Okuma Güçlüğünün Çözümüne Yönelik Destek Eğitim Odası Modeli: Bir Eylem Araştırması

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 3029 - 3051

Mehmet Fatih Birgül , Erhan Akın

https://doi.org/10.51460/baebd.1561836

Öz

Bu araştırma, okuma güçlüğünü gidermede destek eğitim odası modelini ve bu süreçte kullanılan akıcı okuma stratejilerinin etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, okuma güçlüğü yaşayan ve hafif düzey zihinsel yetersizlik tanısı konulmuş ortaokul 7. sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırmayla yapılan çalışmada veri toplama aracı olarak yanlış analizi envanteri, ses kayıtları, araştırmacı günlükleri ve okuma metinleri kullanılmıştır. Yapılan ön değerlendirmelerde katılımcının okuma ve anlama becerisinin “Yanlış Analizi Envanteri”ne göre endişe düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Bu veriler temel alınarak uzman görüşleri doğrultusunda geliştirilen 40 saatlik eylem planı, destek eğitim odasında bire bir uygulama ile Tekrarlayıcı Okuma, Yankılayıcı (Eko) Okuma, 3P Metodu ve Eşli Okuma Yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Uygulama sonucunda katılımcının okuma sırasında yaptığı hata sayılarında belirgin azalmalar görülmüş, okuma ve anlama becerilerinde ise ilerlemeler kaydedilmiştir. Ayrıca uygulama öncesi endişe düzeyinde olan okuma ve anlama becerisi uygulama sonrasında öğretim düzeyine yükselmiştir. Araştırmanın sonuçları, destek eğitim odası kapsamında katılımcıya özgün hazırlanan ve akıcı okuma stratejileriyle geliştirilen eylem planının okuma güçlüğünü gidermede olumlu katkılar sunabileceğini göstermektedir. Literatürdeki ilgili araştırmaların bulguları da bu çalışmada ulaşılan sonuçlarını desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Okuma güçlüğü, destek eğitim odası, okuma ve anlama becerisi, akıcı okuma stratejileri.

Kaynakça

• Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Kök Yayıncılık.
• Akyol, H. (2013). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akyol, H. ve Kodan, H. (2016). Okuma güçlüğü olan bir öğrencinin okuma güçlüğünün giderilmesine yönelik bir uygulama: akıcı okuma stratejilerinin kullanımı. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 35(2), 7-21.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American Psychiatric Publishing.
• Aşıkcan, M. (2019). Üçüncü sınıf öğrencilerinin akıcı okuma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Balcı, E. (2019). Özel öğrenme güçlüğü olan ortaokul öğrencilerinin akıcı okuma beceri düzeylerinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 33(2), 262–274. https://doi.org/10.33308/26674874.2019332120
• Baydık, B. (2002). Okuma güçlüğü olan ve olmayan öğrencilerin sözcük okuma becerilerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Beebe, M. J. (1980). The effect of different types of substitution miscues on reading. Reading Research Quarterly, 15(3), 324–336. https://doi.org/10.2307/747418
• Bilgin, R. ve Erbuğ, E. (2021). Eğitimde fırsat eşitsizliği üzerine eleştirel bir değerlendirme. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 4(2), 231-239.
• Brookhart, S. M. (2010). How to assess higher-order thinking skills in your classroom. ASCD.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çalık, T. ve Sezgin F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 7(20), 441-453.
• Çayır, A. ve Balcı, E. (2017). Bireyselleştirilmiş okuma programının disleksi riski olan bir ilkokul öğrencisinin okuma becerileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), 455-470.
• Dağ, N. (2010). Okuma güçlüğünün giderilmesinde 3p metodu ile boşluk tamamlama (cloze) tekniğinin kullanımı üzerine bir çalışma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(01), 63-77. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000146
• Das, JP. (2009). Reading difficulties and dyslexia: an interpretation for teachers. Sage Publications.
• Duran, E. ve Sezgin, B. (2012). Yankılayıcı okuma yönteminin akıcı okumaya etkisi. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 31(2). https://doi.org/10.7822/egt85
• Erbasan, Ö. ve Sağlam, A. (2020). Okuma güçlüğü olan evde eğitim öğrencisinin okuma becerilerinin geliştirilmesi. Temel Eğitim, 2(1), 14-25.
• Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 5–13.
• Ergül, C. (2012). Okumada güçlük yaşayan öğrencilerin performanslarının öğrenme güçlüğü riski açısından değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2033-2057.
• Ertürk, N., Keleş, S. ve Külünk, D. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. Sınıf Türkçe ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Glomb, N. K. ve Morgan, D. P. (1991). Resource room teachers’ use of strategies that promote the success of handicapped students in regular classrooms. The Journal of Special Education, 25(2), 221-235. https://doi.org/10.1177/002246699102500206
• Goodman, K. S. (1965). A linguistic study of cues and miscues in reading. Elementary English, 42, 639–643.
• Gündüz, O. ve Şimşek T. (2013). Okuma eğitimi. Grafiker Yayınları.
• Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım.
• Gürgür, H., Kış, A. ve Akçamete, G. (2012). Kaynaştırma öğrencilerine sunulan bireysel destek hizmetlere ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 689-701.
• Karaduman, D. (2004). Dikkat toplama eğitim programının ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin dikkat toplama düzeyi, benlik algısı ve başarı düzeylerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasakaloğlu, N. ve Saraçlı Çelik, S. (2018). Rehberle okuma yönteminin ilkokul öğrencilerinin dinlediğini anlama düzeyleriyle akıcı okuma becerilerine etkisi. Electronic Turkish Studies, 13(19). 1083-1100.
• Kır, T., Kırman, E. ve Yağız, S. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 7. Sınıf Türkçe ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Köklü, N. (2001). Eğitim eylem araştırması-öğretmen araştırması. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 34(1), 35-43.
• Kuruoğlu, G. ve Şen, N. (2019). Okuma güçlüğü yaşayan ortaokul öğrencilerine uygulanan hızlandırılmış okuma eğitiminin etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (47), 36-45.
• Leu, D. J. (1982). Oral reading error analysis: a critical review of research and application. Reading Research Quarterly, 17(3), 420–437. https://doi.org/10.2307/747528
• Merrett, F. ve Mottram, S. (1997). Do boys or girls make better reading tutors? an empirical study to examine children’s effectiveness as tutors using the pause, prompt and praise procedures. Educational Psychology, 17(4), 419–432. https://doi.org/10.1080/0144341970170404
• Meyer, M. S. ve Felton, R. H. (1999). Repeated reading to enhance fluency: old approaches and new direction. Annuals of Dyslexia, 49(1), 283-306. http://dx.doi.org/10.1007/s11881-999-0027-8
• Millî Eğitim Bakanlığı Şura Kararları. https://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-mill-egitim-sralari/icerik/328 (Erişim Tarihi: 28/06/2024).
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2015). Destek eğitim odası kılavuz kitapçığı. https://orgm.meb.gov.tr/www/destek-egitim-odasi-kilavuz-kitapcigi-yayimlandi/icerik/563
• Özdemir, E. (1990). Okuma sanatı. İnkılâp Kitabevi.
• Özkara, Y. (2010). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin okuma düzeylerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (5), 109-119.
• Pressley, M. (2006). Reading instruction that works: the case for balanced teaching. Guilford Press.
• Razon, N. (1982). Okuma güçlükleri. Eğitim ve Bilim, 7(39), 19-29.
• Samuels, S. J. (1979). The method of repeated readings. The Reading Teacher, 32(4), 403–408.
• Strong, A. C., Wehby, J. H., Falk, K. B. ve Lane, K. L. (2004). The ımpact of a structured reading curriculum and repeated reading on the performance of junior high students with emotional and behavioral disorders. School Psychology Review, 33(4), 561–581.
• Şahin, K. ve Melanlıoğlu, D. (2021). Okuma güçlüğü çeken ortaokul öğrencileri üzerine bir eylem araştırması. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 78-89.
• Therrien, W. J. (2004). Fluency and comprehension gains as a result of repeated reading: a meta-analysis. Remedial and Special Education, 25(4), 252–261. https://doi.org/10.1177/07419325040250040801
• Tomlinson, C. A. (2007). Öğrenci gereksinimlerine göre farklılaştırılmış eğitim. Redhouse Yayınları.
• Topping, K. J. ve Lindsay, G. A. (1992). The structure and development of the paired reading technique. Journal of Research in Reading, 15(2), 120–136. https://doi.org/10.1111/j.14679817.1992.tb00028.x
• Türkmenoğlu, M. ve Baştuğ, M. (2017). İlkokulda akran öğretimi aracılığıyla okuma güçlüğünün giderilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 36-66.
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Nobel Yayın Dağıtım.
• Uzunkol, E. (2013). Akıcı okuma sürecinde karşılaşılan sorunların tespiti ve giderilmesine yönelik bir durum çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 70-83. https://doi.org/10.17860/efd.82014
• Weber, R. M. (1968). The study of oral reading errors: a survey of the literature. Reading Research Quarterly, 4(1), 96–119. https://doi.org/10.2307/747099
• Yavuz, D. ve Kahraman, G. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. Sınıf Türkçe ders kitabı. Anka Yayınevi.
• Yazarkan, K. (2020). İlkokullardaki destek eğitim odası uygulamasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri hakkında bir araştırma. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(3), 776-790.
• Yazıcıoğlu, T. (2020). Destek eğitim odalarında görev yapan öğretmenlerin destek eğitim odalarının işleyişine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2) 299-327.
• Yıldız, B. (2022). Okuma yazma güçlükleri: tanı, tespit ve öneriler. A. S. Akdemir (Ed.), Eğitim Bilimleri Alanında Uluslararası Araştırmalar XIII içinde (s. 75-92). Eğitim Yayınevi.