Profile ESTONIA, 2018. 22 şubat 2024 tarihinde https://www.sici-inspectorates.eu/getattachment/6ec120e7-ea20-442c-9e6b-06025da12e58/ Country-Profile-Estonia_2018.pdf;.jpg;.aspx
• Silverman, D. (2018). Nitel verileri yorumlama. Çev. Editörü: Erkan Dinç, Pegem Akademi.
• Sullivan, S., & Glanz, J. (2015). Okullarda eğitim ve öğretimi geliştiren denetim, strateji ve teknikler. Çev., Ali Ünal. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tan, C., & Ng, P. T. (2007). Dynamics of change: Decentralised centralism of education in Singapore. Journal of Educational Change, 8(2), 155-168.
• Taipale, A. (2012). International survey on educational leadership. A survey on school leader’s work and continuing education. Finnish National Board of Education and the Author, 12, 4-49.
• Tanrısevdİ, F., & Kıral, B. (2018). Çin ve Türk eğitim sisteminin karşılaştırılması. Çağdaş yönetim bilimleri dergisi, 5(3), 223-240.
• Tonbul, Y. ve Baysülen, E. (2017). Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğin maarif müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 299-311.
• Tosun, A. ve Ordu, A. (2020). Okul yöneticilerine göre değişen denetim uygulamaları: Karşılaştırmalı bir analiz. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 303-320.
• UNESCO Institute for Statistics. (2006). Teachers and educational quality: Monitoring global needs for 2015 . 253. UNESCO Inst for Statistics.
• UNESCO, I. (2020). Basic texts of the 2003 convention for the safeguarding of the intangible cultural heritage.
• Van Amelsvoort, G., Stuar, R., Martijnse, E., & Verkroost, J. (2011). Education and education inspection in chına (SICI report).Utrecht: The standing international conferernce of İnspectorates
• Van Bruggen, J. (2010) The role of school inspection in ensuring quality in education: past, present and future. In: Stoney S (eds), Slough: National Foundation for Educational Research, pp.119-137.
• Yavuzkurt, T., & Kıral, B. (2019). Kanada, Bulgaristan Ve Türkiye öğretmen yetiştirme, eğitim yönetimi ve denetimi sistemlerinin karşılaştırılması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 667-684.
• Yılmaz, A. (2017). Eğitim denetimi sistemleri bakımından Türkiye ile PISA'da başarı gösteren bazı ülkelerin karşılaştırılması. (Unpublished master’s thesis). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Yorks, L. (2008). What we know, what we don’t know, what we need to know—Integrative literature reviews are research. Human Resource Development Review, 7(2), 139-141. https://doi.org/10.1177/1534484308316395
• Zang, J., & Ng, S. W. (2016). Age, period and cohort effects on adult physical activity levels from 1991 to 2011 in China. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 13, 1-12.
• Zepeda, S. J. (2016). Öğretim denetimi: uygulama araçları ve kavramlar. Pegem A Yayıncılık.