Eğitimde Mesleki Canlılık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 2244 - 2261

Demet Cengiz Gür , İdris Şahin

https://doi.org/10.51460/baebd.1528555

Öz

Bu çalışmanın amacı Harvey (2002) tarafından geliştirilen “Mesleki Canlılık Ölçeğini” (Professional Vitality Survey) Türkçeye eğitim alanına uygun bir biçimde uyarlamaktır. Bu ölçek daha önce Uzunbacak ve Akçakanat (2018) tarafından işletme alanında Türkçeye uyarlanmış, ancak ölçeğin uyarlanmış hali eğitim alanında kullanımı uygun değildir. Bu nedenle ölçeğin eğitim alanına uygun bir biçimde uyarlama çalışmasının yeniden yapılması amaçlanmıştır. Çalışmanın evreni Uşak ili merkezde farklı lise türlerinde görev yapan 184 öğretmen ve okul yöneticisinden oluşmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliğini tespit etmek amacıyla Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. DFA sonuçları uyarlanan ölçeğin orijinal ölçekle uyumlu şekilde dört alt boyuttan oluştuğunu göstermiştir. Bu alt boyutlar Tutku, Dinçlik, Ustalık ve İş Tatmini olarak adlandırılmıştır. Yapılan güvenirlik analizi sonucu Alpha katsayısı .903 bulunmuştur ancak ölçekteki 2 maddenin ölçek toplam puanı ile pozitif korelasyona sahip olmaması gerekçesiyle çıkarılıp yeniden ölçüm yapılmış ve ölçeğin son halinin Alpha katsayısı .927’ye yükselmiştir. Orijinal formunda 21 madde bulunan ölçek, uyarlama sonucu 4 alt boyut ve 19 maddeden oluşmuştur. Çalışmanın sonuçlarına göre Türkçeye uyarlanan Mesleki Canlılık Ölçeği eğitim alanında çalışan bireylerin mesleki canlılık düzeylerini belirlemek için kullanılmaya uygun geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Canlılık, Mesleki Canlılık Ölçeği, Ölçek Uyarlama

Etik Beyan

Bu çalışma Prof. Dr. İdris Şahin tarafından yönetilen ve Demet Cengiz Gür tarafından hazırlanan “Öğretmenlerin Proaktif Davranışları, Mesleki Canlılıkları ve Yenilikçi Okul” başlıklı doktora tez çalışmasına dayalı üretilmiş ve 12-14 Temmuz 2024 tarihleri arasında düzenlenen “Anadolu 15th International Conference on Social Science” kongresinde online olarak sunulan bildirinin genişletilmiş ve düzenlenmiş halidir.

Teşekkür

Sayın Hocam İdris Şahin'e destekleri ve öğrettikleri için çok teşekkür ederim.

Kaynakça

• Çankaya, Z. C. (2009). ÖZERKLİK DESTEĞİ, TEMEL PSİKOLOJİK İHTİYAÇLARIN DOYUMU VE ÖZNEL İYİ OLMA: ÖZ-BELİRLEME KURAMI. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi(4-31), s. 23-31. Özçelik, C., & Karaca, A. (2023). Mesleki Canlılık. E. D. Hırlak içinde, Örgütsel Davranış Kavramlaru ve Araştırmaları - II (s. 227-243). Gaziantep: Özgür Yayıncılık. Özdamar, K. (2004). Paket Programlar ile istatistiksel Veri Analizi-2: Cok Degickenli Analiz (SPSS, MINITAB). Eskişehir: Kaan Kitabevi. Akın, A. (2012). The relationship between internet addiction, subjective vitality and subjective happiness: A structtural equation modeling. Cyberpsychology Behavior and Social Networking, 404-410.
• Akın, A. (2012). The relationships between Internet addiction, subjective vitality, and subjective happiness. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 404-410.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimlerde veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayınevi.
• Baker, F. S. (2006). The Relationship of Principals' Professional Vitality to Personal and School Characteristics Including Student Achievement. ProQuest, 51-56.
• Baruch, Y., Grimland, S., & Vigoda-Gadot, E. (2014). Professional vitality and career success: Mediation, age and outcomes. European Management Journal, 518-527.
• Carmeli, A., & Gittell, J. (2009). High‐quality relationships, psychological safety, and learning from failures in work organizations. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 709-729.
• Chu, F., Long, Y., & Guo, M. (2015). Determinanats and Outcomes Of Professional Vitality. Social Behavior and Personality, 1335-1345.
• Dejoy, D., Wilson, M., Vandenberg, R., & Vd. (2010). Assessing the impact of healthy work organization intervention. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 139-165.
• Dutton, J. (2003). How to create and sustain high-quality connections at work. Energize your workplace (s. Vol. 5.). içinde John Wiley & Sons.
• Eileen, E.-L., Baker, L., Tobin, S., Hollenberg, E., Dematteo, D., & Reeves, S. (2011). Neophyte facilitator experiences of interprofessional education: implications for faculty development. Journal of interprofessional care, 333-338.
• Hart, P., & Cooper, C. (2001). Occupational stress: Toward a more integrated framework. Handbook of industrial, work and organizational psychology(2), 93-114.
• Harvey, T. A. (2002). Professional Vitality and the principalship: o costruct validity study. Unpublished doctoral dissertation. Maine, ABD: University of Maine.