Üzüm, Resveratrol ve İnsan Sağlığı

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 688 - 692, 31.03.2016

Seda Ateş , Hüseyin Çelik

Öz

Asma yetiştiği ortamlardaki biyotik veya abiyotik kökenli stres koşullarından etkilenmektedir. Bu duruma tepki olarak da sekonder metobolitlerin üretimi artmaktadır. Oluşan bu sekonder metobolitlerden en önemlileri fenolik bileşikler olup, renkli üzümlerde oranları daha yüksek olabilmektedir. Fenoliklerin bileşimi ve konsantrasyonu tür, çeşit, ekoloji, toprak, teknik ve kültürel uygulamalar ile ürün yükü gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Üzümde öne çıkan fenolik bileşiklerden en önemlileri antosiyaninler ve resveratroldür. Karadeniz Bölgesi gibi nem oranı yüksek olan bağcılık bölgelerinde kolaylıkla yetişen bazı kokulu üzüm (Vitis labrusca L.) çeşitleri fazlaca resveratrol içermektedir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar fenolik bileşiklerin insan sağlığına yararını açıkça ortaya koymaktadır. Resveratrol, antioksidan, antimutagen, antikanser, anti-inflamatuar, antimikrobiyal özelliklerine ilaveten kalp-damar hastalıkları ile tümöre karşı koruyucu ve iyileştirici etkisiyle de öne çıkmaktadır. Bu derlemede üzüm ve üzüm ürünlerinde bulunan antioksidanlar ile resveratrol araştırılmış ve sağlık açısından yapılan çalışmalar özetlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üzüm , fenolik bileşikler , antioksidanlar , resveratrol , sağlık

Grape, Resveratrol and Human Health

Öz

Grapevine is affected by environmentally biotic or abiotic stress. In response to this situation the production of secondary metabolites increases. Whether the most important composed secondary metabolite is phenolic compounds, the proportion of color grapes can be higher. The contents and profile of phenolic compounds vary according to the species, variety, ecology, soil, technical and cultural practices with factors like yield. The most important featured phenolic compounds of grape are anthocyanin and resveratrol. Some foxy grape (Vitis labrusca L.) varieties grown in high humidity viticulture districts such as Black Sea Region easily contain much resveratrol. Recent studies claimed that phenolic compounds have beneficial effect to human health. Resveratrol also comes forward its preventive and curative effects against cardiovascular disease with tumor in addition to antioxidant, antimutagen, anticancer, anti-inflammatory and antimicrobial properties. In this study, antioxidants and resveratrol of grape and its products for human health reviewed according to the references.

Anahtar Kelimeler

Grape , phenolics , antioxidants , resveratrol , health

Kaynakça

• Adıgüzel Çaylak, B., Çetinkaya, N., Yücel, U., 2010. Cabernet Sauvignon ve Merlot şaraplarının resveratrol düzeyleri ve ekolojik koşulların etkileri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayını, Gıda Dergisi 35(1):1-6.
• Ağaoğlu, Y.S., 1999. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık: Asma Biyolojisi Cilt:1. Kavaklıdere Eğitim Yayınları, Ankara, 205s.
• Anonim, 2006. Üzüm Çekirdeği. http://www.gidaraporu.com/gida_uzum-cekirdegi.htm (Erişim: Mayıs 2015).
• Ataol, G., 2012. Bozcaada’da üretilen kırmızı şaraplarda üretim aşamalarının antioksidan yapıları üzerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Baiano, A., Terracone, C., 2011. Varietal differences among the phenolic profiles and antioxidant activities of seven table grape cultivars grown in the south of Italy based on chemometrics. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 59:9815-9826.
• Başer, H.C., 2002. Fonksiyonel gıdalar ve nutrasötikler. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, Eskişehir, 29-31 Mayıs, 31-44.
• Bay Karabulut, A., 2008. Resveratrol ve etkileri. Türkiye Klinikleri J. Med. Sci., 28:166-169.
• Bhatt, J.K., Thomas, S., Nanjan, M.J., 2012. Resveratrol supplementation improves glycemic control in type 2 diabetes mellitus. Nur. Res., 32:537-541.
• Burin, V.M., Ferreira-Lima, N.E., Panceri, C.P., Bordignon-Luiz, M.T., 2014. Bioactive compounds and antioxidant activity of Vitis vinifera and Vitis labrusca grapes: Evaluation of different extraction methods. Microchemical Journal, 114:155-163.
• Cabaroğlu, T., Yılmaztekin, M., 2006. Üzümün bileşimi ve insan sağlığı üzerine etkileri. Buldan Sempozyumu, Buldan, Denizli, 23-24 Kasım, 999-1004.
• Çelik, H., 2004. Üzüm Yetiştiriciliği. Pazar Ziraat Odası, Eğitim Yayın No.2, 121s.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G., 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:1, Ankara, 253s.
• Dal-Pan, A., Pitferi, F., Marchal, J., Picq, J.L., Aujard, F., Restrikal Consortium, 2011. Cognitive performances are selectively enhanced during chronic caloric restriction or resveratrol supplementation in a primate. PlosOne 6:el6581.
• Derviş, E., 2011. Oral Antioksidanlar. Dermatoz, 2(1):263-267.
• Ekinci, A.P., 2008. Erzincan üzümünün (Vitis vinifera ssp., Cimin) farklı dokularına ait ekstraktların antioksidan özelliklerinin in vitro incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Evren, M., Koca, İ., 2008. Resveratrol ve sağlık üzerine etkisi. Türkiye 10. Gıda Kongresi, Erzurum, 21-23 Mayıs, 1099-1102.
• Jensen, S.J.K., 2003. Oxidative stress and free radicals. Journal of Molecular Structure (Theochem), 666-667:387-392.
• Koca, İ., Karadeniz, B., Tural, S., 2006. Antosiyaninlerin antioksidan aktivitesi. Türkiye 9. Gıda Kongresi, Bolu, Türkiye, 24-26 Mayıs, 133-136.
• Li, X., Wu, B., Wang, L., Li, S., 2006. Extractable amounts of trans-resveratrol in seed and berry skin in Vitis evaluated at the germplasm level. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54:8804-8811.
• Nichols, J.A., Katiyar, S.K., 2010. Skin photoprotection by natural polyphenols: anti-inflammatory, antioxidant and DNA repair mechanisms. Arch. Dermatol. Res.,302:71-83.
• Nixdorf, S.L, Isidro Hermosin-Gutierrez, I., 2010. Brazilian red wines made from the hybrid grape cultivar Isabel: Phenolic composition and antioxidant capacity. Anal. Chim. Acta. 659:208-215.
• Payan, A., 2007. Üzüm meyvesi ve çekirdeğinden antioksidan eldesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Rockenbach, I.I., Gonzaga, L.V., Rizelio, V.M., Souza Schmidt Gonçalves, A.E., Genovese, M.I., Fett, R., 2011. Phenolic compounds and antioxidant activity of seed and skin extracts of red grape (Vitis vinifera and Vitis labrusca) pomace from Brazilian winemaking. Food Research International, 44:897-901.
• Sayın, O., Arslan, N., Güner, G., 2008. Resveratrol ve Kardiyovasküler Sistem. Türk Biyokimya Dergisi 33(3):117-121.
• Söylemezoğlu, G., 2003. Üzümde fenolik bileşikler. Gıda 28(3):277-258.
• Stuart, J.A., Robb, E.L., 2013. Bioactive polyphenols from wine grapes. Springer, 66p.
• Uylaşer, V., İnce, K., 2008. Şaraptaki antioksidanlar ve fenolik bileşikler. Türkiye 10. Gıda Kongresi, Erzurum, 21-23 Mayıs, 1151-1154.
• Vislocky, L.M., Fernandez, M.L., 2010. Biomedical effects of grape products. Nutrition Reviews, 68(11):656-670.
• Walzem, R. L., 2008. Wine and health: State of proofs and research needs. Inflammo pharmacology, 16:265-271.
• Wang, L., Xu, M., Liu, C., Wang, J., Xi, H., Wu, B., Loescher, W., Duan, W., Fan, P., Li, S., 2013. Resveratrols in grape berry skins and leaves in Vitis germplasm. PlosOne 8(4):e61642. doi:10.1371/joumal.pone.0061642, 1-8.
• Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliwer, W.M., Lider, L.A., 1974. General Viticulture. University of California Press, Berkeley, California, 710p.
• Yang, J., Martinson, T.E., Liu, R.H., 2009. Phytochemical profiles and antioxidant activities of wine grapes. Food Chemistry, 116:332-339.
• Yavuzer, S., 1993. Serbest oksijen radikallerinde karşı savunma sistemleri, hücre-2, oksijen stres ve hücre hasarı. Tıpta Temel Bilimler Okulu, Kızılcahamam.