Investigation of Prospective Teacher’s Attitudes Towards Scientific Research and Self-Efficacy in Terms of Critical Thinking Skills

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 241 - 260

Sevilay Yolcu , Özge Er , Özge Metin , Serkan Doğanay

https://doi.org/10.51460/baebd.1559362

Öz

In this study, it is aimed to examine pre-service teachers' attitudes towards scientific research and self-efficacy in terms of various variables and to evaluate the relationship between the two in the context of critical thinking skills. In the study, single survey model was used in the context of question 1 of the research and relational survey model was used in the context of questions 2 and 3. The data collection tool of the study was the “personal information form” prepared by the researchers, the “Attitude Towards Scientific Research Scale” developed by Korkmaz, Şahin, and Yeşil (2011), the “Scientific Research Self-Efficacy Scale” developed by Akçöltekin (2019), and the “Critical Thinking Skills Scale” developed by Özdemir (2005). The sample of the study consists of 328 pre-service teachers studying at “Giresun University Faculty of Education” in the 2023-2024 academic year. The data obtained from the research were analyzed with t-test, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H and correlation tests within the scope of sub-objectives using SPSS 25 package program. It was found that there was a positive and high level relationship between pre-service teachers' attitudes towards scientific research and their scientific research self-efficacy, and a low level, negative and insignificant relationship between their critical thinking skills and their scientific research self-efficacy.

Anahtar Kelimeler

Scientific Research, Critical Thinking, Self Efficacy, Attitude

Öğretmen Adaylarının Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının ve Öz Yeterliliklerinin Eleştirel Düşünme Becerisi Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarını ve öz yeterliliklerini çeşitli değişkenler açısından inceleyerek, ikisi arasındaki ilişkinin eleştirel düşünme becerisi bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemi tarama modellerinden araştırmanın 1. sorusu bağlamında tekil tarama, 2 ve 3. sorusu bağlamında ise ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama aracını araştırmacılar tarafından hazırlanan “kişisel bilgi formu”, Korkmaz, Şahin ve Yeşil (2011)’in geliştirmiş oldukları “Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutum Ölçeği”, Akçöltekin (2019) tarafından geliştirilen “Bilimsel Araştırma Öz Yeterlilik Ölçeği” ve Özdemir (2005) tarafından geliştirilen “Eleştirel Düşünme Becerileri Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim öğretim yılında “Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde” öğrenim görmekte olan 328 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 25 paket programı kullanılarak alt amaçlar kapsamında t-testi, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H ve korelasyon testleriyle çözümlenmiştir. Öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumları ile bilimsel araştırma öz yeterlilikleri arasında pozitif ve yüksek düzeyde ilişki; eleştirel düşünme becerileri ve bilimsel araştırma öz yeterlilikleri arasında ise düşük düzeyde, negatif ve anlamsız ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Araştırma, Eleştirel Düşünme, Öz Yeterlilik, Tutum

Kaynakça

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Akçöltekin, A. (2019). Bilimsel araştırmalara yönelik öğretmen öz yeterlilik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Education Journal, 27(6), 2713-2727.
• Aldan Karademir, Ç. (2013). Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz yeterlik düzeyine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Arslantürk, G. ve Dönmez, A. (2019). Siyasal ideolojilerin değerler ve bilişsel karmaşıklık düzeyi açısından karşılaştırılması. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 69-90.
• Arslantürk, G. ve Şahan, S. (2012). Örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin Manisa il emniyet müdürlüğü örnekleminde incelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14(1), 135- 159.
• Aşiroğlu, S. (2016). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumları ile bilimsel araştırma dersindeki başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 72-84.
• Aydoğan, İ. (2008). Bilim insani ve entelektüel özellik. GAU Journal Social and App. Sciences, 3(6), 81-87.
• Bağcı, H., ve Şahbaz, N. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerileri üzerine bir değerlendirme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-12.
• Bahtiyar, A., ve Can, B. (2016). Fen öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ile bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (42), 47-58.
• Bailey, K. D. (1982). Methods of social research. New York.
• Özsoy güneş, Z., Çıngıl barış, Ç., ve Kırbaşlar, F. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. HAYEF Journal of Education, 10(1), 47-64.
• Bozoğlu, G. N., ve Yavuz, E. (2023). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının aracılık rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (58), 349-369.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Çakmak, E., Erkan, Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Örnekleme Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, Ş., ve Kaymakçı, G. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Education Sciences, 10(2), 66-83.
• Cüceloğlu, D., (1999). İyi düşün doğru karar ver. Sistem Yayıncılık.
• Çakmak, Z., Taşkıran, C., ve Bulut, B. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 5(2), 266-287.
• Çalışkan, M. (2019). Eleştirel düşünmenin öğretimi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 114-134.
• Dombaycı, M. A. ve Ercan, O. (2017). Öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık düzeyleri ve bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1265-1284.
• Dönmez, A., Aydoğdu, E., Sever, M., ve Aypay, A. (2012). Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime yönelik tutumları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 9-28.
• Eğmir, E. ve Gürbüz, O. C. A. K. (2018). Eleştirel düşünme becerisi öğretim programı tasarısının öğrencilerin yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi. Journal of Theoretical Educational Science, 11(3), 431-456.
• Göksün, D. O. (2016). The relationship between 21st century learner skills use and 21st century teacher skills use. [Yayımlanmamış Doktora Tezi] Anadolu Üniversitesi.
• Gülveren, H. (2007). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Gürgan, U. ve Er, K. O. (2008). Öğretmen Adaylarının İnternet Kullanımına ve Araştırmaya Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkilerin Çeşitli Değişkenler Açısından Belirlenmesi. 17. Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, 1-17. Sakarya Üniversitesi.
• İlhan, A., Çelik, H. C., ve Aslan, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2).
• İpek, C., Tekbıyık, A. ve Ursavaş, Ö.F. (2010). Lisansüstü öğrencilerinin araştırma öz-yeterlik inançları ve bilgisayar tutumları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 127-145.
• Karademir, Ç. A. (2013). Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz yeterlik düzeyine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Karamustafaoğlu, S., Meşeci, B. (2021). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel araştırma yöntemleri dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 5(1), 19-38.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayınları.
• Korkmaz, Ö., Şahin, A. ve Yeşil, R. (2011). Bilimsel araştırmaya yönelik tutum ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 10 (3), 962-973.
• Kurt, F. K. ve Balat, G. U. (2019). Anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların duygusal beceri düzeylerinin ve problem davranışlarının incelenmesi. The Journal of International Educational Sciences, 5(14), 57-71.
• Kuvaç, M., ve Koc, I. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri: İstanbul Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Education, 3(2), 46-59.
• Küçük, D., ve Uzun, Y. B. (2013). Müzik öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 327-345.
• Kürşad, M. Ş. (2015). Bilimsel araştırmaya yönelik tutum ve epistemolojik inanç arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 217-246.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 297-316.
• Öztürk, N. ve Ulusoy, H. (2008). Lisans ve yüksek lisans hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 15-25.
• Polat, M. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilimsel araştırmaya yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 77-90.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). United States: Pearson Education.
• Tok, E., ve Sevinç, M. (2010). Düşünme becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 67-82.
• Yenilmez, K., ve Ata, A. (2012). Matematik Öğretmeni Adaylarının Bilimsel Araştırmalara Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiri e-Kitabı, 27,30.