Konya Koşullarında Ayçiçeğinde Sulamanın Biokütle ve Hasat İndeksine Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: (Özel Sayı 1) 2. Uluslararası Tarım Kongresi, 131 - 138, 31.12.2020

Arzu Gündüz , Oğuz Gündüz , Mehmet Ali Dündar , Osman Çağırgan

Öz

Araştırma, 2015-2016 yıllarında, Konya Toprak Su ve Çölleşme ile Mücadele Araştırma Enstitüsü Merkez arazisinde, tesadüf blokları deneme deseninde, 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Bu amaçla ayçiçeğinin vejetasyon boyunca farklı gelişme dönemlerinde (R2 tabla oluşumu, R5.5 çiçeklenme ve R7 dane dolum dönemlerinde) uygulanan değişik seviyelerdeki (%100, %75, %50, %25 ve şahit) sulama suyu miktarlarına ilişkin üretim fonksiyonları belirlenmiştir. Denemede kısıtlarla birlikte 17 sulama konusu ele alınmıştır. Deneme konularında gerek sulama programının gerekse su kısıntısının bitkinin kuru madde birikim hızına etkilerini belirlemek amacıyla sulama başlangıcından sonra tabla oluşumu, çiçek, dane olumu ve hasat dönemlerinde biyokütle ve hasat indeksi değerleri belirlenmiştir. 2015 yılında, TO biyokütle değerleri 4122,2 g/m² (S₉) ile 3254,0 g/m² (S₆) arasında, DD biyokütle değerleri 4338,8 g/m² (S₇) ile 3365,1 g/m² (S₁) arasında, Hasat biyokütle değerleri ise en yüksek 4227,0 g/m² (S₈) ile en düşük 3365,1 g/m² (S₀) arasında yer almıştır. Hasat İndeksi değerleri ise en yüksek (S₇) 11,59 değeri ile en düşük (S₀) 7,88 arasında değişmiştir. 2016 yılında TO biyokütle değerleri en yüksek 3523,8 g/m² (S₇) ile 3015,9 g/m² (S₁₆) arasında, Çiçeklenme dönemi biyokütle değerleri 3492,1 g/m² (S₉) ile 2787,3 g/m² (S₀) arasında, DD biyokütle değerleri en yüksek 4555,6 g/m² (S₁₁) ile 3174,6 g/m² (S₃) arasında, Hasat biyokütle değerleri 3690,2 g/m² (S₁₂) ile 2427,3 g/m² (S₃) arasında yer almıştır. Hasat İndeksi değerlerine bakıldığında en yüksek 11,95 değeri ile (S₁₀) konusu ve en düşük 7,91 ile (S₀) konusu arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği , kısıtlı sulama , su tüketimi , biyokütle

In Konya Province, The Effects of Irrigation on Biomass and Harvest Index of Sunflower

Öz

The research was carried out in RCBD with 3 replications in 2015-2016, in the central land of Konya Soil, Water and Deserting Control Research Institute. For this purpose, the production functions of the irrigation water at different levels (100%, 75%, 50%, 25% and witness) applied at different stages of development (R2 table formation, R5.5 flowering and R7 grain filling) were determined during the vegetation. In this study, 17 irrigation issues were discussed with restrictions. In order to determine the effects of both irrigation program and water restriction on dry matter accumulation rate, biomass and harvest index values were determined after the beginning of irrigation in table formation, flower, grain and harvest periods. In 2015, biomass values were changed between 3254.0 g/m² (at S₆) and 4122.2 g/m² (at S₉) in TO stage, 3365.1 g/m² (at S₁) and 4338.8 g/m² (at S₇) in DD stage, 3365.1 g/m² (at S₀) and 4227.0 g/m² (at S₈) in harvesting time, while the Harvest Index values were ranged between 7.88 (at S₀) and 11.59 (at S₇). In 2016, biomass values were changed between 3015.9 g/m² (at S₁₆) and 3523.8 g/m² (at S₇) in TO stage, 2787,3 g/m² (at S₀) and 3492,1 g/m² (at S₉) in Flowering Stage, 3174,6 g/m² (at S₃) and 4555,6 g/m² (at S₁₁) in DD stage, 2427,3 g/m² (at S₃) and 3690,2 g/m² (at S₁₂) in Harvesting time, while the Harvest Index values were ranged between 7.91 (at S₀) and 11.95 (at S₁₀).

Anahtar Kelimeler

Sunflower , limited irrigation , water consumption , biomass

Kaynakça

• Al-Ghamdi, A.S., Hussain, G., Al-Noaim, A.A., 1991. Effect of irrigation intervals on yield and water use efficiency of sunflower (Helianthus annuus L.) in Al-Ahsa. Saudi Arabia, Arid Soil Research and Rehabilitation 5(4):289-296.
• Anonim, 2017. http://www.tuik.gov.tr/bitkisel app (Erişim Tarihi: 22.11.2017).
• Anonim, 2019. National Sunflower Association (www.sunflowernsa.comstats/ world-supply).
• Aysu, A., 2010. Türkiye’de ayçiçeği tarımı (http://www.karasaban.net/aycicegi-bitkisel-yag).
• Demir, A., Göksoy, A., Büyükcangaz, H., Turan, Z., Köksal, E., 2006. Deficit irrigation of sunflower (Helianthus annuus L.) in a sub-humid climate. Irrig. Sci. 24(4):279.
• Doorenbos, J., Kassam, A.H., 1979. Yield response to water. FAO Irrigation and Drainage Paper No: 33, Rome, 193p.
• Erdem, T., 2000. Tekirdağ koşullarında ayçiçeğinin (Helianthus annuus L.) su-verim ilişkileri (Doktora Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Erdem, T., Delibaş, A.H., Orta, H., 2001. Water-use characteristics of sunflower (Helianthus annuus L.) under deficit ırrigation. Pak. J. Biol. Sci. 4(7):766-769.
• Flagella, Z., Rotunno, T., Tarantino, E., Caterina, R., Caro, A., Di Caterina, R., Di Caterina, A., De-Caro, A., 2002. Changes in Seed yield and oil fatty acid composition of high oleic sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids in relation to the sowing date and the water regime. European J. of Argon. 17(3):221-230.
• Göksoy, A.T., Demir, A.O., Turan, Z.M., Dağüstü, N., 2004. Response of sunflower (Helianthus annuus L.) to full and limited irrigation at different growth stages. Agric. Water Management 87:167-178.
• Karaata, H., 1991. Kırklareli koşullarında ayçiçeği bitkisinin su-üretim fonksiyonları (Doktora Tezi). Köy Hizmetleri Atatürk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 28, Kırklareli, 92s.
• Sezen, M., Yazar, A., Arıoğlu, H., Şengül, H., Konuşkan, D., Eker, S., Çolak, Y.B., Günaçtı, H., Atağ, G., Kuşvuran, K., 2013. Akdeniz iklim koşullarında damla yöntemiyle uygulanan geleneksel ve kısmi kök kuruluğu (PRD) kısıntılı sulama stratejilerinin ayçiçeği verimi ve yağ kalitesine etkilerinin belirlenmesi. TAGEM, Tarsus/Mersin.